Analiza substancji humusowych gleb po wprowadzeniu węgla brunatnego

Kwiatkowska-Malina, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Analiza substancji humusowych gleb po wprowadzeniu węgla brunatnego

Autorzy

Kwiatkowska-Malina J.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Characteristics of humic substances in soil after brown coal application

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy poddano ocenie przydatność węgla brunatnego pod kątem wzbogacenia gleb w trwałą materię organiczną. Badano wpływ zróżnicowanych dawek węgla brunatnego na właściwości SH, kształtowanie struktury KH, właściwości fizyczne i chemiczne gleb oraz aktywność mikroorganizmów glebowych. Badania prowadzono na materiale glebowym zróżnicowanym pod względem typu (rdzawe, brunatne i płowe) i gatunku gleb oraz sposobu uprawy (zmianowanie, odłogowanie), ze względu na istotny wpływ tych czynników na szybkość i kierunki przemian SH. Do badań wykorzystano materiał glebowy z doswiadczeń: polowych Wydziałowej Stacji Doświadczalnej w Skierniewicach oraz obiektu Zakładu Gleboznawstwa i Ochrony Gruntów (obecnie Zakład Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym) Politechniki Warszawskiej w Klonie, mikropoletkowych prowadzonych przez IUNG w Puławach oraz w wazonach gruntowych Wydziałowej Stacji Doświadczalnej w Skierniewicach. Źródłem materii organicznej był węgiel brunatny pochodzący z Zagłębia Konińskiego (KWB Konin) typu ziemistego oraz Rekulter - preparat na bazie węgla brunatnego. Wykazano, że dodatek materii organicznej z węgla brunatnego lub Rekultera spowodowal poprawę właściwości fizykochemicznych gleb, a także wzrost zawartości Corg i Nog oraz SH w glebach. Wśród wyekstrahowanych kwasów próchnicznych przeważały KH, których zawartość we frakcji związanej z mineralną częścią gleby wzrosła dwukrotnie. Pętle histerezy oraz izotermy adsorpcji/desorpcji pary wodnej wskazują, że dodatek węgla brunatnego w obu formach powodował korzystne zmiany właściwości sorpcyjnych gleb. Z kolei krzywe różniczkowe rozkładu wielkości porów dla gleb z wyższymi dawkami wskazują na równomierny rozkład porów o różnych rozmiarach. W przypadku gleby rdzawej nastąpił wzrost porowatości całkowitej i udziału mezoporów. We wszystkich typach gleb stwierdzono najwyższą aktywność mikroorganizmów glebowych w pełni sezonu wegetacyjnego - najbardziej intensywną na glebie rdzawej odłogowanej, najmniej intensywną na glebie płowej wytworzonej z pyłu ilastego bez szaty roślinnej (tzn. nieużytkowanej). KH gleb z dodatkiem węgla brunatnego w postaci Rekultera charakteryzowały się niższymi wartościami współczynników absorbancji w zakresie UV-VIS i stopniem aromatyczności, większym udziałem grup metoksylowych oraz wyższą podatnością na utlenianie, w porównaniu z probą kontrolną (tj. glebami bez dodatku węgla brunatnego/Rekultera). Widma FTIR dla KH z gleb z Rekulterem charakteryzowały się większym udziałem słabo skondensowanych jąder aromatycznych, natomiast z węglem brunatnym - większym udziałem struktur aromatycznych. Cząsteczki KH z gleby brunatnej wytworzonej z piasku słabo gliniastego i płowej z pyłu ilastego z Rekulterem miały większy udział grup karboksylowych, połączeń alifatycznych (Cal) oraz struktur ligninowych (Clig), w porównaniu z próbą kontrolną. Dodatkowo, stwierdzono najwyższy udział Clig w puli całkowitego węgla połączeń aromatycznych (Car + Clig). Najniższe wartości intensywności fluorescencji (IF) na widmach 3-D EEM stwierdzono dla KH z gleby rdzawej. Z kolei, KH z gleby płowej wytworzonej z piasku gliniastego mocnego i rdzawej z Rekulterem charakteryzowały się mniejszym stężeniem wolnych rodników w porównaniu z próbą kontrolną. Parametr "g" dla KH ze wszystkich gleb mieścił się w zakresie 2,0032-2,0048, tj. charakterystycznym dla KH. Jedynie dla KH z gleby płowej i rdzawej zaobserwowano jego wzrost ze wzrostem dawki Rekultera. Termogramy DSC dla KH wykazywały podobny układ pików endo- i egzotermicznych w zbliżonej temperaturze, natomiast były zróżnicowane pod względem intensywności zależnie od wielkości dawki Rekultera. Silne piki endotermiczne dla KH świadczyły o utracie wilgoci i nietrwałości peryferyjnych łańcuchów polisacharydów. Z kolei piki egzotermiczne wskazywały na możliwe przemieszczenie i polikondensację aromatycznych jąder cząsteczek KH. Większy udział frakcji hydrofobowych (HOB) przy niższym frakcji hydrofilowych (HIL) oraz najniższe wartości stosunku HIL/HOB w przypadku KH z gleb z węglem brunatnym świadczą o większym stopniu alifatyczności, mniejszej masie cząsteczkowej oraz większym udziale prostych struktur aromatycznych, a tym samym o spadku stopnia dojrzałości cząsteczek KH. Wzrost o ok. 25-30% wartości powierzchni właściwej KH z gleb z węglem brunatnym był wynikiem jego budowy, tj. dużej zawartości grup funkcyjnych, w szczególności grup karboksylowych. Bardzo istotnym elementem pracy są wyniki z najstarszych w Polsce, jeśli chodzi o węgiel brunatny, wieloletnich doświadczeń polowych prowadzonych od 1987 roku na glebie rdzawej w Klonie. Substancja organiczna wprowadzona z węglem brunatnym w postaci Rekultera długotrwale i korzystnie oddziaływała na właściwości fizykochemiczne gleb, które utrzymywały się na tym samym poziomie do 19. roku. Zawartości Corg i Nog wzrastały ze wzrostem dawki węgla brunatnego i, mimo obserwowanego ich spadku z czasem, utrzymywały się na wysokim poziomie, niespotykanym powszechnie w glebach bardzo lekkich. Wykazano, że substancja organiczna z węgla brunatnego ulegała powolnemu rozkładowi, dlatego obserwowana wysoka zawartość Corg w glebach może się utrzymywać przez dłuższy czas. Generalnie, wśród wyekstrahowanych kwasów próchnicznych przeważały KH. Otrzymane wyniki potwierdziły korzystne, z punktu widzenia właściwości gleb, zmiany materii organicznej, której źródłem był węgiel brunatny.

The main aim of this research was to estimate directions of transformations of particular fractions of organic matter added with brown coal into soils, as well as the growth of soil microorganisms in terms of their stability and efficiency for enrichment of soil with organic matter. It was assumed that brown coal added to soil will allow for enriching soil of low organic matter content with humic substances (HS) of properties similar to these coming from other commonly used sources.The research was conducted on soil materials diverse in terms of type (Cambic Arenosol, Haplic Luvisol and Dystric Cambisol) and soil species, as well as the way of cultivation (crop rotation, fallow) that are important for the HS transformation processes. Soil material used in the research was collected from the field, microplots and ground pots experiments conducted by the author, respectively, in: the Experimental Station in Skierniewice and an object in Klon established and conducted by Warsaw University of Technology, IUNG in Pulawy, and the Experimental Station in Skierniewice. Two sources of organic matter were used: brown coal (soft smudge type) obtained from the Konin Basin deposits and the Rekulter that is the brown coal-based preparation. It was shown that the addition of brown coal or the Rekulter resulted in an increase of HS, improvement of physical-chemical properties and increased organic carbon and total nitrogen contents in soils. The content of humic acids (HAs) increased 2 times in the heavy fraction of HS, and they were predominant among extracted humus acids. Brown coal from the Rekulter was not totally mineralized 19 years after application to soil, which is very important from the point of view of soil fertility and environmental protection. The hysteresis loops and adsorption/desorption isotherms of water vapours indicate that the addition of brown coal in both forms improved sorption properties of soil. On the other hand, the differential curves of pore size distribution in soil with higher doses indicate an even distribution of pores of different sizes. In addition, an increase of total porosity and contribution of mezopores was observed in Cambic Arenosol. The highest activity of soil microorganism was observed in all types of soil during high vegetation season: the most intensive in the case of fallow Cambic Arenosol and the least intensive for Haplic Luvisol developed from loamy silt without plant cover. The HAs extracted from soil with the Rekulter were characterized by lower values of absorbance in the UV-VIS range and higher values of A2/4, A2/6 as compared to these from the control samples (i.e. samples without brown coal or the Rekulter). Moreover, HAs had a higher degree of aromatization, content of metoxyl groups and oxidation ability. In the case of Cambic Arenosol brown coal was humified in a lower degree compared to Eutric Cambisol. The FTIR spectra of HAs from soil with the Rekulter were characterized by higher contribution of low-condensed aromatic nuclei, whereas these with brown coal - by higher contribution of aromatic structures. In particles of HAs extracted from Eutric Cambisol and Haplic Luvisol obtained from loamy silt with the Rekulter, a higher contribution of carboxyl groups was found. The HAs extracted from soil with the Rekulter had more aliphatic combinations (Cal), lignin structures (Clig) and carboxyl groups as compared to the control sample. In addition, the highest contribution of Clig in the total carbon of aromatic combinations (Car + Clig) was observed. The lowest fluorescence intensity (FI) for 3-D EEM spectra were observed in the case of HAs extracted from fallow soil. Induced spectra of HAs from Haplic Luvisol obtained from loamy sand with brown coal from both sources, showed a decrease of FI and a gradual drop of relative intensity of the peak at a wavelength of 446 nm. The HAs extracted from Haplic Luvisol obtained from loamy sand and Cambic Arenosol with the Rekulter were characterized by lower concentrations of free radicals in comparison to the control sample. The parameter "g" for HAs extracted from all tested soil samples was within the range of 2.0032-2.0048, i.e. characteristic for HAs. Only in the case of HAs from Cambic Arenosol and Haplic Luvisol was an increase of this parameter observed with an rising dose of the Rekulter. The DSC thermograms of HAs showed a similar lay-out of endo- and exothermic peaks at similar temperatures, however, they differ with respect to intensity depending on the Rekulter dose. Big endothermic peaks of HAs in low temperature indicate loss of humidity and instability of peripheral polysaccharides chains. On the other hand, exothermic peaks at high temperature indicate possible relocation and polycondensation of aromatic nuclei of HAs particles. The fractional separation of HAs using the RP-HPLC method showed that the addition of brown coal in both forms resulted in an increase of the contribution of hydrophobic fractions. Higher contribution of HOB-1 and lower of hydrophilic fractions, along with the lowest values of HIL/HOB ratio indicate higher degree of aliphatization, lower molecular mass and higher contribution of simple aromatic structures and, consequently a decrease of maturity of HAs particles. The transformation dynamics (relations between mineralization and humification) of soil organic matter originating from diverse sources can only be effectively evaluated based on results of long-term field experiments. Therefore, a very important part of this work comprised the results of the 19-year research carried out in Klon. Organic matter introduced to Cambic Arenosol with brown coal in the form of the Rekulter had long-term advantageous effects (as a consequence of its long transformation time) on physical-chemical properties of soil, as indicated by slightly acidic reaction that was observed 5 years after application and was kept stable after 19 years. As expected, organic carbon and total nitrogen contents increased with an increasing dose of brown coal and, besides their drop observed with time (5-19 years), they were kept on a high and advantageous level, not commonly found in very light soils. It was demonstrated that organic matter from brown coal was undergoing slow humification, thus observed high contents of total organic carbon could be present for a long period of time In general, HAs were predominant among extracted HS. Results obtained during this long-term experiment confirmed advantageous (from the soil properties viewpoint) transformation of organic matter that originated from brown coal.

Słowa kluczowe

materia organiczna z węgla brunatnego substancje humusowe gleb struktura kwasów humusowych przemiany

organic matter originated from brown coal humic substances of soil structure of humic acids transformations

Wydawca

Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej

Czasopismo

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Geodezja

Rocznik

2009

Tom

z. 45

Strony

3--151

Opis fizyczny

Bibliogr. 274 poz., tab., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kwiatkowska-Malina J.

Wydział Geodezji i Kartografii

Bibliografia

1. Aiken G.R., McKnight P.M., Wershaw R.L., MacCarthy P.: Humic substances in soil, sediment and water, Wiley-Interscience, Nowy Jork 1985, 1-9.
2. Alef K.: Dehydrogenase activity, in: Methods in applied soil microbiology and biochemistry. Alef K., Nannipieri P. (red.), Academic Press, London 1995, 228-231.
3. Aleksandrowa L.N.: Organiczeskoje wieszczestwa poczwy i procesy jego transformacji, Nauka, Leningrad 1980.
4. Amano H., Watanabe M., Onuma Y., Ueno T., Matsunaga T., Kuchma N.D.: Speciation of Cs, Sr and transuranic elements in natural organic substances of surface soil layers, w: Materiały konferencyjne "The role of humic substances in the ecosystems and in environmental protection", PTSH - Polish Society of Humic Substances, Wrocław 1997, 709-716.
5. Amarasekera A., Scarlett M.J., Mainwaring D.E.: Micropore size distributions and specific interations in coals, Fuel 74 (1), 1995, 115-118.
6. Antunes M.C.G., da Silva J.C.G.E.: Multivariate curve resolution analysis excitation-emission matrices of fluorescence of humic substances, Analytica Chimica Acta 546, 2005, 52-29.
7. Avena M.J., Vermeer A.W.P., Koopal L.K.: Volume and structure of humic acids studied by viscometry pH and electrolyte concentration effects, Colloids and Surfaces A: Physico-chemical and Engineering Aspects 151, 1999, 213-224.
8. Baker A.: Fluorescence properties of some farm wastes: implications for water quality monitoring, Water Research 36, 2002, 189-195.
9. Baldock J.A., Oades J.M., Waters A.G., Peng X., Wilson M.A.: Aspects of the chemical structure of soil organic materials as revealed by soild-state 13C NMR spectroscopy, Biogeochemistry 16, 1992, 1-42.
10. Banach-Szott M.: Content of phenolic compounds in humic acids of forest soil, Polish Journal of Soil Science Vol. XL/1, 2007, 67-79.
11. Barancikova G., Senesi N., Brunetti G.: Chemical and spectroscopic characterization of humic acids isolated from different Slovak soil types, Geoderma 78, 1997, 251-266.
12. Bernal M.P., Sanchez-Monedero M.A., Paredes C., Roig A.: Carbon mineralization from organic wastes at different composting stages during their incubation in soil, Agricult. Ecosys. Environm. 69, 1998, 175-189.
13. Bertoncini E.I., d'Orazio V., Senesi N., Mattiazzo M.E.: Fluorescence analysis of humic and fulvic acids from two Brazilian oxisols as affected by biosolid amendment, Anal. Bioanal. Chem. 381, 2005, 1281-1288.
14. Bolton H. Jr., Smith J.L., Link S.O.: Soil microbial biomass and activity of a disturbed and undisturbed shrub-steppe ecosystem, Soil Biol. Biochem. 25, 1993, 545-552.
15. Bongers G.D., Jackson W.R., Woskobenko F.: Pressurised steam drying of Australian low-rank coals. Part 2. Shrinkage and physical of steam dried coals, preparation of dried coals with very high porosity, Fuel Processing Technology 64, 2000. 13-23.
16. Bryk P., Łajtar L., Pizio O., Sokołowska Z., Sokołowski S.: Adsorption in pores fordem between two hard cylindrem, Journal of Colloid and Interface Science 229, 2000, 526-533.
17. Brzezińska M.: Aeration status of soil land enzyme activity. In: Soil-Plant-Atmosphere Aeration and Environmental Problems (eds J. Gliński. G. Józefaciuk, K. Stahr). IA PAS, Lublin 2004, 55-60.
18. Brzezińska M.: Aktywność biologiczna oraz procesy jej towarzyszące w glebach organicznych nawadnianych oczyszczonymi ściekami miejskimi. Rozprawy i Monografie (2). Wyd. Instytut Agrofizyki PAN w Lublinie, 2006.
19. Brzezińska M., Stępniewska Z., Stępniewski W., Włodarczyk T., Przywara G., Bennicelli R.: Effect of oxygen deficiency on soil dehydrogenase activity (pot experiment with barley), Int. Agrophysics 15, 2001, 3-7.
20. Buffle J.: The analytical challenge posed by fulvic and humic compounds, Analytica Chimica Acta, vol. 232, 1990, 1-2.
21. Burdon J.: Are the traditional concepts of the structures of humic substances realistic? Soil Science 166 (11), 2001, 752-769.
22. Casida L.E. Jr, Klein D.A., Santoro T.: Soil dehydrogenase activity, Soil Sci. 98, 1964, 371-376.
23. Cavani L., Ciavatta C., Gessa C.: Identification of organic matter from peat, leonardite and lignite fertilizers using humification parameters and electrofocusing, Bioresource technology 86, 2003, 45-52.
24. Chefetz B., Tarchitzky J., Benny N., Hatcher P.O., Boriatynski J., Chen Y.: Characterisation and properties of humic substances originating from an activated sludge wastewater treatment plant, in: Humic Substances: Structures, Properties and Uses (eds G. Davies, E.A. Ghabbour), Royal Society of Chemistry, Cambridge 1998, 69-78.
25. Chen J., Gu B., LeBoeuf E.J., Pan H., Dai S.: Spectroscopic characterization of the structural and functional properties of natural organic matter fractions, Chemosphere 48, 2002, 59-68.
26. Chen J., LeBoeuf E.J., Dai S., Gu B.: Fluorescence spectroscopic studies of natural organic matter fractions, Chemosphere 50, 2003, 639-647.
27. Chen Y., Senesi N., Schnitzer M.: Information provided on humic substances by E4/6 ratios, Soil Sci. Soc. Am. J. 41, 1977, 352-358.
28. Chen Y., Senesi N., Schnitzer M.: Chemical and physical characteristics of humic and fulvic acids extracted from soils of Mediterranean region, Geoderma 20, 1978, 87-104.
29. Cheshire M.V., Senesi N.: Electron spin resonance spectroscopy of organic and mineral soil particles, w: Structure and surface reactions of soil particles (eds Huang P.M., Senesi N., Buffle J.), Wiley, Chichester 1998, 325-373.
30. Chudek M., Hyncar J., Janiczek S., Plewa F.: Węgiel brunatny. Utylizacja surowców towarzyszących i odpadów elektrownianych, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1999, 11-12.
31. Cocozza C., Miano T.M.: Structural resolution of metal-humic acids interactions through deconvolution FT-IR spectroscopy, in: Proc. 11th IHSS Meeting, Boston 2002, 264-266.
32. Cocozza C., d'Orazio V., Miano T.M., Shotyk W.: Characterization of soild and aqueous phases of a peat bog profile using molecular fluorescence spectroscopy, ESR and FT-IR, and comparison with physical properties, Org. Geochem. 34, 2003, 49-60.
33. Chodak T., Kabała C.: Powierzchnia właściwa - złożony parametr charakteryzujący stan środowiska glebowego, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 418, 1995, 501-506.
34. COM (2002) 179, final. Brussels. Communication for the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions - Towards a Thematic Strategy for Soil Protection.
35. COM (2002) 232, final. Brussels. Directive of the European Parliament and of the Council, establishing a framework for the protection of soil and amending Directive 2004/35/EC.
36. Corvasce M., Zsolany A., d'Orazio V., Lopez R., Miano T.M.: Characterization of water extractable organic master in a deep soil profile, Chemosphere 62, 2006, 1583-1590.
37. Cory R.M., McKnight D.M.: Fluorescence spectroscopy reveals ubiquitous presence of oxidized and reduced ouinones in dissolved organic matter, Environ. Sci. Technol. 39, 2005, 8142-8149.
38. Dai J., Ran W., Xing B., Gu M., Wang L.: Characterization of fulvic acid fractions obtain ed by sequential extractions with pH buffers, water, and ethanol from paddy soils, Geoderma 135, 2006, 284-295. '
39. Danley R.L: New heat flux DSC measurement technique, Thermochimica Acta 395, 2003, 201-208.
40. Davies G., Fataftah A., Radwan A., Willey R.J., Ghabbour E.A., Jansen S.A.: Aerogels: new high surface area forms of solid humic acids, w: Materiały konferencyjne "The role of humic substances in the ecosystems and in environmental protection", PTSH - Polish Society of Humic Substances, Wrocław 1997, 85-90.
41. Dąbek-Szreniawska M., Sokołowska Z., Wyczółkowski A.I., Hajnos M., Kuś J.: Biological and physicochemical changes in Orthic Luvisol in relation to the cultivation system. Int. Agrophysics, 16, 2002, 15-21.
42. De Jonge H., Mittelmeijer-Hanzelger M.C.: Adsorption of CO2 and N2 on soil organic matter: nature of porosity, surface area, and diffusion mechanisms, Environ. Sci. Technol. 30, 1996, 408-423.
43. Dębska B.: Charakterystyka kwasów huminowych powstałych w glebie w procesie rozkładu mieszanki owies-wyka stosowanej jako nawóz zielony, Zesz. Nauk. AR Szczecin. Rolnictwo 62, 1996, 107-114.
44. Dębska B.: Rola resztek roślinnych w kształtowaniu żyznosci gleb, w: Substancje humusowe w glebach i nawozach, Dębska B., Gonet S. (red.), PTSH Wrocław 2003, 105-121.
45. Dębska B.: Właściwości substancji humusowych gleby nawożonej gnojowicą, Rozprawy nr 110, ATR Bydgoszcz 2004.
46. Dębska B., Drąg M., Banach-Szott M.: Molecular size distribution and hydrophilic and hydrophobic properties of humic acids isolated from forest soil, Soil & Water Res. (2), 2007, 45-53.
47. Dębska B., Gonet I.: Share of hydrophilic and hydrophobic fractions in humic acids formed as a result of post-harvest residue decompositon, Pol. J. Soil Sci. XL/1, 2007, 57-65.
48. Dębska B., Maciejewska A., Kwiatkowska J.: The effect fertilization with brown coal on Haplic Luvisol humic acids, Rostlinna Vyroba 48 (1), 2002, 33-39.
49. Duchaufour H., Jacquin F.: Nouvelles recherches sur l'extraction et le fractionnement des composes humiq, Extrait du Bulletin de l'Ecole Sup. Agronomique de Nancy, t. 8, Fasc. I. 24, 1966.
50. Dziadowiec H.: Zmiany energetyczne towarzyszące humifikacji ściółek leśnych, Studia Soc. Sci. Toruniensis, Sect. D. Botanica 11, 1, 1979.
51. Dziadowiec H.: Proces humifikacji w glebach leśnych, w: Materiały konferencyjne "Metody badań substancji humusowych ekosystemów wodnych i lądowych", Wyd. AR, Szczecin 2004, 117-124.
52. Dziadowiec H., Gonet S.S.: Przewodnik metodyczny do badań materii organicznej gleb, PTG, Warszawa 1999.
53. Dziamski A.: Wpływ nawożenia organicznego na zawartość i jakość próchnicy gleb, w: Substancje humusowe w glebach i nawozach, Dębska B., Gonet S. (red.). PTSH Wrocław 2003, 127-140.
54. Drozd J., Licznar M., Jamroz E., Bekier J.: Próchniczne indeksy dojrzałości kompostów, w: Substancje humusowe w glebach i nawozach, Dębska B., Gonet S. (red.), PTSH Wrocław 2003, 75-95.
55. Engebretson R.R., von Wandruszka R.: Microorganisms in dissolved humic acids. Environ. Sci. and Technol. 28 (11), 1994, 1934-1941.
56. Eswaran H., van den Berg E., Riech P.: Organic carbon in soil of the world, Soil Sci. Soc. Am. J. 57, 1993, 192-194.
57. Fabiańska M.: GC-MS investigation of distribution of fatty acids in selected Polish brown coals, Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems 72, 2004, 241-244.
58. Fabiańska M.: Geochemia organiczna węgli brunatnych wybranych złóż Polski. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007.
59. Filip Z.: International approach to assesing soil quality by ecologically-related biological parameters, Agriculture, Ecosystems and Environment 88, 2002, 169-174.
60. Flaig W., Beutelspacher H., Rietz E.: Chemical composition and physical properties of humic substances, in: Soil components. J.E. Gieseking (ed.) Springer-Verlag, New York 1975.
61. Fontaine S., Mariotti A., Abbadie L.: The priming effect of organic matter: a question of microbial competition, Soil Biol. Biochem. 35, 2003, 837-843.
62. Fraberno J.A., Agboola A.A.: Effects of different levels of humic acid on the growth and nutrient uptake of teak seedlings, Journal of Plant Nutrition 16 (8), 1993, 1465-1483.
63. Francioso O., Sanchez-Cortez S., Tugnoli V., Ciavatta C., Gessa C.: Characterisation of peat fulvic acids fractions by means of FT-IR, ESR and 1H, 13C NMR spectroscopy, Appl. Spectrosc. 52, 1998, 270-277.
64. Franco I., Leita L., Vischetti C., de Nobili M: Adsorption of five model organic compounds on a peat at different stages of drying, Journal of Soil Contamination 8(4), 1999, 423-440.
65. Friesen W.I., Ogunsola O.I.: Mercury porosimetry of upgraded western Canadian coals. Fuel, Vol. 74, No 4, 1995, 604-609.
66. Fuchs W., Gagarin R., Kathny H.: Über den Einfluss von Braunkohle und Producten aus Brounkohle auf das Pflanzenwachstun, Biochem. Zeitschr. (259), 1933, 103-117.
67. Gleixer G., Poirier N., Bol R., Balesdent T.: Molecular dynamics of organic matter in a cultivated soil, Org. Geochem. 33, 2002, 357-366.
68. Gliński J., Stępniewski W.: Soil aeration and its role for plants, CRC Press, Boca Raton 1985.
69. Gołębiowska D., Milczarek I., Puzyna W., Szczodrowska B.: Zastosowanie fluorescencji do badania zmian zachodzących w substancjach humusowych gleb uprawnych żyta, Zesz. Nauk. AR w Szczecinie 134, 1988, 71-82.
70. Gonet S.S.: Właściwości kwasów huminowych gleb o zróżnicowanym nawożeniu, Rozprawy 33, Wyd. Uczeln. ATR Bydgoszcz 1989.
71. Gonet S.S.: Problemy ochrony zasobów materii organicznej gleb - uwarunkowania i rekomendacje, w: Metody badań substancji humusowych ekosystemów wodnych i lądowych, Gołębiowska D. (red.), 2004, 7-14.
72. Gonet S.S.: Ochrona zasobów materii organicznej gleb, w: Rola materii organicznej w środowisku, Gonet S.S., Markiewicz M. (red.), PTSH Wrocław, 2007, 7-29.
73. Gonet S.S., Dębska B.: Properties of humic acids developer during humification process of post-harvest plant residues, Environ. Int. 24 (5/6), 1998, 603-608.
74. Gonet S.S., Dębska B., Maciejewska A., Pakuła J.: Wpływ nawożenia węglem brunatnym na właściwości materii organicznej gleb, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 455, 1998, 15-26.
75. Gonet S.S., Dębska B., Zaujec A., Tobiasova E.: Properties of humus from soils incubated with post-harvest residues, in: 11th IHSS Meeting, Boston 2002, 345-347.
76. Gonzalez Perez M., Neto L.M., Saab S.C., Novotny E.H., Milori D.M.B.P., Bagnato V.S., Colnago L.A., Melo W.J., Knicker H.: Characterization of humic acids from a Brazilian Oxisol under different tillage systems by EPR, 13C NMR, FTIR and fluorescence spectroscopy, Geoderma 118, 2004, 181-190.
77. Guggenberger G., Kaiser K., Zech W.: Organic colloids in forest soils: 1. Biochemical mobilization in the forest floor, Phys. Chem. Earth 23 (2), 1996, 141-146.
78. Guggenberger G., Zech W.: Soil organic matter composition under primary forest, pasture and secondary forest succession, region Huetar Norte, Costa Rica, For. Ecol. Manag. 124, 1999, 93-104.
79. Haberhauer G., Weigel B., Gerzabeck M.H., Cerki C.: FT-IR spectroscopy of organic matter in tropical soils: changes induced through deforestation, Appl. Spectrosc. 54, 2000, 221-224.
80. Hajnos M.: Influence of humic acid on the structural properties of kaolin - merkury porosimetry studies, Int. Agrophysics 12, 1998a, 185-192.
81. Hajnos M.: Porozymetria rtęciowa na tle innych metod wyznaczania mikrostruktury materiałów glebowych, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 461, 1998b, 523-537.
82. Hajnos M.: Zastosowanie porozymetrii rtęciowej do badania struktury porowatej murszów, Acta Agrophysica 68, 2002, 45-50.
83. Hajnos M., Korsunskaia L., Pachepsky Y.: Soil pore surface properties in manager grasslands, Soil & Tillage Research 55, 2000, 63-70.
84. Hajnos M., Sokołowska Z., Dąbek-Szreniawska M., Kuś J.: Influence of cultivation system on porosity of pseudopodzolic soil, Polish J. Soil Sci., Vol. XXXI/2, 1998, 33-41.
85. Harasimowicz-Hermann G.: Wpływ mikroelementów na plon łubinu żółtego i seradeli, wartość następczą stanowiska dla pszenicy ozimej oraz wybrane elementy żyzności gleby, Rozprawy 106, Wyd. Uczeln. ATR Bydgoszcz, 2002.
86. Hatano R., Lipiec J.: Wpływ użytkowania ziemi i zabiegów agrotechnicznych na przepływ gazów szklarniowych w glebie, Acta Agrophysica 109, 2004.
87. Hatcher P.G., Faulom J.P., Wenzel K.A., Cody G.D.: A structural model for lignin-derived vitrinite from high-volatile bituminous coal (coalified wood), Energy Fuels 6, 1992, 813-820.
88. Hayes M.H.B.: Humic substances: progress towards more realistic concepts of structures, in: Humic substances: structures, properties and uses (eds G. Davies, E.A. Ghabbour), Royal Society of Chemistry, Cambridge, 1998, 1-29.
89. Hedges J.I.: Polymerization of humic substances in natural environments, in: Humic Substances and Their Role in the Environment (eds Frimmel F.H., Christman R.F.). John Wiley & Sons, Chichester 1988, 45-58.
90. Huang P.M.: Abiotic catalysis, in: Handbook of Soil Science (ed. Sumner M.E.), CRC Press, Boca Raton 2000, 303-332.
91. Ikan R., Rubinsztain Y., Nissenbaum A., Kaplan I.R.: Geochemical aspects of the Maillard Reaction, in: The Maillard Reaction: Consequences for the Chemical and Life Sciences (ed. Ikan R.), John Wiley & Sons, Chichester 1996, 1-25.
92. Januszek K., Błońska E., Stanik P.: Uwagi dotyczące oznaczania aktywności dehydrogenaz w glebach testem TTC - Formazyn, Acta Agrophysica 9 (3), 2007, 635-644.
93. Janssen B.H., Noij G.A.M.: Simple model for calculation of nitrogen or phosphorus mineralization from "young" soil organic matter, DRAFT, AGN 108, 1986.
94. Jerzykiewicz M., Drozd J., Jezierski A.: Organic radicals and paramagnetic metal complexes in municipal solid waste composts. An EPR and chemical study, Chemosphere 92, 1999, 253-268.
95. Jerzykiewicz M., Jezierski A., Czechowski F., Drozd J.: Influence of metal ions binding on free radical concentration in humic acids. A quantative electron paramagnetic resonance study, Organic Geochemistry 33, 2002, 265-268.
96. Jezierski A., Czechowski F., Jerzykiewicz M., Chen Y., Drozd J.: Electron paramagnetic resonance (EPR) studies on stable and transient radicals in humic acids from compost, soil, peat and brown coal, Spectrochimica Acta Part A 56, 2000, 379-385.
97. Jezierski A., Czechowski F., Jerzykiewicz M., Golonka I., Drozd J., Bylińska E., Chen Y., Seaward M.R.D.: Quantitative EPR study on free radicals in the natural polyphenols interacting with metal ions and other environmental pollutants, Spectrochim. Acta A 58, 2002, 1293-1300.
98. Jezierski A., Drozd J., Jerzykiewicz M., Chen Y., Kaye K.J.: EPR in the environment Control: copper complexes and free radicals in soil and municipal solid waste compost, Appl. Magn. Reson. 14, 1998, 275-282.
99. Jezierski A., Skrzypek G., Jezierski P., Paul D., Jędrysek M.O.: Electron paramagnetic resonance (EPR) and stable isotope records of paleoenvironmental conditions during peat formation, Spectrochimica Acta Part A 69, 2008, 1311-1316.
100. Jokic A., Wang M.C., Liu C., Frenkel A.I., Huang P.M.: Integration of the polyphenol and Maillard reactions into a unified abiotic pathway for humification in nature the role of δ-MnO2, Organic Geochemistry 35 (6), 2004, 747-762.
101. Józefaciuk G., Hajnos M.: Zmiany porowatości gleb po zakwaszeniu i alkalizacji w warunkach ekstremalnych, określane na podstawie pomiarów porozymetrii rtęciowej, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 460, 1998, 467-477.
102. Józefaciuk G., Sokołowska Z., Hajnos M., Hoffman Ch., Renger M.: Large effect of leaching of DOC on water adsorption properties of a sandy soil, Geoderma 74, 1996, 125-137.
103. Jurcova O.: Korenove, a pozberove zvysky rastlin ako sucast bilancie podnej organickej hmoty. Humusove latky - aktivni slozka systemu puda - rostlina, Praha 1990, 36-41.
104. Jurkowska H.: Wpływ nawożenia węglem brunatnym i siarczanem miedzi na wysokość i jakość plonu tytoniu, Zesz. Nauk. Roln. WSR Kraków (10), 1962.
105. Kalembasa D.: Charakterystyka wermikompostów i ich przemiany w utworach piaszczystych, AP Siedlce, Rozprawy 59, 2000.
106. Kalembasa S., Tengler Sz.: Rola węgla brunatnego w nawożeniu i ochronie środowiska, Monografie nr 52, Wyd. AP, Siedlce, 2004, 136.
107. Kallianou C.S.: Chemical and physical characteristics of humic substances extracted from Greek soils varying in classification order and natural drainage, Communications in Soil Science and Plant Analysis 31, 2000, 3063-3076.
108. Kiem R., Kogler-Knabner I.: Contribution of lignin and polysacharides to the refractory carbon pool in in-depleted arable soils, Soil Biol. Biochem. 15, 2003, 101-118.
109. Kissel A.: Kurze Studie uber die Ursachen der Wirkung von Braunkohle auf die Entwicklung von Nutzpflanzen. Brennstoff-Chemie (11), 1931, 257.
110. Kogel-Knabner I.: 13C and 15N NMR spectroscopy as a tool in soil organic matter studies, Geoderma 80, 1997, 243-270.
111. Kogel-Knabner I., Zech W., Thatcher P.G.: Chemical composition of the organic matter in forest soils: the humus layer, Z. Pflanzenernahr. Bodenkd. 151, 1988, 331-340.
112. Kononowa M.M.: Substancje organiczne gleby i ich budowa, właściwości i metody badań, PWRiL 1968.
113. Księżopolska A.: Synteza kwasów huminowych z minerałami przy różnym pH (3-7) i w obecnosci Al2O3, Acta Agrophysica 3(3), 2004, 529-540.
114. Kumada K.: The chemistry of soil organic matter, Food and Fertilization Technology. Centre 22, 1975, 10-36.
115. Kusińska A.: Zasoby i skład humusu glebowego pod niektórymi gatunkami roślin w dwóch systemach uprawy, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 465, 1999, 319-330.
116. Kwiatkowska J.: Ocena możliwości wykorzystania węgla brunatnego jako efektywnego źródła materii organicznej w gruntach przekształconych antropogenicznie, Inżynieria i Ochrona Środowiska 10 (1), 2007, 71-85.
117. Kwiatkowska J., Dębska B., Maciejewska A., Gonet S.: Brown coal as the factor modifying the properties of soil organic matter, Roczn. Glebozn. LVI (3/4), 2005, 31-41.
118. Kwiatkowska J., Provenzano M.R., Senesi N.: Long term effects of brown coal-based amendment on the properties of soil humic acids, Geoderma 148, 2008, 200-205.
119. Kwiatkowska J., Sokołowska Z., Maciejewska A.: Selected physical and chemical properties for evaluating brown coals used for soil reclamation, Int. Agrophysics 20 (2), 2006, 121-128.
120. Kyzioł J.: Sorpcja i siła wiązania wybranych jonów metali ciężkich z substancją organiczną, IPIŚ PAN, Zabrze 2002.
121. Lal R.: Agricultural activities and the global carbon cycle, Nutrient Cycling in Agroeco-systems 70, 103-116, 2004 Kluwer Academic Publishers, Netherlands 2004.
122. Lassen P., Carlsen L.: Interactions between humic substances and polycyclic aromatic hydrocarbons, w: Materiały konferencyjne "The role of humic substances in the ecosystems and in environmental protection", PTSH - Polish Society of Humic Substances, Wrocław 1997, 703-708.
123. Lekan S.: Wpływ dużych dawek torfu i miału węgla brunatnego na właściwości gleb piaskowych i plonowanie roślin, R (259), IUNG Puławy 1989.
124. Lityński T., Jurkowska H., Pycela Z.: II Wartość nawozowa krajowego węgla brunatnego, Przem. Chem., (7-8), 1952a.
125. Lityński T., Zulińska R., Żak Z.: III Wartość nawozowa krajowego węgla brunatnego, Przem. Chem., (12), 1952b.
126. Lobartini J.C., Tan K.H., Asmussen L.E., Leonard R.A., Himmelsbach D., Gingle A.R.: Chemical and spectral differences in humic matter from swamps, streams and soils in the southeastern United States, Geoderma 49, 1991, 241-254.
127. Lovley D.R., Fraga J.L., Coates J.D., Blunt-Harris E.L.: Humics as an electron donor for anaerobic respiration, Environ. Microbiol. 1, 1999, 89-98.
128. Liu C., Huang P.M.: Role of hydroxy-aluminosilicate ions (proto-imogolite sol) in the formation of humic substances, Organic Geochemistry 33, 2002, 295-305.
129. Lu X.Q., Hanna J.V., Johnson W.D.: Sourece indicators of humic substances: an elemental composition, solid state 13C CP/MAS NMR and Py-GC/MS study, Applied Geochemistry 15, 2000, 1019-1033.
130. Maciak F.: Materiały do ćwiczeń z rekultywacji terenów zdegradowanych, Wyd. SGGW-AR, Warszawa 1985.
131. Maciejewska A.: Badanie właściwości i żyzności gleby piaszczystej po zastosowaniu niekonwencjalnego nawozu otrzymanego z węgla brunatnego, Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Agriculture. No 56 Supplementum D, 1994.
132. Maciejewska A.: Ekologiczne aspekty wykorzystania węgla brunatnego do poprawy właściwości gleb piaszczystych użytkowanych rolniczo, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 422, 1995, 67-74.
133. Maciejewska A.: Węgiel brunatny jako źródło materii organicznej w glebie, w: Substancje humusowe w glebach i nawozach, Dębska B., Gonet S. (red.). PTSH Wrocław 2003, 39-62.
134. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Wpływ nawozu otrzymanego z węgla brunatnego na właściwości fizykochemiczne gleby, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 455, 1998a, 9-16.
135. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Wpływ nawozu organiczno-mineralnego na właściwości powietrzno-wodne gleby, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 455, 1998b, 17-22.
136. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Using of brown coal to enriching content of organic matter in soil, in: Third International Congress of the Europen Society for Soil Conservation, Valencia 2000a, 248.
137. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Właściwości fizykochemiczne oraz buforowe gleby po zastosowaniu nawozu organiczno-mineralnego z węgla brunatnego, Folia Universitatis Agriculture Stetinensis 211, Agricultura 84, 2000b, 263-268.
138. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Niektóre właściwości chemiczne gleby oraz jej zdolności buforowe po zastosowaniu nawozu organiczno-mineralnego z węgla brunatnego, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 482, 2002, 351-357.
139. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Fractional composition of humic acids and some physico-chemical properties of soil as a result of addition of brown coal fertilizer, Humic Substances in Ecosystems 5, 2003, 57-76.
140. Maciejewska A., Kwiatkowska J.: Properties of brown coal and its usability for improvement of soil structure, Humic Substances in Ecosystems 6, 2005, 115-117.
141. Malina G.: Biowentylacja (SBV) strefy aeracji zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi, Seria monografie nr 66, Wyd. Polit. Częstochowskiej, 1999.
142. Malina G., Grotenhuis J.T.C., Rulkens W.H.: Vapor extraction/bioventing sequential treatment of soil contaminated with volatile and semi-volatile hydrocarbon mixtures, Bioremediation Journal 6 (2), 2002, 159-176.
143. Malina G., Kwiatkowska J.: Immobilizacja metali ciężkich w środowisku gruntowo-wodnym z wykorzystaniem dodatków organicznych, Inżynieria i Ochrona Środowiska 6 (3-4), 2003, 371-390.
144. Maliszewska-Kordybach B., Smreczek B.: Habitat function of agricultural soils as affected by heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons contamination, Environ. Intern. 28, 2003, 719-728.
145. Marinami S., Liburdi K., Masciandaro G., Ceccanti B., Grego S.: Humification-mineralization pyrolytic indices and carbon fractions of soil under organic and conventional management in central Italy, Soil & Tillage Research 92, 2007, 10-17.
146. Martin J.P., Haider K., Kassim G.: Biodegradation and stabilisation after 2 years of specific crop, lignin and polysacharide carbons in soils, Soil Sci. Soc. Am. J. 44 1980, 1250-1255.
147. Martin D., Srivastava P.C., Ghosh D., Zech W.: Characteristics of humic substances incultivated and natural forest soils of Sikkim, Geoderma 84, 1998, 345-362.
148. Martin-Neto L., Rossel R., Sposito G.: Correlation of spectroscopic indicators of humification with mean annual rainfall along a temperate grassland climosequence, Geoderma 81, 1998, 305-311.
149. Matthews B.J.H., Jones A.C., Theodorou N.K., Tudhope A.W.: Exitation-emission-matrix fluorescence spectroscopy applied to humic acid bands in coral reefs, Mar. Chem. 55, 1996, 317-332.
150. Mayer L.M., Xiang B.: Organic matter-surface area relationships in acid soils, Soil Sci. Soc. Am. J. 65, 2001, 250-258.
151. Mazur T.: Znaczenie resztek pożniwnych w bilansie substancji organicznej gleb, Nawozy organiczne, PAN, AR Szczecin, 2, 1992, 4-11.
152. McDonald S., Bishop A.G., Prenzler P.D., Robards K.: Analytical chemistry of freshwater humic substances, Analytica Chimica Acta 527, 2004, 105-124.
153. McKnight D.M., Aiken G.R.: Sources and age of aquatic humus, w: Aquatic humic substances: Ecology and Biogeochemistry (eds Hessen D.O., Tranvik L.J). Springer-Verlag, Berlin 1998.
154. McKnight D.M., Boyer E.W., Westerhoff P.K., Doran P.T., Kulbe T., Anderson D.T.: Spectrofluorometric characterization of dissolved organic matter for indication of precursor organic material and aromacity, Limnol. Oceanography 46, 2001, 38-48.
155. Mercik S., Rumpel J., Stępień W.: Zawartości i dynamika rozkładu organicznych związków węgla i azotu w zależności od wieloletniego nawożenia mineralnego i organicznego, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 467, 1999, 159-167.
156. Mercik S., Stępień W.: Bilans węgla organicznego w trwałych doświadczeniach nawozowych w Skierniewicach, w: Symp. Nauk. nt. Nawozy organiczne, Szczecin, z. 2, 1992, 12-19.
157. Mercik S., Stępień W., Gębski M.: Yields of plants and some chemical properties of soil in 75-years field experiments in Skierniewice, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 465, 1999, 39-49.
158. Miano T.M., Senesi N.: Synchronous excitation fluorescence spectroscopy applied to soil humic substances chemistry, Sci. Total Environ. 118, 1992, 41-51.
159. Miliori D.M.B.P., Martin-Neto L., Bayer C., Mielniczuk J., Bagnato V.S.: Humification degree of soil humin acids determined by fluorescence spectroscopy, Soil Sci. 167, 2002, 739-749.
160. Moped J.J., Hemmingsen S.L., Autry J.L., McGown L.B.: Fluorescence characterization of IHSS humic substances: Total luminescence spectra with absorbance correction, Environ. Sci. Techn. 30, 1996, 3061-3065.
161. Morita H., Measures R.M.: Some observations on the laser fluorescence spectroscopy of peats, in: Peat Utilisation (eds Fuchsman C.H., Spigarelli S.A.), Bemidji State University MN 1983, 391-403.
162. Musierowicz A.: Próchnica gleb, PWRiL, Warszawa 1964.
163. Myśkow W., Jaszczewska B., Stachyra A., Naglik E.: Substancje organiczne gleby - ich rolnicze i ekologiczne znaczenie, Roczn. Glebozn. T. XXXVII, nr 2-3, 1986, 15-35.
164. Nardi S., Pizzeghello D., Reniero F., Rascio N.: Chemical and biochemical properties of humic substances isolated from forest soils and plant growth, Soil Sci. Am. J. 64, 2000, 639-645.
165. Nicholson D.: A simulation study of energetic and structural heterogeneity in slit-shaped pores, Langmuir 15, 1999, 2508-2515.
166. Niemeyer J., Chen Y., Bohuag J.M.: Characterization of humic acids, compost, and peat by diffuse reflectance Fourier-transform infrared spectroscopy, Soil Sci. Soc. Am. J. 56, 1992, 135-140.
167. Nishino J.: Adsorption of water vapour and carbon dioxide at carboxylic functional groups on the surface of coal, Fuel 80, 2001, 757-764.
168. Nodzeński A.: Sorption and desorption of gases (CH4, CO2) on hard coal and active carbon at elevated pressures, Fuel Vol. 77, No 11, 1998, 1243-1246.
169. Nowosielski O., Bereśniewicz A.: Możliwości rolniczego wykorzystania węgla brunatnego Zagłębia Konińskiego w uprawie polowej, Nowe Roln. (1), 1974.
170. Olk D.C., Brunetti G., Senesi N.: Organic matter in double-cropped lowland rice soils: chemical and spectroscopical properties, Soil Sci. 164, 1999, 649-663.
171. Orłow D.S.: Humus acids of soils. Balkema, Rotterdam 1986.
172. Ościk J.: Adsorption, PWS Ellis Horwood Ltd. Pub., Chichester 1982.
173. Pachepsky Ya.A, Polubesova T.A., Hajnos M., Sokołowska Z., Józefaciuk G.: Fractal parameters of pore surface area as influenced by simulated soil degradation. Soil Sci. Soc. Am. J. 59, 1995, 68-75.
174. Pajączkowska J., Sułkowska A., Sułkowski W.W., Jędrzejczyk M.: Spectroscopic study of the humification process during sewage sludge treatment, Journal of Molecular Structure 2003, 651-653, 141-149.
175. Paullin M.J., Cabaniss S.E.: Rank analysis of the pH-dependent synchronous fluorescence spectra of six standard humic substances, Environ. Sci. Technol. 29, 1995, 1460-1467.
176. PERKIN-ELMER,. Spectrum™ User's Reference, 1998, 55-60.
177. Perez M.G., Neto L.M., Saab S.C., Novotny E.H., Milori D.M.B.P., Bagnato V.S., Colnago L.A., Melo W.J., Knicker H.: Characterization of humic acids from a Brazilian Oxisol under different tillage systems by EPR. 13NMR, FTIR and fluorescence spectroscopy, Geoderma 118, 2004, 181-190.
178. Perez-da-Mora A., Burgos P., Madejon E., Cabrera F., Jaeckel P., Schloter M.: Microbial community structure and function in a soil contaminated by heavy metals: effects of plant growth and different amendments, Soil Biology and Biochemistry 38, 2, 2006, 327-341.
179. Petersen L.W., Moldrup P., Jacobsen O.H., Rolston D.E.: Relations between specific surface area and soil physical and chemical properties, Soil Sci. 164, 1996, 9-20.
180. Pietro N., Paola C.: Thermal analysis for the evaluation of the organic matter evolution during municipal solid waste aerobic composting process, Thermochimica Acta 413, 2004, 209-214.
181. Plaza C., Brunetti G., Senesi N.: Fluorescence characterization of metal ion-humic acid interactions in soils amended with composted municipal solid waste, Anal. Bioanal. Chem. 386, 2006, 2133-2140.
182. Plaza C., Senesi N., Brunetti G., Mondelli D.: Evolution of the fulvic acid fractions during composting of olive oil mill wastewater sludge and tree cuttings, Bioresource Technology 98, 2007, 1964-1971.
183. Polak J., Sułkowski W.W., Bartoszek M., Papież W.: Spectroscopic studies of the progress of humification processes in humin acids extracted from sewage sludge, Journal of Molecular Structure, 2005, 744-747, 983-989.
184. Polewski K., Sławińska D., Sławiński J., Pawlak A.: The effect of UV and visible light radiation on natura humin amid EPR spectral and kinetic studies, Geoderma 126, 2005, 291-299.
185. Pondel H., Sadurski W., Wilkos S.: Zawartość próchnicy w glebach Polski, Pam. Puł. 85, 1985, 5-28.
186. Post W.T., Peng W., Emanuel A., King V., Dale de Angelis D.: The total global carbon cycle, Am. Sci. 78, 1990, 310-326.
187. Preusse G., Friedrich S., Salzer R.: Retention behaviour of humic substances in reversed phase HPLC, Fresenius J. Anal. Chem. 368, 2000, 268-273.
188. Provenzano M.R., d'Orazio V., Jerzykiewicz M., Senesi N.: Fluorescence behaviour of Zn and Ni complexes of humic acids from different sources, Chemosphere 55, 2004, 885-892.
189. Provenzano M.R., Senesi N.: Thermal properties of standard and reference humic substances by differential scaning calorimetry, Journal of Thermal Analysis and Calorimetry 57, 1999, 517-526.
190. Provenzano M.R., Senesi N., Mikki V.: Characterization of composts and humic acids from pulp and paper mill biosludges by DSC in association with FT-IR spectroscopy, Journal of Thermal Analysis, 52, 1998, 1037-1046.
191. Ramseyer K., Miano T.M., d'Orazio V., Wildberger A., Wagner T., Geister J.: Nature and origin of organic matter in carbonates from speleothems, marine cements and coral skeletons, Org. Geochem. 26 (5), 1997, 361-378.
192. Ramunni A., Amalfitano C., Pignalosa V.: Lignin contents in relation to humification of farmyard manure, wheat straw and green horse bean, in: Humic Substances in the Global Environment and Implications on Human Health, Elsevier, Amsterdam 1994, 493-509.
193. Raychev T., Arsova A., Popandova S., Sokołowska Z., Hajnos M., Józefaciuk G.: Effect of coal powder and liming on arsenic uptake by Alfalfa from Cu and As polluted acidic soil, Polish. J. Soil Sci. 34, 2001, 9-15.
194. Reiman B.: Wpływ domieszki węgla brunatnego do gleb lekkich na rozwój roślin, Roczn. WSR Poznań 15, 1963, 282.
195. Reiman B., Bartosiewicz A.: Działanie węgla brunatnego na plon roślin i pobieranie składników pokarmowych na glebach piaszczystych, Rocz. WSR Poznań 42, 1969, 102-115.
196. Reszko-Zygmunt J., Pizio O., Rżysko W., Sokołowski S., Sokołowska Z.: Capillary condensation in pores with energetically heterogeneous, Journal of Colloid and Interface Science 241, 2001, 169-177.
197. Riesen R., Vogel K., Schubnell M.: DSC by the TGA/SDA851e considering mass changes, Journal of Thermal Analysis and Colorimetry, Vol. 64, 2001, 243-252.
198. Riffaldi R., Schnitzer M.: Electron spin resonance spectrometry of humic substances, Soil Science Society of America Proceedings 36, 1972, 301-305.
199. Risser J.A., Bailey G.W.: Spectroscopic study of surface redox reactions with manganese oxides. Soil Sci. Soc. Am. J. 56, 1992, 82-88.
200. Rivero C., Senesi N., Paolini J., d'Orazio V.: Characteristics of humic acids of some Venezuelan soils, Geoderma 81, 1998, 227-239.
201. Romero E., Plaza C., Senesi N., Nogales R., Polo A.: Humic-like fractions in raw and distillery wastes, Geoderma 139, 2007, 397-406.
202. Rosa A.H., Simoes M.L., Camargo de Oliviera L., Rocha J.C., Martin-Neto L., Milori D.M.B.P.: Multimethod study of the degree of humification of humic substances extracted from different tropical soil profiles in Brazil's Amazonian region, Geoderma 127, 2005, 1-10.
203. Rumpel C., Kogler-Knabner I., Huttl R.F.: Organic master composition and degree of humification in lignite-rich mine soil under a chronosequence of pine, Plant and Soil 213, 1999, 161-168.
204. Rżysko W., Pizio O., Sokołowski S., Sokołowska Z.: Application of the replica Orsenin-Zernike equations to study submonolayer adsorption on energetically heterogenous surfaces, Journal of Colloid and Interface Science 219, 1999, 184-189.
205. Saiz-Jimenez C.: Applications of pyrolysis-gas chromatography/mass spectrometry to the study of humic substances: evidence of aliphatic biopolymers in sedimentary and terrestrial humic acids, The Science of the Total Environment 117/118, 1992, 13-25.
206. Sadej W.: Wpływ wieloletniego nawożenia gnojowicą, obornikiem i nawozami mineralnymi na skład frakcyjny związków próchnicznych, Mat. Konf. Nauk. Nawozy organiczne 1, AR Szczecin 1992, 283-299.
207. Schafer J.E.: Factor affecting the equilibrium moisture contents of low-rank coals. Fuel 51, 1972, 4-9.
208. Schnitzer M., Khan S.U.: Humic substances in the environment, M. Dekker, New York 1972.
209. Schnitzer M., McArthur D.F.E., Schulten H.-R., Kozak L.M., Huang P.M.: Long term cultivation effects on the quantity and quality of organic master in selected Canadian prairie soils, Geoderma 130, 2006, 141-156.
210. Schubring R.: Characterizing protein changes caused by application of high hydrostatic pressure on muscle food by means of DSC, Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, Vol. 82, 2005, 229-237.
211. Schulten H.-R., Schnitzer M.: A state of the art structural concept for humic substances, Naturwissenschaften 80, 1993, 29-30.
212. Shimel D.S.: Terrestial ecosystem and the carbon cycle, Global Change Biology, 1995, 77-91.
213. Senesi N.: Application of electron spin resonance (ESR) spectroscopy in soil chemistry, in: Steward B.A. (ed.), Advances in Soil Science, Vol. 14. Springer-Verlag, New York 1990a, 77-130.
214. Senesi N.: Molecular and quantitative aspects of the chemistry of fulvic acids and its interaction with metal ions and organic chemicals: Part 1. The electron spin resonance approach, Anal. Chim. Acta 232, 1990b, 51-75.
215. Senesi N.: Molecular and quantitative aspects of chemistry of fulvic acids and its interactions with metal ions and organic chemicals. Part 2. The fluorescence spectroscopy approach, Anal. Chim. Acta 232, 1990c, 77-106.
216. Senesi N.: Application of electron spin resonance and fluorescence spectroscopies to the study of humic substances, in: Humus, its structure and role in agriculture and environment (ed. Kubat J.), Elsevier Science B.V., 1992, 11-26.
217. Senesi N., Schnitzer M.: Effects of pH, reaction time, chemical reduction and irradiation on ESR spectra of fulvic acid, Soil Science 123, 1977, 224-234.
218. Senesi N., Loffredo E.: The chemistry of soil organic master, in: Soil Physical Chemistry (ed. Sparks D.L.), CRC Press, Boca Raton 1999, 239-370.
219. Senesi N., Miano T.M., Provenzano M.R.. Brunetti G.: Spectroscopic and Comparative Characterisation of I.H.S.S. Reference and Standard Fulvic and Humic Acids of Various Origin, Science of the Total Environment STENDL 81/82, 1989, 143-156.
220. Senesi N., Miano T.M., Provenzano M.R., Brunetti G.: Characterization, Differentiation, and Classification of Humic Substances by Fluorescence Spectroscopy, Soil Science 152 (4), 1991, 259-271.
221. Senesi N., Plaza C., Brunetti G., Polo A.: A comparative survey of recent results on humic-like fractions in organic amendments and effects on native soil humic substances, Soil Biology & Biochemistry 39, 2007, 1244-1264.
222. Shindo H., Huang P.M.: Significance of Mn(IV) oxide in abiotic formation of organic nitrogen complexes in natural environments, Nature 308, 1984, 57-58.
223. Sienkiewicz J., Żurawski H., Jabłoński W.: Wpływ różnych orek na dynamikę zawartości węgla organicznego w glebie, Roczn. Glebozn. 37, (2-3), 1986, 315-322.
224. Sierra M.M.D., Giovanela M., Parlante E., Soriano-Sierra E.J.: Fluorescence fingerprint of fulvic and humic acids from varied origins as viewed by single-scan and excitation/emission matrix techniques, Chemosphere 58, 2005, 715-733.
225. Sing K.S.W.: Reporting physiosorption data for gas/solid systems, with special reference to determination of surface area and porosity, Pure Appl. Chem. 54, 1982, 2201-2218.
226. Skłodowski P.: Przemiany materii organicznej w glebach rdzawych i brunatnych kwaśnych, Roczn. Glebozn. 37, 1986, 127-137.
227. Skłodowski P.: Wpływ użytkowania gleb na akumulację i jakość związków próchnicznych, Roczn. Glebozn. 45 (3-4), 1994, 77-84.
228. Skłodowski P., Maciejewska A.: Przemiany substancji organicznej w glebie po zastosowaniu nawozów z węgla brunatnego, Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 455, 1998, 23-31.
229. Smoliński S., Spychaj-Fabisiak E.: Charakterystyka właściwości kwasów huminowych wydzielonych z gleby inkubowanej z dodatkiem materiału roślinnego, Annales UMCS, Sec. E, 60, 2005, 317-324.
230. Sokołowska Z.: Adsorpcyjne metody badań organicznych ciał stałych - powierzchnia właściwa w: Metody badań substancji humusowych ekosystemów wodnych i lądowych, red. D. Gołębiowska, Wyd. AR Szczecin 2004, 47-56.
231. Sokołowska Z., Borówko M., Reszko-Zygmunt J., Sokołowski S.: Adsorption of nitrogen and water vapour by alluvial soils, Geoderma 107, 2002, 33-54.
232. Sokołowska Z., Hajnos M., Borówko M., Sokołowski S.: Adsorption of nitrogen on thermally treated peat soils: The role of energetic and geometric heterogeneity, Journal of Colloid and Interface Science 219, 1999, 1-10.
233. Sokołowska Z., Hajnos M., Bowanko G., Dąbek-Szreniawska M., Wyczółkowski A.: Zmiana niektórych fizykochemicznych właściwości gleby uprawianej konwencjonalnie i ekologicznie, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 460, 1998, 351-360.
234. Sokołowska Z., Hajnos M., Matyka-Sarzyńska D., Gawlik J.: Effect of secondary transformation state of peaty-muck soils on adsorption isotherm of water vapour, Acta Agrophysica 26, 2000, 41-49.
235. Sokołowska Z., Kwiatkowska J., Maciejewska A.: Adsorpcja pary wodnej na naturalnych węglach brunalnych różnego pochodzenia, Acta Agrophysica 9 (2), 2007, 481-494.
236. Sokołowska Z., Matyka-Sarzyńska D., Bowanko G.: Specific surface area of Lublin Polesie mucks determined from water vapour and nitrogen adsorption data, Int. Agrophysics 18, 2004, 363-368.
237. Sokołowska Z., Rudko T., Bańka P., Hajnos M.: Sorpcja pary wodnej na łuszczynach rzepaku, Acta Agrophysica 8 (4), 2006, 995-1004.
238. Sokołowska Z., Szajdak L., Matyka-Sarzyńska D.: Impact of degree of secondary transformation on acid-base properties of organic compounds in mucks, Geoderma 127, 2005, 80-90.
239. Sokołowska Z., Żurawska E., Hajnos M., Więsyk J.: Wpływ supersorbentu "Agro Bio Sorbent" na niektóre właściwości fizyczne materiału glebowego wytworzonego z lessu, Acta Agrophysica 78, 2002, 227-241.
240. Stepniak K., Patrykiejew A., Sokołowska Z., Sokołowski S.: Capillary condensation of associating fluids in slit-like pores: A density functional theory, Journal of Colloid and Interface Science 214, 1999, 91-100.
241. Stevenson F.J.: Humus chemistry. Genesis, composition, reactions, John Wiley & Sons, 1982.
242. Stevenson F.J.: Organic forms of soil nitrogen, in: Nitrogen in Agricultural Soils (ed. Stevenson F.J.), 22nd ed. ASA, CSSA, SSSA, Madison 1982. 67-114.
243. Stevenson F.J.: Humus chemistry, Wiley, Chichester 1994.
244. Stevenson F.J., He X.T.: Nitrogen in humic substances as related to soil fertility, Am. Agr. Inc. Soil Sci. Soc. Am., 1990, 91-109.
245. Stępniewska Z., Gliński L., Włodarczyk T., Brzezińska M., Blum W.E.H., Rampazzo N., Wimmer B.: Soil aeration status of some Austrian soils, Int. Agropysics 11, 1997, 199-206.
246. Strawiński J., Gliński J., Ostrowski J., Stępniewska Z., Sokołowska Z., Bowanko G., Józefaciuk G., Księżpolska A., Matyka-Sarzyńska D.: Przestrzenna charakterystyka powierzchni właściwej gleb ornych Polski, Acta Agrophysica 33, 2000, 1-48.
247. Suuberg E.M., Deevi S.C., Yunt Y.: Elastic behavior of coals studied by mercury porosimetry, Fuel Vol. 74, No 10, 1995, 1522-1530.
248. Szombathova N., Dębska B., Lacko-Bartosova M., Zaujec A., Gonet S.S.: Characteristics of humic acids isolated from soils under various farming systems, Acta Sci. Pol., Agricultura 3 (2), 2004, 37-45.
249. Tarasevich Y.I.: Porous structure and adsorption properties of natural porous coal. Colloids and Surfaces, A: Physicochemical and Engineering Aspects 176, 2001, 267-272.
250. Theng B.K.G., Ristori G.G., Santi C.A., Percival H.J.: An imperoved method for determining the specific surface areas of topsoils with varied organic matter content, texture and clay mineral composition, Europ. J. Soil Sci. 50, 1999, 309-316.
251. Thurman E.M.: Organic geochemistry of natural waters, Martinus Nijhof/Junk, Dordrecht 1985.
252. Tonelli D., Seeber R., Ciavatta C., Gessa C.: Extraction of humic acids from a natural matrix by alkaline pyrophosphate. Evaluation of the molecular weight of fractions obtained by ultrafiltration. Fresenius J. Anal. Chem. 359, 1997, 555-560.
253. Torn M.S., Trumbore S.E., Chadwick O.A., Vitousek P.M., Hendicks D.M.: Mineral Control of soil organic carbon storage and turnover, Nature 317, 1997, 613-616.
254. Trapani G., Franco M., Latrofa A., Pantaleo M.R., Provenzano M.R., Sanna E., Maciocco E., Liso G.: Physicochemical characterization and in vivo properties of Zaolpidem in solid dispersions with polyethylene glycol 4000 and 6000, Int. J. Pharm. 184, 1999, 121-130.
255. Trevors J.T.: Effect of substrate concentration, inorganic nitrogen, O2 concentration, temperature and pH on dehydrogenase activity in soil, Plant and Soil 77, 1984, 285-293.
256. Twarczyński C.: Wpływ nawożenia odpadami węgla brunatnego na właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne gleby, Zesz. Nauk. AR w Szczecinie 211 (84), 2000, 499-503.
257. US Geological Survey: Characterisation of the international humin substances society standard and reference fulvic and humin acids by solution state carbon-13 (13C) and hydrogen-1 (1H) nuclear magnetic resonance spectrometry, Water Resource Investigation Report, 1989, 89-4196.
258. van Krevelen D.W., Schuyer J.: Węgiel - chemia węgla i jego struktura, PWN, Warszawa 1959.
259. van Veen J.A., Kuikman P.J.: Soil structure aspects of decomposition of organic matter by microorganisms, Biogeochemistry 11, 1990, 213-233.
260. Weigel A., Russel S., Mercik S., Korschens M., Kubat J., Powlson D.S.: Biomass and its biological activity in relation to the soil organic carbon content in long-term fertilization experiments from four European Countries. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 465, 1999, 505-516.
261. Watabe A., McPhail D.B., Maie N., Kawasaki S., Anderson H.A., Cheshire M.V.: Electron spin resonance characteristics of humin acids from a wide range of soil types, Organic Geochemistry 36, 2005, 981-990.
262. Wilson M.A.: NMR techniques and applications in geochemistry and soil chemistry, Pergamon Press, Oxford 1987.
263. Witkowska-Walczak B., Sokołowska Z.: Soil water potential - moisture characteristics of different aggregate fractions of Eutric cambisols and Gleyic Phaeozem unstabilized and stabilized with soil conditio ner (Solcrol), Int. Agrophysics 14, 2000, 355-364.
264. Włodarczyk T., Stępniewski W., Brzezińska M.: Dehydrogenase activity, redox potential, and emission of carbon dioxide and nitrous oxide from Cambisols dunder flooding conditions, Biol. Fertil. Soils 36, 2002, 200-206.
265. Woelki G., Friedrich S., Hanschmann G., Salzer R.: HPLC fractionation and structural dynamics of humic acids, Fresenius J. Anal. Chem. 357, 1997, 548-552.
266. Woolard Ch.D., Under P.W.: Modeling of the cation binding properties of fulvic acids: an extension of the RANDOM algorithm to include nitrogen and sulphur donor sites, The Science of the Total Environment 226, 1999, 35-46.
267. Wu F.C., Evans R.D., Dillon P.J.: High-performance liquid chromatographic fractionation and characterization of fulvic acid, Analytica Chimica Acta 464, 2002, 47-55.
268. Wyczółkowski A.I., Wyczółkowska M., Dąbek-Szreniawska M.: Biologiczna aktywność gleb pod roślinami w wybranym płodozmianie, Acta Agrophysica 8(1), 2006, 275-284.
269. Zaujec A., Sima J., Liptaj T.: Transformations of organic matter during incubation, in: The Role of Humic Substances in the Ecosystems and in Environmental Protection (eds Drozd J., Gonet S.S., Senesi N., Weber J.), PTSH Wrocław 1997, 315-321.
270. Zbytniewski R., Buszewski B.: Characterization of natural organic matter (NOM) derived from sewage sludge compost. Part 1: Chemical and spectroscopic properties, Bioresource Technology 96, 2005, 471-478.
271. Zech W., Guggenberger G.: Organic dynamics in forest soils of temperature and tropical ecosystems, in: Humic substances in terrestrial ecosystems (ed. A. Piccolo), 1996, 101-170.
272. Zech W., Senesi N., Guggenberger G., Kaiser K., Lehmann J., Miano T.M., Miltner A., Schrotch G.: Factors controlling humification and mineralization of soil organic matter in the tropics, Geoderma 79, 1997, 117-161.
273. Zouboulis A.I., Wu Jun, Katsoyiannis I.A.: Removal of humic acids by flotation. Colloids & Surfaces. Part A: Physico-chemical & Engineering Aspects 231, 2003, 181-193.
274. Żigunov A.V., Simakov V.H.: Sostaw i swojstwa guminowych kisłot, wydielennych iz razłagajuszczichsa rastitelnych ostatkow, Poczwowied, 12, 1977, 59-65.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-PWA9-0039-0016