Zmienność czasowa i przestrzenna susz w regionie Pomorza i Kujaw w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy

• Autorzy: Żarski J. , Kuśmierek-Tomaszewska R. , Dudek S.

Identyfikatory

DOI

10.14597/INFRAECO.2018.2.1.027

Warianty tytułu

EN

Spatial and temporal variability of droughts in the region of Pomorze and Kujawy during the period of high water needs of corn

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym celem pracy, wykonanej w ramach strategii badawczej dotyczącej aktualnie zachodzących zmian klimatu regionalnego Pomorza i Kujaw było zaprzeczenie hipotezie o zwiększającej się częstości i intensywności występowania susz w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy, obejmującym miesiące czerwiec i lipiec, w latach 1981-2010. Praca miała także na celu potwierdzenie istotnej zależności między wskaźnikami charakteryzującymi suszę meteorologiczną i rolniczą. Materiał do badań stanowiły dane z pięciu meteorologicznych punktów pomiarowych zlokalizowanych w regionie. Zastosowano metody statystyczne stosowane w opracowaniach klimatologicznych, między innymi metodę trendów z zastosowaniem równań regresji liniowej. Średnie wieloletnie 1981-2010 wysokości opadów w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy (VI-VII) w miejscowościach regionu Pomorza i Kujaw cechowała zmienność przestrzenna wynosząca 22,6%. Częstość występowania susz meteorologicznych w okresie czerwca i lipca wyniosła 26,7-33,3%. Nie stwierdzono istotnych zmian częstości i intensywności występowania tych susz wraz upływem lat od 1981 do 2010. Produkcja kukurydzy w regionie Pomorza i Kujaw jest prowadzona w warunkach częstego występowania niedoborów opadów atmosferycznych w okresie wzmożonych potrzeb wodnych, które maksymalnie wynoszą od -91 do -124 mm, w zależności od miejscowości. Niedobory te nie wykazały istotnych, ukierunkowanych zmian w latach 1981-2010.

EN

The objective of the work, carried out as part of research programme on current change of the regional climate, was to confirm the hypothesis about the increasing frequency and intensity of droughts occurring during the high water needs of corn, during the period of June and July, in the region of Pomorze and Kujawy in the years 1981-2010. Furthermore, the aim was to confirm a significant relationship between indicators characterizing meteorological and agricultural droughts. Material for the research was data from five meteorological measuring points located in the region. Statistical methods used in climatological studies were applied, particularly the method of trends. The average multi-annual totals (1981-2010) of rainfall in the period of high water needs of corn (June-July) in the region of the Pomorze and Kujawy were characterized by spatial variability amounts to 22.6%. The frequency of meteorological drought in June through July is 26.7-33.3%. In the analyzed period there were no significant changes in the frequency and intensity of these droughts with the passage of years. Rainfall shortages in corn production extend to maximum of - 91 to - 124 mm, depended on the locality. The shortages did not show any significant changes in the years of the study.

Słowa kluczowe

PL

susza meteorologiczna; susza rolnicza; wskaźnik SPI; opady atmosferyczne; kukurydza

EN

meteorological drought; agricultural drought; SPI; atmospheric precipitation; corn

• Wydawca: Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2018
• Tom: nr II/1
• Strony: 407--419
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Żarski J.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Katedra Melioracji i Meteorologii, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Kuśmierek-Tomaszewska R.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Katedra Melioracji i Meteorologii, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Dudek S.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Katedra Melioracji i Meteorologii, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

Bibliografia

• Bąk, B., Maszewski, R. (2012). Typy cyrkulacji atmosfery w regionie bydgoskotoruńskim podczas długotrwałej suszy meteorologicznej w latach 1989-1998. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 12, 4(40): 17-29.
• Czarnecka, M., Nidzgorska-Lencewicz, M. (2012). Wieloletnia zmienność sezonowych opadów w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 12, 2(38):45-60.
• Garnier, B.J. (1996). Podstawy klimatologii. Warszawa: IMGW, 97-114.
• GUS, www.gov.stat.pl, dostęp 18.04.2018.
• IPCC (2014). Climate Change 2014 - Synthesis Report 2014. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (eds.)]. IPCC, Geneva, Switzerland, https://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/syr/SYR_AR5_FINAL_full_wcover.pdf, dostęp: 18.04.2018.
• Kaca, E., Łabędzki L., Lubbe I. (2011).Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych. Postępy Nauk Rolniczych 1: 37-49.
• Kuchar, L., Iwański, S. (2013). Ocena opadów atmosferycznych dla potrzeb produkcji roślinnej w perspektywie lat 2050-2060 i wybranych scenariuszy zmian klimatu w północno centralnej Polsce. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2(I): 187-200.
• Kundzewicz, Z.W. (2011). Zmiany klimatu, ich przyczyny i skutki - obserwacje i projekcje. Landform Analysis, 15: 39-49.
• Kuśmierek-Tomaszewska, Dudek, S., Żarski, J. (2018). Detection of change in drought frequency in Bydgoszcz region, central Poland. Proceedings of the 8th International Scientific Conference Rural Development 2017: 652-656.
• Lorenc, H. (2005) (red.). Atlas klimatu Polski. Warszawa: IMGW.
• Łabędzki, L. (2006). Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Falenty: Wydawnictwo IMUZ, 107.
• Łabędzki, L. (2007). Estimation of local drought frequency in Central Poland using the standardized precipitation index SPI. Irrigation and Drainage, 56: 67-77.
• Łabędzki, L., Bąk, B. (2013). Monitoring and forecasting the course and impact of water deficit in rural areas. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, II(1): 65-76 (in Polish).
• Łabędzki, L., Bąk, B. (2014). Meteorological and agricultural drought indices used in drought monitoring in Poland: a review. Meteorology, Hydrology and Water Management, 2(2): 3-14.
• Łabędzki, L., Bąk, B. (2017). Impact of meteorological drought on crop water deficit and crop yield reduction in Polish agriculture. Journal of Water and Land Development, 34: 181-190.
• Marsz, A.A., Styszyńska, A., Krawczyk, W.E. (2016). Długookresowe wahania przepływów rocznych głównych rzek w Polsce i ich związek z cyrkulacją termohalinową Atlantyku Północnego. Przegląd Geograficzny, 88(3): 295-316.
• Somorowska, U. (2009). Wzrost zagrożenia suszą hydrologiczną w różnych regionach geograficznych Polski w XX wieku. Prace i Studia Geograficzne, 43: 97-114.
• Tokarczyk, T., Szalińska, W. (2013). The operational drought hazard assessment scheme-performance and preliminary results. Archives of Environmental Protection, 39(3): 61-77.
• Wibig, J. (2012). Warunki wilgotnościowe w Polsce w świetle wskaźnika standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 12, 2(38): 329-340.
• Żarski, J., Dudek, S. (2000). Charakterystyka warunków termicznych i opadowych województwa kujawsko-pomorskiego w aspekcie potrzeb ochrony środowiska. Zesz. Nauk. WSHE we Włocławku, VI: 85-98.
• Żarski, J., Dudek, S., Kuśmierek-Tomaszewska, R., Rolbiecki, R., Rolbiecki, S. (2013). Prognozowanie efektów nawadniania roślin na podstawie wybranych wskaźników suszy meteorologicznej i rolniczej. Annual Set The Environment Protection, 15: 2185-2203.
• Żarski, J., Dudek, S., Kuśmierek-Tomaszewska, R., Bojar, W., Knopik, L., Żarski, W. (2014). Agroklimatologiczna ocena opadów atmosferycznych okresu wegetacyjnego w rejonie Bydgoszczy. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, II(3): 643-656.
• Żarski, J., Dudek, S., Kuśmierek-Tomaszewska, R., Żarski, W. (2017). Effects of agricultural droughts in the province of Kujawsko-Pomorskie and possibilities of minimizing their impact. Infrastructure and Ecology of Rural Areas, II(2): 813-824.
• Żarski, J., Dudek, S., Kuśmierek-Tomaszewska, R. (2018). Drip irrigation as a factor mitigating drought impact in corn cultivation in central Poland. Proceedings of the 8th International Scientific Conference Rural Development 2017, 182-186.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).