Zastosowanie powłok PVD w ślizgowych węzłach ciernych

• Autorzy: Lubas J.

Warianty tytułu

EN

Application two components surface layers working in frictional pairs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań porównawczych wpływu warstwy powierzchniowej jednorodnej z TiN i CrN oraz o strukturze pasmowej TiN - stal 46Cr2 i CrN - stal 46Cr2 na próbce pierścieniowej na warunki tarcia w parze ciernej, w warunkach smarowania obszaru tarcia olejami silnikowymi Lotos Syntetyk 5W/40 i Castrol Magnatec 5W/40. W parze ciernej przeciwpróbka została wykonana ze stopu łożyskowego AlSn20. Badania przeprowadzono na testerze trybologicznym T-05. Wyniki badań potwierdziły możliwość zastosowania warstw powierzchniowych o strukturze pasmowej w parach ślizgowych, które pracują w warunkach tarcia mieszanego. Badania wykazały, że siła tarcia, temperatura w obszarze tarcia i zużycie materiału łożyskowego zależą od warunków tarcia i kompozycji współpracujących warstw powierzchniowych pary ciernej. Zaobserwowano korzystne parametry tarcia w parach ciernych z próbkami z warstwy powierzchniowej o strukturze pasmowej CrN - stal 46Cr2 i jednorodnej CrN.

EN

The study has determined influence of coatings (TiN, CrN) and surface layers with ring structure (TiN and 46Cr2 steel, CrN and 46Cr2 steel) on parameters of friction in sliding pairs. During the research ring samples worked with segment of bearing sleeve made of AlSn20 alloy. The kinematics pair lubricated motor oils lotos syntetyk 5W-40 and castrol magnatec 5W/40. The research performed on test machine T-05. Change of moment of friction was individual for investigated sliding. The researches showed that moment of friction had the lowest values for pairs with surface layer CrN. Values of friction forces of pair with surface layer TiN was the highest, by only during lubrication lotos oil. The researches showed that friction force and temperature of contact area and wear depended on load condition and structure of sliding. On base of experiences one ascertained influence formed surface layers on wear of bearing alloy. Cooperation surface layer CrN-46Cr2 steel and ion nitriding surface layer characterized least wear bearing alloys. Instead greatest wear registered for pairs with coating TiN. The researches showed profitable influence of motor oil castrol GTX magnatec 5W/40 in relation to oil lotus synthetic 5W/40 on decrease of wear of bearing alloy.

Słowa kluczowe

PL

obróbka powierzchni; PVD; tarcie mieszane; zużycie

EN

sufrace treatment; PVD; friction; abrasive wear

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika
• Rocznik: 2010
• Tom: z. 82 [278]
• Strony: 67--74
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Lubas J.

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Kula P.: Inżynieria warstwy wierzchniej. Politechnika Łódzka, Łódź 2000.
• 2. Polcara T., Kubartb T., Novak R., Kopecky L., Siroky P.: Comparison of tribological behaviour of TiN, TiCN and CrN at elevated temperatures. Surf. & Coat., Technol, 193 (2005), 192.
• 3. Wierzchon T.: Structure and properties of multicomponent and composite layers produced by combined surface engineering methods. Surf. & Coat., Technol., 180-181 (2003), 458.
• 4. Santner E.: Comparison of wear and friction measurements of TiN coatings. Tribologia, 1 (1995).
• 5. Chena H., Wu P., Quaeyhaegens P.Q., Xu K.W., Stals L.M, He J.W, Celis J.-P.: Comparison of fretting wear of Cr-rich CrN and TiN coatings in air of different relative humidities. Wear, 253 (2002), 527.
• 6. Sep J., Kucaba-Pietal A.: Experimental testing of journal bearings with two-component surface layer in the presence of an oil abrasive contaminant. Wear, 249 (2001), 1090.