Szkółki roślinne jako ogrody użytkowe w kompozycjach krajobrazowych XVIII i XIX wieku ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Niemiec, Polski i Śląska

• Autorzy: Bieleń-Ratajczyk A. , Szendi A.

Warianty tytułu

EN

Nurseries as utilitarian gardens in the 18^th and 19^th century landscape compositions with particular consideration of the German, Polish and Silesia territory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wiek XVIII, który przeniósł fascynację malarstwem pejzażowym, literaturą romantyczną oraz kultem wolnej przyrody do sztuki ogrodowej, zmarginalizował rolę ogrodów użytkowych, które pozostały w programie funkcjonalnym nowych układów m.in. jako szkółki roślinne, niezbędne do przygotowania materiału roślinnego, wykorzystywanego do obsadzania ogrodów, czy też aklimatyzacji egzotycznych odmian drzew i krzewów. Praktyczny wymiar działań prowadzonych w szkółkach pozwala zaliczyć je do grona ogrodów użytkowych, choć ich rola często wykraczała poza ten aspekt. Stanowiły one także nośnik walorów estetycznych, wnosiły element popularyzatorski. Rozważania na temat historii oraz znaczenia szkółek roślinnych, poparte przykładami krajowymi i zagranicznymi, ukazują rangę i charakter prezentowanego zjawiska.

EN

The eighteenth century, that brought a fascination with landscape painting, romantic literature, and cult of wild nature for the art of gardening, marginalized role of the useable gardens, which remain in the program of the new arrangements, as the nurseries, necessary to prepare the plant material used for filling up the gardens, or the acclimatization of exotic varieties of trees and shrubs. The practical dimension of the activities carried out in nurseries, can allocate them among the useable gardens, although their role often goes beyond this aspect. They were also aesthetic and media popularization factor. Reflections on the history and the importance of nurseries, supported by national and international examples illustrate the importance and nature of the presented topic.

Słowa kluczowe

PL

rozwój szkółkarstwa; ogród krajobrazowy; szkółka roślinna; ogród użytkowy

EN

development of nursery; landscape garden; nursery; utilitarian garden

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 137--143
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Bieleń-Ratajczyk A.

• Zakład Konserwacji i Rewaloryzacji Architektury i Zieleni, Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

autor

Szendi A.

• Zakład Konserwacji i Rewaloryzacji Architektury i Zieleni, Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• BOGDANOWSKI J., Polskie ogrody ozdobne: historia i problemy rewaloryzacji, Warszawa 2000.
• BRZEZOWSKI W., JAGIEŁŁO M., Cztery stulecia ogrodów w Książu, „Czasopismo Techniczne” z. A-13/2010, Kraków 2010, 243-260.
• CIOŁEK G., BOGDANOWSKI J., Ogrody polskie, Warszawa 1978.
• CZARTORYSKA I., Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów, Wrocław 1805.
• EYSYMONTT J., EYSYMONTT K., Studium historyczno-stylistyczne zespołu zamkowego Książ, mps BSDZ, Wrocław 1993.
• FISZKAL A., WEBER-SIWIRSKA M., Palmiarnia w Lubiechowie – zimowy ogród księżnej Daisy. Element rezydencji zamkowej w Książu, [w:] Założenia rezydencjonalno-ogrodowe, dziedzictwo narodu polskiego, (red.) A. Mitkowska, Z. Mirka, K. Hodor, Kraków 2008.
• GOTHEIN M.L., Geschichte der Gartenkunst, Jena 1914.
• HOBHOUSE P., Historia ogrodów, Warszawa 2005.
• JANKOWSKI E., Dzieje ogrodnictwa, t. 2, Kraków 1938.
• JÜHLKE F., Die Königliche Landesbaumschule und Gärtnerlehrstalt zu Potsdam, Berlin 1872.
• KAMIEŃSKI M., Park w Muskau, „Ogrodnik Polski” nr 24, t. 2, r. 2, 1880, 570-573.
• KSENIAK M., Rezydencja Czartoryskich w Puławach, Lublin 1986.
• KUBASZEWSKI A., Park w Gołuchowie, „Ogrodnik Polski” nr 10, t. 2, r. 2, 1882, 232-236.
• KUBASZEWSKI A., Park w Gołuchowie, „Ogrodnik Polski” nr 20, t. 4, r. 4, 1882, 474-475.
• MAJDECKI L., Historia ogrodów, t. 2, Warszawa 2008.
• MAREK D., Ordynacja gołuchowska Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej (1830-1899), Poznań 1994.
• PETZOLD E., KIRCHNER G., Arboretum Muscaviense, Gotha 1864.
• ROHDE M., Von Muskau bis Konstantinopel Eduard Petzold ein europäischer Gartenkünstler 1815-1891, Dresden 1998.
• SIEWNIAK M., MITKOWSKA A., Tezaurus sztuki ogrodowej, Warszawa 1998.