Adaptations of foreign geographical atlases from before 1989 published for the Polish users

• Autorzy: Konopska B.

Identyfikatory

DOI

10.1515/pcr-2015-0016

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The adaptations of foreign cartographical works are the constant publishing practices. The subject matters of these studies are the adaptations of foreign geographical atlases, prepared for the Polish users before 1989. This article attempts to prove the thesis, that the activities of authors and publishers measured by a number and degree of adjustment of the above mentioned adaptations to the needs of the Polish customers in the scope of Polish adaptations of foreign geographical atlases are dependent on the external circumstances, mainly, on the political and socio-economic ones. The aims of these research studies are brought to determine a scope of changes adapting the foreign atlases to the Polish users in the context of the workshop of cartographer and to compare these kinds of publishing activity in the respective periods. The results of these works confirmed the thesis, which was put at the beginning, that the activities of authors and publishers in the field of adaptation depend on the external circumstances. It is clear from the analysis of the examined adaptations, that the greatest activity in this scope is characterised by two periods: the period of partitions of Poland and the next period of activity after the year 1989. Referring to the kinds of adaptations, which were proposed in the article written by B. Konopska and J. Pasławski (2015), it is necessary to mention, that the main principles of the compilations of adaptations in the earlier periods were just the same as we have today. All the atlases can be divided into the basic adaptations and complex ones. Using the reviews and overviews of the adaptations written at the time, when they were issued, we can also say, that the geographical names were and now are the biggest problems for the authors.

Słowa kluczowe

EN

geographical atlas; adaptation of atlas; geographical names

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polish Cartographical Review
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 47, No. 4
• Strony: 213--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., mapy

Twórcy

autor

Konopska B.

• Department of Cartography and Geomatics Maria Curie-Skłodowska University, Lublin

Bibliografia

• Augustowska K., 1960, Atlas dziecinny Szybińskiego. Kartka z dziejów naszej geografii szkolnej. „Geografia w Szkole” R. 13, nr 6, pp. 278-290.
• Boczar E., 2015, Wydawcy polskich książek dla dzieci i młodzieży w zaborze pruskim w XIX wieku. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum” T. 1 (20), pp. 9-32.
• Borowska-Żmigrodzka B., 1991, Wprowadzanie joty w XIX-wiecznych drukach wrocławskiej oficyny Kornów. „Prace Językoznawcze” Nr 19, Studia Polonistyczne, eds A. Kowalska, A. Wilkoń, pp. 23-29.
• Geographische Literatur. „Mittheilungen aus Justus Perthes Geographischer Anstalt…“, Gotha 1861, pp. 406-408.
• Gondek E., 1989, Zapotrzebowanie na książkę literacką w pierwszej połowie XIX wieku w świetle działalności śląskich oficyn wydawniczych. „Prace Komisji Historycznoliterackiej” nr 9, Śląskie Miscellanea, eds J. Malicki, K. Heska-Kwaśniewicz, pp. 71-89.
• Herden E., 2005, Książki do nauki języka polskiego w repertuarze wydawców śląskich okresu oświecenia (1750-1820). In: Historia książki na terenach pogranicza i jej rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych, ed. K. Raczyńska. Zielona Góra: Pro Libris, pp. 19-30.
• Kondracki J., 1993, Pierwszy powojenny atlas świata w języku polskim. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 25, nr 1, pp. 27-28.
• Konopska B., Pasławski J., 2015, Polish adaptation of foreign geographical atlases for general use at the turn of the 20th and 21st centuries. “Polish Cartographical Review” Vol. 47, no. 2, pp. 77-90, DOI: 10.1515/pcr-2015-0009, November 2015.
• Kosiorowska B., 1997, Wacław Nałkowski - znany geograf, zapomniany kartograf. M.A. thesis - Cartographic Department, University of Wrocław.
• Kowalczyk M.E., 2014, „W powszechny zwyczaj to weszło, zaczynać młodzi płci obojej naukę od geografii”, czyli o kulturotwórczej roli podręczników geograficznych w Polsce XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” R. 62, nr 4, pp. 567-578.
• Leszczycki S., 1983, Geografia w Krakowie w okresie międzywojennym. „Czasopismo Geograficzne” T. 54, z. 3, pp. 289-308.
• Lewicki J., 1910, Geografia czasów Komisji Edukacji Narodowej. Lwów - Warszawa.
• Łodyński M., 1960, Organizacja bibliotek szkolnych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego w latach 1807-1831. „Przegląd Biblioteczny” R. 28, z. 1, pp. 1-31.
• Maliszewski E., 1924, Szkodliwy atlas. „Przegląd Bibliograficzny” R. 10, nr 15, pp. 241-242.
• Mścisz A., 1925,(rev.) Kozenn. Atlas geograficzny. „Czas. Geogr.” T. 3, z. 3/4, pp. 289-290.
• Nowości wydawnicze. Mapy i atlasy, 1989, „Polski Przegl. Kartogr.” T. 21, nr 1, pp. 36-37.
• Olszewicz B., 1998, Kartografia polska XIX wieku (Przegląd chronologiczno-bibliograficzny), ed. W Wernerowa, T. 1, Warszawa.
• Olszewicz, B., 2003, Kartografia polska XVIII wieku (Przegląd chronologiczno-bibliograficzny), Warszawa.
• Piasecka J.,1991, Polskie przekłady szkolnych map i atlasów geograficznych. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 23, nr 4, pp. 121-129.
• Polaczkówna M., 1924, Polskie mapy szkolne i atlasy. „Czasopismo Geograficzne” T. 2, z. 3-4, pp. 370-375.
• Polaczkówna M. 1925, Plany nauczania geografii wedle Wielkiej Komisji Edukacyjnej - jej drogowskazy dla współczesnych. „Pokłosie Geograficzne”, Lwów 1925, pp. 179-206.
• Ratajski L., 1970, rev.: Kieszonkowy atlas świata. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 2, nr 2, pp. 76-77.
• Spallek W., 2014, Kształtowanie się koncepcji map ogólnogeograficznych w świetle polskich atlasów szkolnych wydanych do 1939 roku. In: „Z Dziejów Kartografii” T. 18, Dawne mapy jako źródła w badaniach geograficznych i historycznych, eds B. Konopska, J. Ostrowski, Warszawa.
• Staszewski J., 1966, Historia nauki o Ziemi w zarysie. Warszawa: PWN.
• Szaniawska L., 1987, Analiza wybranych małoskalowych map ziem polskich (XVI–XVIII w.). „Studia i Materiały z Historii Kartografii” T. 7. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Szybiński D.G., 1772, Atlas dziecinny, czyli nowy sposób do nauczania dzieci geografii, krotki, łatwy.... Warszawa: M. Groll.
• Szynkiewicz E., 2004, Szkolnictwo i kartografia szkolna w Galicji. In: „Z Dziejów Kartografii” T. 13, Kartografia Galicji 1772-1918, ed. J. Ostrowski, Warszawa, pp. 215-242.
• Wąsowicz J., 1933, rev.: W. Haardta Atlas geograficzny. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 11, nr 43, p. 100.
• Zych M., 2006, Polskie egzonimy w atlasach szkolnych w latach 1901–1989. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 38, nr 1, pp. 24-45.
• atlassen.info/atlassen/pools/watge01/watge01.html (access: 15.07.2015).
• lupuslibri.pl/2013/09/swiat-i-czowiek-atlas-geograficzny-dla.html (access: 20.12.2015).
• backtotheussr.tumblr.com/post/13071447462/ matrabbit-мир-и-человек-man-the-world (access: 20.12.2015).