Dokładność stykowych głowic pomiarowych maszyn współrzędnościowych

• Autorzy: Woźniak A.

Warianty tytułu

EN

Accuracy of touch probes in coordinate measuring machines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rosnące wymagania dotyczące jakości oraz niezawodności masowo produkowanych urządzeń technicznych wymuszają ciągły rozwój metod pomiarowych służących do weryfikacji poprawności ich wykonania. Obecnie jedną z głównych technik pomiarowych stosowanych w przemyśle, zwłaszcza motoryzacyjnym i lotniczym, jest współrzędnościowa technika pomiarowa. Podstawowym zespołem maszyn współrzędnościowych są głowice stykowe służące do lokalizacji punktów mierzonego przedmiotu w przestrzeni pomiarowej. Od momentu powstania techniki współrzędnościowej odnotowujemy intensywne poszukiwanie nowych oraz doskonalenie istniejących związanych z zagadnieniami dokładności stykowych głowic pomiarowych. Celem jest osiągnięcie jak największej dokładności przy jednoczesnym skróceniu czasu pomiaru i rozszerzeniu możliwości pomiarowych. Praca przedstawia wkład autora w rozwój współrzędnościowej techniki pomiarowej przez badania dokładności stykowych głowic pomiarowych (zarówno impulsowych, jak i skaningowych). W tym zakresie omówiono trendy poszukiwań naukowych, wskazując rozwiązania istniejące oraz zaproponowane przez autora. Przedstawiono stanowiska badawcze, charakterystyki metrologiczne głowic oraz algorytmy kompensacji błędów systematycznych. Omówiono znane algorytmy korekcji promienia końcówki pomiarowej oraz zaproponowano nowy algorytm pozwalający dodatkowo na ocenę wiarygodności położenia punktów skorygowanych oraz detekcję nieciągłości pomiarowej w procesie skanowania. Wskazano również metodę badania złącz magnetycznych służących do ręcznej i automatycznej wymiany trzpieni pomiarowych, jako istotnego elementu funkcjonalnego szeroko rozumianego zespołu głowicy stykowej. W podsumowaniu zestawiono otrzymane wyniki badań oraz sformułowano wnioski zarówno dla użytkowników maszyn współrzędnościowych, jak i ich konstruktorów i producentów.

EN

Increasing requirements for the quality and reliability of mass-produced equipment entail continuous development of measurement methods for verification whether the equipment has been manufactured correctly. One of the key measurement techniques currently used, especially in the automotive and aviation industries, is coordinate measuring. The main component of coordinate measuring machines are touch probes designed to take points of the measured object in a measurement space. Ever since coordinate measuring technology was introduced for the first time we have been observing a relentless quest for new and continuous improvement of the existing concepts associated with the accuracy of touch probes. The ultimate goal is to achieve the highest possible accuracy while increasing measurement capabilities and reducing the time of measurement. The paper presents the author's contribution to the development of coordinate measuring technology by measuring the accuracy of both touch-trigger and scanning probes. To this end, research trends are discussed, while reference is made to solutions that are already in place and those proposed by the author. Test stands, metrological specifications of probes, and algorithms for compensating systematic errors of probes are presented. Well-known algorithms for the correction of stylus tip radius are discussed, and a new algorithm is proposed, which is more accurate and additionally allows to assess the validity of corrected points by means of detecting discontinuity of measurements while scanning. A method is also specified how to test magnetic joints used for manual and automatic stylus replacement. The summary contains a report of test results and a number of conclusions for coordinate measuring machine users as well as designers and manufacturers.

Słowa kluczowe

PL

technika pomiarowa współrzędnościowa; badania naukowe; technika pomiarowa; głowice stykowe

EN

coordinate measuring technology; research; measuring technology; touch probes

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Mechanika
• Rocznik: 2010
• Tom: z. 235
• Strony: 3--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 204 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Woźniak A.

• Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej

Bibliografia

• [1] Abbe M., Takamasu K., Ozono S.: Reliability on calibration of CMM. Measurement, 33, 2003, s. 359-368.
• [2] Achiche S., Woźniak A., Bałaziński M., Baron L.: Fuzzy Rule Base Influence on Genetic-Fuzzy Reconstruction of CMM 3D Triggering Probe Error Characteristics. North American Fuzzy Information Processing Society NAFIPS 2006, Montreal, CANADA, June 3-6, 2006, Proceedings.
• [3] Achiche S., Woźniak A., Fan Z., Bałaziński M., Baron L., S.rensen T.: 3D CMM Strain-Gauge Triggering Probe Error Characteristics Modeling Using Fuzzy Logic. North American Fuzzy Information Processing Society NAFIPS 2008, New York, USA, May 19-22, 2008, Proceedings.
• [4] Adamczak S., Juras B.: Pomiary elementów maszyn o złożonym kształcie z wykorzystaniem współrzędnościowej maszyny pomiarowej. Postępy Technologii Maszyn i Urządzeń, 1(23), 1999, s. 5-15.
• [5] Adamczak S., Michalski D., Stępień K.: The Coordinate Measuring Machine ECLIPSE 550-Practical Aspect of the Check Accuracy. IVth International Scientific Conference: Coordinate Measuring Technique. Bielsko-Biała, 10-12.04,2000, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej Filia w Bielsku-Białej, Budowa i Eksploatacja Maszyn, 33, Konferencje, 2000, s. 21-28.
• [6] Ainsworth I., Ristic M., Brujic D.: CAD-based measurment path planning for free-form shapes using contact probes. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 2000, s. 23-32.
• [7] ANSI/ASME B89.1.12M, Methods for Performance Evaluation of Coordinate Measuring Machines, American Society for Mechanical Engineering, New York, 1990.
• [8] Aoyama H., Kawai M., Kishinami T.: ANew Method for Detecting the Contact Point between a Touch Probe and a Surface. Annals of CIRP, 38(1), 1989, s. 517-520.
• [9] Bałaziński M., Czogala E., Mayer R., Shen Y.: Pre-travel compensation of kinematic touch trigger probes using fuzzy decision support system. Proceedings of 7th IFSA World Congres. Prague, 1997, s. 339-344.
• [10] Bambach M., Furst A.: Bestmmung der Antastunsicherheit elektronischer 3D-Tastsystemen. VDI-Berichte, 378, 1980, s. 15-20.
• [11] Bendeli A., Duruz J. and Thwaite E.G.: A surface simulator for the precise calibration of surface roughness measuring equipment. Metrologia, 10, 1974, s. 137-43.
• [12] Bosch J.A.: Coordinate Measuring Machines and Systems. Marcel Dekker, Inc. New York, Hong Kong, 1995.
• [13] Bosco de Aquino Silva J., Burdekin M.: A modular space frame for assessing the performance of coordinate measuring machines (CMMs). Precision Engineering, 26, 2002, s. 37—48.
• [14] Burdekin M. et al.: Calibration software and application to coordinate measuring machines. In: Conf. Proceedings on Software for Coordinate Measuring Machines, NPL, Teddington, September, 1985, s. 1-7.
• [15] Butler C.: An investigation into the performance of probes on coordinate measuring machines. Industrial Metrology, 2(1), 1991 s. 59-70.
• [16] Castro H.F.F., Burdekin M.: Dynamic calibration of the positioning accuracy of machine tools and coordinate measuring machines using a laser interferometer. International Journal of Machine Tools & Manufacture, 43, 2003, s. 947-954.
• [17] Castro H.F.F., Burdekin M.: Evaluation of the measurement uncertainty of a positional error kalibrator based on a laser interferometer. International Journal of Machine Tools & Manufacture, 45, 2005, s. 285-291.
• [18] Cauchick-Miguel P., King T., Davis J.: CMM verification: a survey. Measurement, 17(1), 1996, s. 1-16.
• [19] Chajda J., Szelewski M., Grzelka M.: Dyskretyzacja i korekcja promienia końcówki pomiarowej w procesie inżynierii odwrotnej. VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Współrzędnościowa Technika Pomiarowa, Bielsko-Biała - Ustroń, 03 05 kwietnia 2006. Publ. Mater. Konf., 2006, s. 37—4-3.
• [20] Chan F. et al.: Some performance characteristics of a multi-axis touch trigger probe. Measurement Science and Technology, 8,1997, s. 837-848.
• [21] Chen Y. H., Liu C.Y. Robust Segmentation of CMM Data Based on NURBS. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 13(8), 1997, s. 530-534.
• [22] Chicon R., Ortuno M., Abelian J.: An algorithm for surface reconstruction in scanning tunneling microscopy. Surface Science, 181, 1987, s. 107-111 .
• [23] Choi J.P., Min B.K., Lee S.J.: Reduction of machining errors of a three-axis machine tool by on-machine measurement and error compensation system. Journal of Materials Processing Technology, 155-156, 2004, s. 2056-2064.
• [24] Dhanish P.B., Mathew J.: A fast and simple algorithm for evaluation of minimum zone straightness error from coordinate data. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 32(1-2), 2007, s. 92-98.
• [25] Dobosz M., Ratajczyk E., Woźniak A., Rudziński R.: Opracowanie metody oraz stanowiska wzorcowego do badania dokładności sond stosowanych we współrzędnościowych maszynach pomiarowych. Seminarium Projektów Badawczych finansowanych przez KBN w 1999 roku, Warszawa, 20 stycznia 2000, Referaty, 2000, s. 19-20.
• [26] Dobosz M., Ratajczyk E.: CMM’s distance measurement inaccuracy evaluation by means of laser interferometer. 2nd International Congress of Precision Machining. Praha (Czech Republic), 3-6.09.2003, Proceedings, 2003, s. 105-110.
• [27] Dobosz M., Woźniak A.: CMM touch trigger probes testing using a reference axis. Precision Engineering, 29(3), 2005, s. 281-289.
• [28] Dobosz M., Woźniak A.: Metrological feasibilities of CMM touch trigger probes. Part II. Experimental verification of the 3D theoretical model probe pretravel. Measurement, 34(4), 2003, s. 287-299.
• [29] Dobosz M.: Application of a divergent laser beam in a grating interferometer for high resolution displacement measurements. Opt. Engineering, 33(3), 1994, s. 897-901.
• [30] Dobosz M.: New stylus probe with interferometrie transducer for surface roughness and form profiling. Opt. Engineering, 33(3), 1994, s. 902-908.
• [31] Duffie N.A., Feng S.C.: Modification of bicubic surface patches using last squares fitting techniques. Computer in Mechanical Engineering, CIME Research Supplement, 3, 1985, s. 57-65.
• [32] Erkan T., Mayer R., Woźniak A.: Surface probing simulator for the evaluation of CMM probe radius correction software. VIII-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Bielsko-Biała, Poland, April 2008, Proceedings, s. 124-131.
• [33] Estler T.W. et al.: Error compensation for CMM touch trigger probes. Precision Engineering, 19, 1996, s. 85-97.
• [34] Estler T.W. et al.: Practical aspects of touch-trigger probe error compensation. Precision Engineering, 21, 1997, s. 1-17.
• [35] Estler T.W., et al.: A review on methods for probe performance verification. Precision Engineering, 19,1996, s. 85-97.
• [36] Furutani R., Kamahora K.: Development of a new artifact for the calibration of large scale instruments. Measurement, 30, 2001, s. 139-143.
• [37] Gallarda H., Jain R.A.: Computational Model of the Imaging Process in Scanning X Microscopy Integrated Circuit Metrology. Inspection and Process Control V SPIE, 1464, 1991, s. 459-473.
• [38] Harary H. et al.: A new method for the characterization of analogue probes. IPES, Monterey, CA, September 1989, s. 155-157.
• [39] Hernia M., Neumann HJ.: Einfluß der Temperatur auf die Längenmessung. Qualität Und Zuverlässigkeit, 42(4), 1997, s. 464-468.
• [40] Herzog K.: Einfluss der Mass-und Tastsysteme auf die Messunsicherheit von Mehrkoordina- ten-Messgeräten. wt-Z. ind. Fertig., 69, 1979, s. 647-650.
• [41] ISO 10360 - Geometrical Product Specifications (GPS) - Acceptance and reverification tests for coordinate measuring machines (CMM): 1: 2000. Part 1: Vocabulary, 2: 2009. Part 2: CMMs used for measuring linear dimensions, 3: 2000. Part 3: CMMs with the axis of a rotary table as the fourth axis, 4: 2000. Part 4: CMMs used in scanning measuring mode, 5: 2000. Part 5: CMMs using multiple-styhis probing systems, 6: 2001. Part 6: Estimation of errors in computing Gaussian associated features.
• [42] ISO/TS 15530- Geometrical Product Specifications (GPS) - Coordinate measuring machines (CMM): Technique for determining the uncertainty of measurement- 3:2004. Part 3: Use of calibrated workpieces or standards, 4:2008. Part 4: Evaluating task-specific measurement uncertainty using simulation.
• [43] Iwasińska O., Dobosz M.: Badanie wpływu czynników zewnętrznych na stabilności pracy interferometru ZLM 500. V Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Rynia k. Warszawy, V 2001, Referaty, t. 2, s. 195-200.
• [44] Jagoda J., Karbowski K. Komeda Z.: Ocena dokładności wybranych metod korekcji promieniowej końcówki pomiarowej. Przegląd Mechaniczny 9/07 - suplement. XII Krajowa i II Międzynarodowa Konferencja „Metrologia w technikach wytwarzania 2007”, 2007, s. 146-152.
• [45] Jakubiec W., Starczak M.: Metodyka wyznaczania niepewności pomiarów współrzędnościowych. VIth International Scientific Conference: Coordinate Measuring Technique. Bielsko- Biała, 21-23.04.2004. Publ. Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 10, 2004, s. 63-72.
• [46] Janocha H.: Konzept eines neuen Messtasters für automatische Mehrkoordinaten-Messgerä- ten. Feimwerk u. Messtechnik, 78(8), 1989.
• [47] Janocha H.: Mikrorechner erhöht Universalität und Flexibilität eines dynamischen Koordinaten-Messtasters. Messen prüfen Automatik, 1-2, 1984.
• [48] Jeong J., Kim K.: Generation of tool paths for machining free-form pockets with islands using distance maps. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 5, 1999, s. 311-316.
• [49] Johnson R.P., et al.: Dynamic error characteristics of touch trigger probes fitted to coordinate measuring machines. IEEE Transaction on Instrumentation and Measurement, 47, 1998, s. 1168-1172.
• [50] Juras B.: Metoda pomiaru zarysu o zmiennej krzywiźnie na współrzędnościowej maszynie pomiarowej. Praca doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków, 1997.
• [51] Juras B.: Pomiary powierzchni przy wykorzystaniu techniki współrzędnościowej. VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Współrzędnościowa Technika Pomiarowa, Bielsko-Biała - Ustroń, 03-05 kwietnia 2006. Publ. Mater. Konf., 2006, s. 171-176.
• [52] Keller D.: Reconstruction of STM and AFM images distorted by finite-size tips. Surface Science, 253(1-3), 1991, s. 353-364.
• [53] Keller D., Franke F.S.: Envelop reconstruction probe microscope images. Surface Science, 294(3), 1993, s. 409-119.
• [54] Kiciak P.: Podstawy modelowania krzywych i powierzchni. Zastosowanie w grafice komputerowej. Wydanie II. WNT, Warszawa, 2005.
• [55] Kowalski M., Rakoczy R.: Wpływa temperatury otoczenia na charakter pola błędów identyfikowanego płytami kontrolnymi. V-th International Scientific Conference: „Coordinate Measuring Technique”. Bielsko-Biała, 22-24.04.2002, Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno- Humanistycznej w Bielsku-Białej, 3, 2002, s. 145-150.
• [56] Kowalski M., Sładek J., Rakoczy R.: Opis wirtualnej współrzędnościowej maszyny pomiarowej. III Międzynarodowa Konferencja: Współrzędnościowa Technika Pomiarowa. Bielsko- Biała, 22-24.04.1998. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej Filii w Bielsku-Białej, 44, 1998, s. 71-79.
• [57] Kowalski M.: Analiza pomiarów na współrzędnościowych maszynach pomiarowych obarczonych błędami kształtu. Praca doktorska. Wydział Mechaniczny. Politechnika Krakowska, 1993.
• [58] Kowalski M.: Badania wstępne metody oceny dokładności WMP poprzez pomiary długości. IX Konferencja: Metrologia w technikach wytwarzania maszyn. Częstochowa, 17-19.09.2001. Materiały Konferencyjne t. 2, 2001, s. 461-469.
• [59] Kowalski M.: Zastosowanie wirtualnej WMP do wyznaczania i minimalizacji błędów pomiarowych. VIII Konferencja: Metrologia w technikach wytwarzania maszyn. Szczecin-Międzyzdroje, 13-15 września 1999. Materiały Konferencyjne t. 2, 1999, s. 401-408.
• [60] Krajewski G., Woźniak A.: Model kinematyczny głowic skaningowych CMM. XIII Krajowa i IV międzynarodowa Konferencja: Metrologia w technikach wytwarzania, Żerków, IX 2009, Materiały Konferencyjne, 2009, s. 257-262.
• [61] Krajewski G., Woźniak A.: One dimensional kinetic model of CMM passive scanning probes. Journal of Automation, Mobile Robotics & Intelligent Systems, 3(4), 2009, s. 172-174.
• [62] Krejci J.V.: CMM measurement enhancement using probe compensation algorithms. SME Technical Paper MS90-09, Society of Manufacturing Engineers, 1990.
• [63] Kruth J.P. et al.: A Method for Squareness Error Verification on a Coordinate Measuring Machine. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 21(10-11), 2003, s. 874-878.
• [64] Kunzmann H., Trapet E., Wäldele F.: Uniform Concept for Calibration, Acceptance Test and Periodic Inspection of Coordinate Measuring Machines Using Reference Objcts. Annals of the CIRP, 39(1), 1990, s. 561-564.
• [65] Lee E.S., Burdekin M.: A Hole-Plate Artifact Design for the Volumetric Error Calibration of CMM. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 17(7), 2001, s. 508-515.
• [66] Lenz K.: Kontinuerliches Abfahren von Werkstücken mit Anwendungsbeispielen auf Leitz- Mehrkoordinaten-Messderäten. VDI-Berichte, 378, 1980, s. 93-98.
• [67] Li B. et al.: A new method for directly measuring the position errors of a three-axis machine. Part 1: theory. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 35(11-12), 2008, s. 1079-1084.
• [68] Liang R., Jusko O., Lüdicke F., and Neugebauer M.: A novel piezo vibration platform for probe dynamic performance calibration. Measurement Science and Technology, 12, 2001, s. 1-6.
• [69] Liang R., Lin A.C.: Probe radius compensation for 3D data points in reverse engineering. Computers in Industry, 48, 2002, s. 241-251.
• [70] Lin Y.C., Sun W.I.: Probe radius compensated by the multi-cross product method in freeform surface measurement with touch trigger probe CMM. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 21, 2003, s. 902-909.
• [71] Łoś A., Woźniak A.: STEM - program do obliczania punktów pomiarowych skorygowanych w pomiarach skaningowych na WMP. Przegląd elektrotechniczny, 5, 2008, s. 208-211.
• [72] Lotze W., Kossler A.: Einbindung von Drehkoordinaten in Koordinatenmessgeräten. Feingerä- tetechnik, 31,1982.
• [73] Lotze W., Teichmann U.: Eigenschaften von Tastern mit 2 Freiheitsgraden für Koordinaten Messmaschinen. Fertigungsmesstechnik Symposium. TU Dresden, Marz, 1980.
• [74] Lotze W.: Prüfkörper für Mehrkoordinaten-Messgeräte. Feingerätetechnik, 4, 1980.
• [75] Mao X.Y. et al.: Anew technique for directly measuring the position errors of a 3-axis machine. Part 2: application. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 35(11-12), 2008, s. 1085-1089.
• [76] Mayer R.J.R., Ghazzar A., Rossy O.: 3D characterisation, modelling and compensation of the pre-travel of a kinematic touch trigger probe. Measurement, 19(2), 1996, s. 83-94.
• [77] Mayer R., Mir Y.A., Vafaeesefat A., Balazinski M.: Touch probe radius compensation for coordinate measurement using kriging interpolation. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part B: Journal of Engineering Manufacture, 211(B1), 1997, s. 11-18.
• [78] Mayer R., Woźniak A.: Spherical tip compensation methods. Association for Coordinate Metrology Canada 2007 Workshop. Rochester, USA, June 21-22, 2007, Proceedings, s. 1-26.
• [79] Międzynarodowy słownik podstawowych i ogólnych terminów metrologii. Główny Urząd Miar, 1996.
• [80] Miguel P.C. et al.: A review on methods for probe performance verification. Measurement, 23, 1998, s. 15-33.
• [81] Miguel P.C., King T.G.: Factors which influence CMM touch trigger probe performance. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 38, 1998, s. 363-374.
• [82] Morse EP.: Artifact selection and its role in scanning probes evaluation. The UNC of Carolina at Charlotte, USA, 2002.
• [83] Nafi A., Mayer R., Woźniak A.: Redundancy Method for the Separation of Machine and Triggering Probe Errors in Small Volume Measurement on a CMM. The Twenty-fourth Annual Meeting of The American Society for Precision Engineering, October 4-9, 2009, Monterey, CA, USA, Proceedings.
• [84] Nawara L., Kowalski M., Sładek J.: Badanie głowic pomiarowych stosowanych w maszynach wieloosiowych. MKM’84, Poznań, 1984.
• [85] Nawara L., Kowalski M., Sładek J.: Badanie maszyn pomiarowych 3-koordynatowych ze względu na dokładność i wskaźniki techniczno-ekonomiczne. Prace ZMiKT PK w ramach problemu R.1.3, etapy 1-5, 1980-1984.
• [86] Nawara L., Kowalski M., Sładek J.: Badanie maszyn pomiarowych 3-koordynatowych ze względu na dokładność. PTMiU Kwartalnik PAN, 2, 1983, s. 141-150.
• [87] Nawara L., Kowalski M.: Assessing the metrological properties of measuring heads for multicoordinate measuring machines. IMEKO TC14, July 10-12, 1984, Tokyo, Japan, Proceedings, 1984, s. 696-671.
• [88] Nawara L., Kowalski M.: Investigation on selected dynamical phenomena in the heads of multi-coordinate measuring device. Annals of the CIRP, 33(1), 1984.
• [89] Nawara L., Sładek J.: Investigation of measuring heads errors influence on the measuring accuracy of multi-coordinate machine. 7th Int. Conf. on Automated Inspection and Product Control Birmingham, England, 1985, s. 305-312.
• [90] Nerć-Szymańska B., Ratajczyk E., Rudziński R.: Metoda badania głowic (sond) lokalizujących styk na współrzędnościowych maszynach pomiarowych. Metrologia i Systemy Pomiarowe (Wyd. PAN), 5, 1990, s. 49-64.
• [91] Nerć-Szymańska B., Ratajczyk E.: Metoda badania niedokładności elektrostykowych głowic na współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Mechanik, 2, 1988, s. 79-82.
• [92] Neumann HJ., Nocuń M.: Temperatura a niedokładność współrzędnościowej maszyny pomiarowej. Mechanik, 5-6, 1996.
• [93] Nocuń M.: VAST rewolucjonizuje technikę pomiarów współrzędnościowych. Mechanik, 1, 1996.
• [94] Nocuń M.: VAST-Navigator - skaning trzeciej generacji. Mechanik, 3, 2004, s. 140-142.
• [95] Oiwa T., Tanaka T.: Miniaturized three-dimensional touch trigger probe using optical fibre bundle. Measurement Science & Technology, 16(8), 2005, s. 1574-1581.
• [96] Osawa S., Busch K., Franke M., Schwenke H.: Multiple orientation technique for the calibration of cylindrical workpieces on CMMs. Precision Engineering, 29, 2005, s. 56-64.
• [97] Osawa S., et al.: Development of a ball step-gauge and an interferometrie stepper used for ball-plate calibration. Precision Engineering, 26, 2002, s. 214-221.
• [98] Park J., Kwon K., Cho N.: Development of a coordinate measuring machine (CMM) touch probe using a multi-axis force sensor. Measurement Science and Technology, 17, 2006, s. 2380-2386.
• [99] Pfeifer T., Bambach M., Furst A.: Ermittlung der Messunsicherheit von 3D-Tastsystemen. Technisches Messen, tm, 2, 1979, s. 47-52.
• [100] Pfeifer T., Bambach M., Ftirst A.: Ermittlung der Messunsicherheit von 3D-Tastsystemen. Technisches Messen, tm, 4, 1979, s. 161-169.
• [101] Plath H.H.: Checking Accuracy of 3D-CMM buy Use of Different Types of Calibrated Arti- facts-a Comparative Report of Industrial Experiences. First International Workshop on Coordinate Measuring machines calibration. Prague (Czech Republic), June 1-2, 1999, Proceedings, s. 36-42.
• [102] PN-EN ISO 10360 - Specyfikacja geometrii wyrobów (GPS). Badania odbiorcze i okresowe współrzędnościowych maszyn pomiarowych (CMM): 1: 2003. Część 1: Terminologia, 2: 2003. Część 2: CMM stosowane do pomiaru wymiarów, 3: 2002. Część 3: CMM z osią stołu obrotowego jako czwartą osią, 4: 2002. Część 4: CMM stosowane w trybie pomiaru skaningowego, 5: 2003. Część 5: CMMM z zespołem głowic pomiarowych wielotrzpieniowych, 6: 2003 Część 6: Szacowanie błędów przy wyznaczaniu elementów skojarzonych metoda najmniejszych kwadratów (Gaussa).
• [103] Poniatowska M.: Charakterystyka przestrzenna odchyłek geometrycznych wyznaczanych w pomiarach współrzędnościowych powierzchni swobodnych. Acta mechanica et automatica, 2/3, 2009, s. 68-73.
• [104] Prismo navigator HTG. Prismo navigator S-ACC. Technische Datum und Leistungsmerkmale. Carl Zeiss. Oberkochen. Germany. 2004.
• [105] Probing systems for coordinate measuring machines. Renishaw plc, United Kingdom, 1996.
• [106] Rak A., Woźniak A.: Probe radius correction methods - review and comparison of existing methods. Journal of Automation, Mobile Robotics & Intelligent Systems, 3(4) 2009, s. 169-171.
• [107] Ratajczyk E., Belkiewicz J.: Właściwości metrologiczne głowic pomiarowych współrzędnościowych maszyn pomiarowych i metody ich sprawdzania. VII Krajowa Konferencja MIKRONIKA’87. Warszawa, 25-27 listopada 1987, Materiały Konferencyjne, 1987, s. 19-24.
• [108] Ratajczyk E., Dobosz M.: Temperature compensation during CMM inspection. XVIIME- KO World Congress. Vienna (Austria), September 25-28, 2000, Proceedings VIII, 2000, s. 263-268.
• [109] Ratajczyk E., Kasinow W.: Program komputerowy w procesie atestacji sond stosowanych we współrzędnościowych maszynach i robotach pomiarowych. Szkoła-Konferencja MWK’93, Zegrze k/Warszawy, maj 1993, Materiały Konferencyjne, t. 2/B, 1993, s. 255-262.
• [110] Ratajczyk E., Le Anh Tuan: Zastosowanie wzorca przestrzennego w badaniach dokładności współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Mechanik, 3, 1992, s. 91-94.
• [111] Ratajczyk E., Rudziński R.: Badanie niedokładności sond pomiarowych na współrzędnościowej maszynie pomiarowej. Krajowe Sympozjum METROLOGIA’89: Metrologia wielkości mechanicznych i kontrola jakości produkcji, Warszawa, 21-23 czerwca 1989. Materiały Konferencyjne, 1989, s. 307-316.
• [112] Ratajczyk E.: Charakterystyki metrologiczne sond stykowych i metody ich wyznaczania. V Krajowa Konferencja: Metrologia w procesach wytwarzania. Kraków, 29-30 września 1994, Materiały Konferencyjne, Wyd. PK i IOS, 1994, s. 227-234.
• [113] Ratajczyk E.: Funkcje i właściwości metrologiczne sond pomiarowych stosowanych w technice współrzędnościowej. Referat plenarny wygłoszony na V Krajowej Konferencji: Metrologia w procesach wytwarzania. Kraków, 29-30 września 1994, Materiały Konferencyjne, Wyd. PK i IOS, 1994, s. 25-40.
• [114] Ratajczyk E.: Interferencyjna metoda wyznaczania właściwości metrologicznych sond pomiarowych. II Krajowa Konferencja Mechatronika’94. Warszawa, 22-23 września 1994. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, z. 3 Konferencje, 1994, s. 335-338.
• [115] Ratajczyk E.: Komputerowa kompensacja wpływu temperatury podczas sprawdzania współrzędnościowych maszyn pomiarowych. V Szkoła-Konferencja: Metrologia wspomagana komputerowo. Rynia k/Warszawy, 21-24 maja 2001, Materiały Konferencyjne, t. 2, 2001, s. 107-114.
• [116] Ratajczyk E.: Methods of investigation of the metrological characteristics of probe heads of Coordinate Measuring Machines. Konferencja z międzynarodowym udziałem: Coordinate Measuring Machines. Hradec Krâlové (Czech.), 19-20 listopada 1987, Proceedings, 1987, s. 51-60.
• [117] Ratajczyk E.: Metody badania właściwości metrologicznych głowic współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Mechanik, 2, 1988, s. 79-82.
• [118] Ratajczyk E.: Metody kompleksowe umożliwiające wykrywanie źródeł błędów współrzędnościowych maszyn pomiarowych. VIII Krajowa Konferencja Metrologii. Warszawa 1995. Prace Naukowe PW, z. 4, Konferencje, t. 2, 1995, s. 259-266.
• [119] Ratajczyk E.: Metody sprawdzania dokładności współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Pomiary długości, prostoliniowości i prostopadłości. Część 1. Mechanik, 3, 1999, s. 141-146.
• [120] Ratajczyk E.: Skuteczność kompensacji wpływu temperatury na proces kalibracji współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Krajowy Kongres Metrologii KKM’2001. Warszawa, 24-27 czerwca 2001, Materiały Konferencyjne, t. 1, 2001, s. 71-74.
• [121] Ratajczyk E.: Sondy stykowe - własności metrologiczne i metody ich badania. Mechanik, 2, 1995,s. 57-61.
• [122] Ratajczyk E.: The influence of temperature changes and effectiveness of their compensation in investigations of CMM accuracy. VIth International Scientific Conference: Coordinate Measuring Technique. Bielsko-Biała, 21-23.04.2004,. Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 10, 2004, s. 259-268.
• [123] Ratajczyk E.: Współrzędnościowa technika pomiarowa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2005.
• [124] Reid C.: Performance characteristics of touch trigger probes. CMM News, NPL, Issue 1, Ted- dington, Autumn, 1992.
• [125] Ricci E., Verdi M., Catala J.V., Siemieniako W.: Testing of the temperature influence on a large CMM based on a real installation case. 1 th International Scientific-Technical Conference: Metrology in Production Engineering. Kraków, 25-27.09.2003, Proceedings, t. 2,2003, s. 565-570.
• [126] Ryniewicz A., Kowalski M., Gawlik J. : Theoretical and Experimental Aspects of Temperature Analyses of Coordinate Measuring Machines. Postępy Technologii Maszyn i Urządzeń (Wyd. PAN), 23(4), 1999, s. 99-112.
• [127] Shen Y., Moon S.: Mapping of probe pretravel in dimensional measurements using neural networks computational technique. Computers in Industry, 34, 1997, s. 295-306.
• [128] Shih P.J., Shih W.P.: Impact dynamics of vibratory microprobe for microcoordinate measurement. Journal of Applied Physics, 101(11), 2007, s. 113516-1-113516-11
• [129] Sladek J., Krawczyk M., Biernat P.: Universal geometric errors of CMM and assessing by laser step gauge. Vlth International Scientific Conference: Coordinate Measuring Technique. Bielsko-Biała, 21-23.04.2004. Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 10, 2004, s. 277-285.
• [130] Sładek J., Krawczyk M.: Metoda oceny i korekcji dokładności WMP o różnych zakresach pomiarowych - laserowy wzorzec stopniowany, lth International Scientific-Technical Conference: Metrology in Production Engineering. Kraków, 25-27.09.2003. Proceedings t. 2, 2003, s. 593-600.
• [131] Sładek J., Nawara L.: New parameters characterizing the metrological qualities of contact heads used in CMMs. CIRP Conference on Precision Engineering and Manufacturing Systems, Sept. 12-14, 1991, Tianjin, China, Proceedings, 1991, s. 29-35.
• [132] Sładek J. : A neutral network Model of CMM Applied for Measurement Accuracy Assessment. XVI IMEKO World Congress. Vienna (Austria), September 25-28, 2000, Proceedings, 11, 2000, s. 281-286.
• [133] Sładek J.: Budowa neuronowego modelu WMP - model błędów głowicy stykowej. Vth International Scientific Conference: „Coordinate Measuring Technique”. Bielsko-Biała, 22- 24.04.2002. Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 3, 2002, s. 245-256.
• [134] Sładek J.: Einsatz des Prüfkörpers mit einem einfachen Formfehler für Prüfen der Tastsysteme von Dreikoordinaten Messmaschinen und Messrobotem. 3 Internationales Symposium von DAAAM, November 4-6, 1992, Budapest, Ungarn.
• [135] Sładek J.: Metoda badań głowic stykowych stosowanych w wieloosiowych urządzeniach pomiarowych i OSN. Prace naukowe Instytutu Technologii Maszyn Politechniki Wrocławskiej, 49, 1991, s. 371-372.
• [136] Sładek J.: Modelowanie i ocena dokładności maszyn oraz pomiarów współrzędnościowych. Praca habilitacyjna. Wydział Mechaniczny. Politechnika Krakowska, 2001.
• [137] Sładek J.: Ocena dokładności głowic stykowych stosowanych w wielokoordynatowych maszynach pomiarowych. Praca doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków, 1990.
• [138] Sładek J.: The examination of multicoordinate measuring devices (MMD) by means of circular standards. International Conference MATE - “Automation 92”, Feb. 18-19, 1992, Budapest, Hungary, Proceedings, 1992, s. 333-339.
• [139] Song C.K., Kim S.W.: Reverse engineering: autonomous digitization of free-formed surface on a CNC coordinate measuring machine. International Journal of Machine Tools and Manufacture, 7, 1997, s. 1041-1051.
• [140] Swomowski P.: Nowa metoda atestacji współrzędnościowej maszyny pomiarowej. VIth International Scientific Conference: Coordinate Measuring Technique. Bielsko-Biała, 21-23.04.2004. Zeszyty Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 10, s. 297-302.
• [141] Tan K.K., Huang S.N., Seet H.L.: Geometrical Error Compensation of Precision Motion Systems Using Radial Basis Function. IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, 49 (5), 2000, s. 984-991.
• [142] Teichmann U.: Metrologische Probleme bei der Prüfung von Koordinatenmessgeräten. Feingerätetechnik, 3, 1978.
• [143] Trapet E. et al.: Traceability of coordinate measurements according to the method of the virtual measuring machine. European Commission SMT-EDG XII/C/5, Project no. Mat. 1 CT94- 0076, final report.
• [144] Trapet E., Wäldele F.: Coordinate measuring machines in the production line influence of temperature on measuring uncertainties. IV Congress International de Metrologia Industrial, 1989, Zaragoza, Spain, Proceedings, s. 229-242.
• [145] Umetsu K. et al.: Geometrie calibration of a coordinatemeasuring machine using a laser tracking system. Measurement Science and Technology, 16, 2005, s. 2466-2472.
• [146] VDI/VDE 2617 Genauigkeit von Koordinatenmessgeräten; Kenngrößen und deren Prüfung, VDI-Verlag: Blatt 2.1: 2005. Leitfaden zur Anwendung von DIN EN ISO 10360-2 zur Prüfung von Längenmaßen, Blatt 2.2: 2000. Genauigkeit von Koordinatenmessgeräten - Kenngrößen und deren Prüfung - Formmessung, Blatt 2.3: 2006. Annahme- und Bestätigungsprüfung von Koordinatenmessgeräten großer Bauart, Blatt 4: 2006. Leitfaden zur Anwendung von DIN EN ISO 10360-3 für Koordinatenmessgeräte mit zusätzlichen Drehachsen Blatt 5: 2009. Überwachung durch Prüfkörper, Blatt 5.1: 2006. Überwachung mit Kugelplatten, Blatt 6.1: 2007. Koordinatenmessgeräte mit optischer Antastung - Leitfaden zur Anwendung von DIN EN ISO 10360 für Koordinatenmessgeräte mit optischen Sensoren für laterale Strukturen, Blatt 6.2: 2005. Leitfaden zur Anwendung von DIN EN ISO 10360 für Koordinatenmessgeräte mit optischen Abstandssensoren, Blatt 6.3: 2008. Koordinatenmessgeräte mit Multisensorik, Blatt 7: 2008. Ermittlung der Unsicherheit von Messungen auf Koordinatenmessgeräten durch Simulation, Blatt 8: 2006. Prüfprozesseignung von Messungen mit Koordinatenmessgeräten, Blatt 9: 2009. Annahme- und Bestätigungsprüfung von Gelenkarm-Koordinatenmessgeräten, Blatt 10: 2009. Annahme und Bestätigungsprüfung von Lasertrackem, Blatt 11: 2009. Ermittlung der Unsicherheit von Messungen auf Koordinatenmessgeräten durch Messunsicherheitsbilanzen, Blatt 12.1: 2009. Annahme- und Bestätigungsprüfung für Koordinatenmessgeräten zum taktilen Messen von Mikrogeometrien.
• [147] Weckenmann A., Estler T., Peggs G., et al.: Probing systems in dimensional metrology. CIRP Keynote Papers, Annals-Manufacturing Technology, 53 (2), 2004, s. 657-684.
• [148] Weckenmann, A., Eitzert, H., Garmer, M., Webert, H.: Functionality-oriented evaluation and sampling strategy in coordinate metrology. Precision Engineering, 17(4), 1995, s. 244-252.
• [149] Weckenmann, A., Geus D., Gubesch A.: High precision form and dimension measürements with tactile measuring machines. IV Międzynarodowa Konferencja: Współrzędnościowa Technika Pomiarowa. Bielsko-Biała, 2000, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej Filii w Bielsku-Białej, 53, 2000, s. 255-264.
• [150] Weckenmann, A., Goch G., Springbom H.D.: Korrektur der Taststiftbiengung bei Messung mit Mehrkoordinaten-Messgeräten. Feiwerktechnik u. Messtechnik, 87(1), 1979, s. 5-9.
• [151] Weckenmann, A.: Kengrossen für die Angabe der Genauigkeit von Koordinaten-Messgeräten. Technisches Messen, 50(5), 1983, s. 179-184.
• [152] Woźniak A., Bałaziński M., Mayer R.: Application of fuzzy knowledge base for corrected measured point determination in coordinate metrology. North American Fuzzy Information Processing Society NAFIPS 2007, San Diego, USA, June 24-27, 2007, Proceedings, s. 135-139.
• [153] Woźniak A., Dobosz M., Ratajczyk E.: Bezpośrednie metody badania stykowych sond impulsowych stosowanych we współrzędnościowych maszynach pomiarowych. Pomiary Automatyka Kontrola, 5, 2000, s. 6-10.
• [154] Woźniak A., Dobosz M., Ratajczyk E.: Metoda badania sond impulsowych stosowanych we współrzędnościowych maszynach pomiarowych. IV Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Rynia k. Warszawy, VI 1999, Referaty, t. 2, s. 201-206.
• [155] Woźniak A., Dobosz M., Ratajczyk E.: Porównanie metod badania sond dla współrzędnościowych maszynach pomiarowych w układzie liniowym i biegunowym. VII Konferencja naukowo-techniczna „Metrologia w technikach wytwarzania maszyn”, Międzyzdroje, IX 1999, Referaty, t. 2, 1999, s. 445-451.
• [156] Woźniak A., Dobosz M., Ratajczyk E.: Testing the inaccuracy of CMM scanning probe. International Symposium on Metrology and Quality Control, Cairo, Egypt, September 24-27 2001, s. 57-63.
• [157] Woźniak A., Dobosz M.: 3D model of the pre-travel of a CMM touch trigger probe-vertically oriented. International Scientific Conference Mechatronics 2000, Warsaw, Poland, Sept. 21-23,2000, Proceedings, 2000, s. 427 430.
• [158] Woźniak A., Dobosz M.: CMM probe testing by means of a low force sensor. XVI World Congress IMEKO 2000, Sept. 25-28, 2000, Vienna, Austria, Proceedings, 2000, s. 341-344.
• [159] Woźniak A., Dobosz M.: Factors influencing probing accuracy of Coordinate Measuring Machine. IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, 54(6), 2005, s. 2540-2548.
• [160] Woźniak A., Dobosz M.: Feasibilities of one- and two-stage CMM triggering probes. VI-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Bielsko-Biała, Poland, April 2004, Proceedings, s. 361-368.
• [161] Woźniak A., Dobosz M.: Histereza pracy stykowych sond impulsowych WMP. X Konferencja „Metrologia w technikach wytwarzania”, Kraków, IV 2003, Referaty, t. 2, 2003, s. 707-712.
• [162] Woźniak A., Dobosz M.: Influence of measured objects parameters on CMM touch trigger probe accuracy of probing. Precision Engineering, 29(3), 2005, s. 290-297.
• [163] Woźniak A., Dobosz M.: Influence of the measuring object parameters on CMM touch trigger probe performance. V-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Szczyrk, Poland, April 2002, Proceedings, s. 323-328.
• [164] Woźniak A., Dobosz M.: Methods of testing of static inaccuracy of the CMM scanning probe. Metrology and Measurement Systems, X(2), 2003, s. 191-203.
• [165] Woźniak A., Dobosz M.: Metody sprawdzania dokładności impulsowych sond współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Pomiary Automatyka Robotyka, 12, 2003, s. 5-11.
• [166] Woźniak A., Dobosz M.: Metrological feasibilities of CMM touch trigger probes. Part I. 3D theoretical model of probe pretravel. Measurement, 34(4), 2003, s. 273-286.
• [167] Woźniak A., Dobosz M.: Pretravel variation characteristics of CMM touch trigger probes. 2nd Int. Congress of Precision Engineering, Prague, Czech Republic, September 2003, Proceedings, s. 321-325.
• [168] Woźniak A., Dobosz M.: Przestrzenne charakterystyki sond impulsowych WMP. VI Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Waplewo, V 2003, Referaty, t. 2, 2003, s. 147-150
• [169] Woźniak A., Dobosz M.: Research on hysteresis of triggering probes applied in coordinate measuring machines. Metrology and Measurement Systems, XII(4), 2005, s. 393-413.
• [170] Woźniak A., Dobosz M.: Stanowisko do sprawdzania dokładności impulsowych sond współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Pomiary Automatyka Robotyka, 1, 2004, s. 12-17.
• [171] Woźniak A., Dobosz M.: Strategia sprawdzania stykowych sond impulsowych WMP. Krajowy Kongres Metrologii, Warszawa, VI 2001, Referaty, t. 3, 2001, s. 79-84.
• [172] Woźniak A., Dobosz M.: Symulacja charakterystyk metrologicznych stykowych sond przełączających WMP. V Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Rynia k. Warszawy, V 2001, Referaty, t. 3, 2001, s. 79-84.
• [173] Woźniak A., Dobosz M.: The test of the influence of the measuring velocity on CMM touch triggering probe pretravel. IV-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Szczyrk, Poland, April 2000, Proceedings, s. 273-281.
• [174] Woźniak A., Dobosz M.: Zastosowanie interferencyjnego czujnika przemieszczeń do testowania dokładności sond skaningowych WMP. V Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Rynia k. Warszawy, V 2001, Referaty, t. 2, 2001, s. 201-206.
• [175] Woźniak A., Mayer R., Bałaziński M., Cote M.: Investigation into precise measurement of cutting tool edges using coordinate measuring machine. CIRP 2nd International Conference on High Performance Cutting, Vancouver, Canada, June 12 and 13, 2006, Proceedings.
• [176] Woźniak A., Mayer R., Bałaziński M., Cote M.: Pomiary kształtu ostrza narzędzi skrawających przy pomocy współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Przegląd Mechaniczny, 9, 2007, s. 215-220.
• [177] Woźniak A., Mayer R., Bałaziński M.: Stylus tip envelop method: corrected measured point determination in high definition coordinate metrology. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 42(5), 2009, s. 505-514.
• [178] Woźniak A., Mayer R., Cote M.: Problemy związane z korekcją promienia końcówki pomiarowej podczas skaningowych pomiarów współrzędnościowych. Pomiary Automatyka Kontrola, 9, 2007, s. 485-488.
• [179] Woźniak A., Mayer R.: Corrected measured point validity check in coordinate metrology. The Twenty-fourth Annual Meeting of The American Society for Precision Engineering, October 4-9, 2009, Monterey, CA, USA, Proceedings
• [180] Woźniak A., Mayer R.: Micro-features measurement using meso-volume CMM. International Conference Mechatronics 2007, Warsaw, Poland, September 19-21,2007, Recent Advanced in Mechatronics, eds. Jabłoński R. et al, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg 2007, s. 621-626.
• [181] Woźniak A., Mayer R.: Micro-shape master artifact for testing the dynamic performance of CMM scanning probes. VUI-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Bielsko-Biała, Poland, April 2008, Proceedings, s. 107-112.
• [182] Woźniak A., Osak P.: Badania powtarzalności złącza magnetycznego modułowych głowic stosowanych we współrzędnościowych maszynach pomiarowych. VIII Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Waplewo, V 2008, Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej.
• [183] Woźniak A., Ratajczyk E.: Dokładność odtwarzania miary długości w ramach międzynarodowej komparacji wzorców płytowych stosowanych w atestacji maszyn współrzędnościowych. Mechanik, 7, 2004, s. 433^137.
• [184] Woźniak A., Ratajczyk E.: Institute of Metrology and Measuring Systems with reference to international comparison on measuring machines. VII-th International Scientific Conference Coordinate Measuring Technique, Bielsko-Biała, Poland, April 2006, Proceedings, s. 413-418.
• [185] Woźniak A., Ratajczyk E.: International project of comparison of measuring machines: procedure and measuring results. Elektronika, 8-9, 2004, s. 240-243.
• [186] Woźniak A., Ratajczyk E.: Procedury pomiarowe w międzynarodowej komparacji wzorców płytowych stosowanych w atestacji współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Mechanik, 12, 2003, s. 722-726.
• [187] Woźniak A.: An investigation into the dynamic performance of CMM scanning probes. Elektronika, 8-9, 2004, s. 256-258.
• [188] Woźniak A.: Application of piezotranslator for the dynamic testing of scanning probes in coordinate measuring machines. Mecatronica, 1, 2004, s. 93-95.
• [189] Woźniak A.: Application of piezotranslator for the dynamic testing of scanning probes in CMM. The VII-th International Conference on Mechatronics and Precision Engineering, Bucharest, Romania, 27-29 May 2004 , Proceedings, s. 245-246.
• [190] Wożniak A.: Badania impulsowych sond maszyn współrzędnościowych, Rozprawa doktorska, Wydział Mechatroniki PW, 2002.
• [191] Woźniak A.: Metody badania dokładności sond skaningowych WMP. VII Szkoła-Konferencja „Metrologia wspomagana komputerowo”, Waplewo, V 2005, Referaty, t. 3,2005, s. 151-156.
• [192] Woźniak A.: New method for testing the dynamic performance of CMM scanning probes. IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, 56(6), 2007, s. 2767-2774.
• [193] Woźniak A.: Preliminary dynamic error characteristics of CMM scanning probe. 2nd Int. Conf. on Global Research and Education Inter-Academia, Warsaw, Poland, September 2003, Proceedings, s. 201-204.
• [194] Woźniak A.: Simple method of triggering probes 3D errors compensation on coordinate measuring machine. Metrology and Measurement Systems, XIII (3), 2006, s. 289-302.
• [195] Woźniak A.: Study of the repeatability of the magnetic joint in the probes used in coordinate measuring machines. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 47(9), 2010, s. 1209-1216.
• [196] Woźniak A.: Testing of the repeatability of stylus change of modular probes used in coordinate measuring machines. XIX IMEKO World Congress, September 6-11, 2009, Lisbon, Portugal, Proceedings, s. 1993-1996.
• [197] Woźniak A.: Two-way of spatial error compensation of triggering probes on coordinate measuring machine. The 6th International Conference on Global Research and Education Inter- Academia 2007, Hamamatsu, Japan, September 26-30, 2007, Proceedings, s. 722-731.
• [198] Woźniak A.: User issues in CMM touch probes. Association for Coordinate Metrology Canada 2006 Workshop, Institute for National Measurement Standards National Research Council, Ottawa, Canada, June 2006, Proceedings.
• [199] Wójcik A.: Metoda oceny dokładności odwzorowania powierzchni swobodnych w zastosowaniu do inżynierii odwrotnej. Praca doktorska. Politechnika Krakowska, 2006.
• [200] Wu Y., Liu S., Zhang G.: Improvement of coordinate measuring machine probing accessibility. Precision Engineering, 28, 2004, s. 89-94.
• [201] Xiong Z. Li Z.: Probe radius compensation of workpiece localization. Journal of Manufacturing Science and Engineering, 125, 2003, s. 100-104.
• [202] Yang Q.,BatlerC., Baird P.: Error compensation of touch trigger probes. Measurement, 18(1), 1996, s. 47-57.
• [203] Żebrowska-Łucyk S.: Computer-based compensation of positioning errors in roundness measurements of precise holes. 4th International Colloquium „Mikro- and Nanotechnology”, Wiedeń, November 26, 1997, Proceedings, s. 159-164.
• [204] Zhongwei L., Yuping Z., Shouwei J.: Methodology of NURBS surface fitting based on off-line software compensation for errors of a CMM. Precision Engineering, 27(3), 2003, s. 299-303.