W poszukiwaniu najstarszej kopalni węgla brunatnego na Ziemi Lubuskiej

Gontaszewska-Piekarz, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

W poszukiwaniu najstarszej kopalni węgla brunatnego na Ziemi Lubuskiej

Autorzy

Gontaszewska-Piekarz A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Gontarzewska-Piekarz_W_poszukiwaniu_Prz.Geol_9_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

In search of the oldest lignite mine in Ziemia Lubuska (western Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

The paper presents available information about the beginnings of lignite mining in Ziemia Lubuska, western Poland. After studies on remained German archival materials from “Landesarchiv Sachsen-Anhalt” and German literature from the 19th century, some new data about the oldest mining has been found. The oldest acts of conferment of mining fields (“Mutung”) in the discussed region refer to the field “Caroline” field in Glisno of 1820. The paper presents the history of the oldest mine in the Ziemia Lubuska region, i.e. “Caroline & Herrmann” in Glisno near of Sulęcin. The mine functioned in the years 1820–1862 and later as “Consolidierte Max” untill 1869. The paper also describes the discovery of lignite deposits in the 19th century near Sulęcin, focusing on the detailed history of the village of Glisno, which was closely connected with lignite. In the 19th century, in addition to a lignite mine, a silk factory operated in Glisno, which used lignite to steam production, and a famous lignite-silt-spa located in a palace. The history of mining in Glisno has been almost completely forgotten. Unfortunately, there is a scarcity of preserved archival or literature materials relating to the mine.

Słowa kluczowe

wydobycie węgla brunatnego historia górnictwa Ziemia Lubuska Glisno

lignite mining history of mining Ziemia Lubuska Glisno

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2017

Tom

Vol. 65, nr 9

Strony

549--554

Opis fizyczny

Bibliogr. 50 poz., rys.

Twórcy

autor

Gontaszewska-Piekarz A.

a.gontaszewska@ib.uz.zgora.pl

Instytut Budownictwa, Uniwersytet Zielonogórski, ul. Prof. Z. Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

Bibliografia

1. BEDOIRE F., TANNER R. 2004 - The Jewish Contribution to Modern Architecture, 1830-1930. KTAV Publishing House, Sztokholm.
2. BIELINIS-KOPEC B., SKAZIŃSKI B. 2007 - Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego. Wyd. Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Zielona Góra.
3. CRAMER H. 1872 - Beiträge zur Geschichte des Bergbaues in der Provinz Brandenburg. Heft 1, Halle.
4. CZAJKA W. 1938 - Der Schlesische Land Rucken. Verlag Preibatschs Buchhandlung Breslau.
5. GONTASZEWSKAA. 2015a -Eksploatacja węgla brunatnego w regionie lubuskim. [W:] Greinert A. (red.), Wydobycie węgla brunatnego i rekultywacja terenów pokopalnianych w regionie lubuskim. Instytut Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Zielonogórskiego - Zielona Góra: 94-146.
6. GONTASZEWSKA A. 2015b -Zarys historii górnictwa węgla brunatnego w okolicy Ośna Lubuskiego i Sulęcina (Ziemia Lubuska). Hereditas Minariorum, 2: 51-65.
7. GONTASZEWSKA A. 2016 - Glisno - zapomniane uzdrowisko oparte na węglu brunatnym. Hereditas Minariorum, 3: 157-166.
8. ILLNER F. 1936 - Einfuhrung, geschichtliche Entwicklung, Rechts- und Besitzverhältnisse. [W:] Schlesien Boden-schätze und Industrie, Breslau: 219-230.
9. JAROS J. 1984 - Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, Katowice.
10. JEGER M. 2016 - Schinkels „Normalkirchen” in Gleissenund ihr judischer Bauherr. [W:] Badstubner-Kizik C., Kizik E. (red.), Entdecken- Erforschen-Bewahren: Festgabe fur Sibylle Badstubner-Groger. Lukas Verl., Berlin: 170-185.
11. JOHN J.F. 1824 - Über den neu entdeckten mineralischen Kohlenschlamm im Mineral-Bad zu Gleissen. Wyd. G. Reimer. Berlin.
12. JOHN J.F., FORMEY J.L. 1821 - Das Mineralbad zu Gleissen bei Zielenzig in der Neumark. Maurersche Buchhandlung, Berlin.
13. KARSTEN (brak inicjału) 1803 - Überfluss von Braunkohlen in der Neumark, eine die wichtigste neuen vaterländischen Entdeckungen. [W:] Der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin, Neue Schriften, 4: 328-334.
14. KASIŃSKI J.R., CZERSKI M., SATERNUS A., 2002 - Objaśnienia do Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1:50 000. Arkusze Bogatynia (792) i Grabiszyce Górne (793). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
15. KLEIN G. 1927 - Handbuch fur den deutschen Braunkohlenbergbau, I Band. Verl. von Wilhelm Knapp, Halle.
16. KLÖDEN K.F. 1829 - Beiträge zur mineralogischen und geognostischen Kenntniß der Mark Brandenbrug, Stück 2, Berlin.
17. KRAUSE G. 1988 - Gleissen - märkisches Bad der Biedermeierzeit. Oststernberger Heimatbrief, 1/1988: 7-8.
18. KRYGOWSKI B. & ZAJCHOWSKA S. 1946 - Ziemia Lubuska: opis geograficzny i gospodarczy. Wyd. Inst. Zach., Poznań, ser.: Biblioteczka Ziemi Lubuskiej, 2: 10-12.
19. MEYERS Großes Konversations-Lexikon. Ein Nachschlagewerk des allge- meinen Wissens, 1902. 6. Aufl. Bibliographisches Institut Leipzig - Wien.
20. OSĘKOWSKI C. 1997 - Historia i dzień dzisiejszy Glisna. Nadwarciański Rocz. Hist.-Arch., 4: 331-333.
21. PIETZSCH K. 1925 - Die Braunkohlen Deutschlands. Berlin. PLETTNER F. 1852 - Die Braunkohle in der Mark Brandenburg Ihre Verbreitung und Lagerung. Berlin.
22. ROSENBERG-LIPINSKY von (brak inicjału) 1893 - Die Verbreitung der Braunkohlenformation in nördlichen Theile der Provinz Schlesien. Jahrb. Köng. Preus. Geol. Land., XII. Berlin.
23. SCHAYER J. 1846 - Das Kohlen-Mineral Schlammbad zu Gleissen. Wyd. G. Reimer. Zielenzig.
24. SCHEERER (brak inicjału) 1932 - Der Bergbau im Kreise Ost-Sternberg. [W:] Ost-Sternberger Heimat Kalender, Zielenzig, 69-80.
25. SCHMIDT J.W. 1804 - Memorabilien von und bei Gleissen, in dem Sternbergischen Kreise der Neumark. [W:] Preussisch-Brandenburgische Miszellen, 2. Berlin: 306-319.
26. SCHMIDT K. 1989 - Gleissen - mein Heimort. Oststernberger Heimatbrief, 3/1989: 22-24.
27. SCHULZ W. 1821 - Geognistische Bemerkungen eine Gegend der Neumark betreffend. [W:] Beiträge zur Geognosie und Bergbaukunde. Verl. G. Reimer. Berlin: 19-29.
28. SIEDKE E. 1981 - Geschichte der Seidenfabrik in Gleissen, Kreis Oststernberg, Neumärkisches Politisches Wochenblatt, Nr 19: 1-4.
29. SIMON J.F. 1846 - Untersuchung des Badeschlammes zu Gleissen und einer Alaunrohlauge. [W:] Erdmann O.L. (red.), Journal fur praktische Chemie, 19. Leipzig: 386-393.
30. SKAZIŃSKI B. 2011 - Gleissen/ Glisno. Schlösser und Gärten der Neumark - Zamki i ogrody Nowej Marchii, 7. Berlin.
31. SPERLING D. 2004 - Historisches Wörterbuch zum Braunkohlenbergbau und zum Bergrecht. Cottbus.
32. STATISTIK der Spinnerei, Weberei und Druckerei usw. in Preussen [W:] Polytechnisches Centralblatt für 1839.1. Verl. von Leopold Voss. Leipzig.
33. WEDDE R-G. 2012 - Braunkohlentiefbau in Ostbrandenburg. Über den historischen Braunkohlenbergbau zwischen Hohenfinow (Landkreis Barnim) und Henzendorf (Landkreis Oder-Spree). Brandenburg. Geowiss. Beitr., 19.
34. WEDEKIND E.L. 1855 - Sternbergische Kreis-Chronik. Geschichte der Städte, Flecken, Dörfer, Kolonien, Schlösser etc. dieses Landestheiles v. d. früh. Vergangenheit bis auf die Gegenwart. C. Range. Zielenzig.
35. WOLF P. 1995 - Braunkohlenbergbau im Sternberger Land. Oststernberger Heimatbrief, 1/1995.
36. WOLF P. 1995 - Braunkohlenbergbau im Sternberger Land. Oststernberger Heimatbrief, 1/1995.
37. WÓJCIK A.J., PREIDL W. 2014 - Węgiel Blanowicki - zarys historii rozpoznania i eksploatacji do roku 1870. Hereditas Minariorum, 1: 29-35.
38. ZEUSCHNER F.A., REIMER G.A. 1827 - Das Mineral und Kohlenschlamm-Bad zu Gleissen. Wyd. G. Reimer. Berlin.
39. ZIMMERMANN A.H. 2005 - Ostpreußens Bernstein und Lausitzer Braunkohle. Sächsisches Archivblatt 2/2005. Freiberg.
40. ŻABA J. 1976 - Zarys historii eksploatacji surowców mineralnych na terenie województwa zielonogórskiego. Zesz. Nauk. WSI, ser. Budownictwo, 8, Zielona Góra: 107-133.
41. ŻABA J. 1977 - Historia eksploatacji węgla brunatnego na terenie Środkowego Nadodrza. Pr. Nauk. UŚl., 169, ser. Geologia, 1: 108-142.
42. ŻABA J. 1978 - Historia eksploatacji surowców mineralnych. [W:] Kozłowski S. (red.), Surowce mineralne Ziemi Lubuskiej. Wyd. Geol., Warszawa: 9-24.
MATERIAŁY LANDESARCHIV SACHSEN-ANHALT
1. Gesuche des Bankiers und Rittergutsbesitzers J. M. Henochsohn aus Berlin um Erteilung eines Schurfscheins auf Braunkohle für die Feldmark Gleißen, F 36, IId Nr 42.
2. Konsolidation der Braunkohlengruben „Herrmann”, „Geprellter Fuchs”, „Carl” und „Adelheid” bei Gleißen unter dem Namen „Max”, F 38, XVa M Nr 46.
3. Verleihungsriss zur Erweiterung der Braunkohlenberechtsame „Herrmann”, „Caroline”, „Carl”, „Geprellter Fuchs” und „Adelheid” bei Glei- Ben , F 38, XVa M Nr 46, Bl. 53.
4. Berechtsame der Braunkohlenmutung „Fest” bei Königswalde, F 38, XVa F Nr 125.
5. Berechtsame der Braunkohlenmutung Leopold bei Gleißen , F 38, XVa L Nr 23.
6. Betrieb der gewerkschaftlichen Braunkohlengrube „Leopold” bei Gleißen, F 38, XVII LNr 6a.
7. Betrieb der gewerkschaftlichen konsolidierten Braunkohlengrube „Max” bei Gleißen F 38, XVII M Nr 16a.
8. Berechtsame der gewerkschaftlichen Braunkohlenmutung „Alexandrine” bei Gleißen, F 38, XVa A Nr 61.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-b00b5072-8844-4ac0-89fc-40a393f53fb9