Recykling materiałów stosowanych w pojazdach samochodowych

• Autorzy: Osiński J. , Humienny Z. , Kosacki T. , Markiewicz B. , Ryszkowska J. , Szummer A. , Wąsiewski A. , Wicher J. , Żach P. , Żach Z.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy rozważono ważny problem wtórnego wykorzystania (recyklingu) materiałów ze zużytych pojazdów i maszyn roboczych. Według prognoz w nadchodzących latach trzeba będzie poddać recyklingowi około 500 tysięcy samochodów. Poziom zaawansowania recyklingu w Polsce jest niski, problemem jest słabe wyposażenie zakładów demontujących pojazdy. Spełnienie dyrektyw EWG (docelowo 95% masy pojazdu ma być poddane recyklingowi) stanowi daleką przyszłość. Rozwojowi tej dziedziny sprzyjać będzie wprowadzona ustawowo od ubiegłego roku odpowiedzialność producenta za wtórne przetworzenie swojego wyrobu. Wiele działań zmierzających do rozwoju sieci recyklingu w Polsce zostało wykonanych przez Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów. Problemem ograniczającym rozwój są natomiast duże koszty demontażu i transportu, przy małym zysku ze sprzedaży surowców wtórnych. Pewnym rozwiązaniem tego problemu może być recykling produktowy - odzysk zespołów lub elementów z kasowanego samochodu w celu sprzedaży do napraw. Możliwości takie dotyczą przede wszystkim silników, układów przeniesienia napędu i wyposażenia elektrotechnicznego. Dobrze opracowane są metody recyklingu materiałów metalowych; istniejące w kraju huty mogą przetworzyć wymaganą ilość złomu żelaza, miedzi, aluminium lub ołowiu. Znacznie gorzej jest z recyklingiem tworzyw sztucznych, metody przetwarzania są mniej opanowane i bardziej kosztowne. Korzystne rozwiązanie stanowi wykorzystanie kaskadowe tworzyw - wielokrotne ich stosowanie na coraz mniej znaczące elementy. Opłacalny jest recykling materiałowy, np. rozdrobnionychpoliuretanów jako napełniaczy, najmniej preferowany jest recykling energetyczny, polegającyna wykorzystaniu tworzyw do odzyskiwania energii (np. przez spalanie w piecu hutniczym). Problem ten jest ważny, gdyż zastosowanie tworzyw (przede wszystkim polimerów i pianki poliuretanowej) na elementy wyposażenia samochodów znacznie się rozszerza. Dla rozwoju recyklingu konieczne jest także połączenie zakładów recyklingu siecią informatyczną, umożliwiającą przekazywanie informacji o możliwych do sprzedaży zespołach lub elementach. Zbudowany przez autorów system działa w środowisku MS-ACCESS i pozwala na generowanie informacji do sieci Internetu. System jest wyposażony także w część doradczą - instrukcję demontażu pojazdów. Znacznym problemem są również materiały płynowe pozostające we wraku pojazdu (średnio około 10 litrów paliwa, 5 litrów olejów oraz płyny chłodnicze). Metody recyklingu przepracowanych olejów są dobrze opracowane - ograniczenie stanowią znaczne koszty transportu do rafinerii. Ważne znaczenie mają także działania zmierzające do zmniejszenia częstotliwości wymiany olejów, co przyczynia się do zmniejszenia ilości przepracowanych olejów podczas eksploatacji.

EN

The important problem of recycling (recovery and reusing) materials from used vehicles and heavy machinery is considered in this special issue of the Journal Research Works of the Institute of Machine Design Fundamentals. It is predicted in the coming years 500000 vehicles will have to be recycled in Poland. The level of recycling development in Poland is relatively Iow due to the poor equipment of vehicle disassembly stations. The fulfilment of the EU directives (the objective being that 95% of the vehicle mass should be recycled) is still far ahead. The development of the recycling services will be fostered by a parliamentary act that in 1998 introduced producer responsibility for the recycling of his own product. A number of actions for the stimulation of the development of the recycling net in Poland were undertaken by the Industrial Research Institute for Automation and Measurements. The main drawback to their development is high the cost of disassembly and transportation with the Iow income from the recycled material. This may be overcome by product recycling - the recovery of units or parts from scrapped vehicles for sale for vehicle repair needs. Such a possibility is pricipally available for engines, transmission units and electrotechnic modules. The methods for recycling metal materials are well developed. The metallurgy works operating in Poland can process the required amount of ferrous, copper, aluminium and lead scrap. The recycling of plastics is, however, in a much worse case, where the know-how of processing methods is less advanced and the methods themselves are more expensive. A promising solution is the cascade utilisalion of plastics - multiple reuse for elements that are of lesser importance at each step. Material recycling is recommended for size reduced polyurethanes to be used as a filler. Least preferable is energy recycling that means using of plastics for energy recovery (i.e. combustion in a metallurgical furnace). This is a significant problem because the use of plastics (mostly polymer and polyurethanes) in making elements of vehicle equipment is extending considerably. It is vital for the development of recycling practice to join recycling stations by internet. The net will able to transfer data about second hand units and parts that are available for sale. The software developed by the authors works in MS*ACCESS and is able to generate data to the internet. The system also contains an advisory module - a manual for vehicle disassembly. Liquids that emain in vehicle scrap also causc great problems (on average 1O l of fuel, 5 I of lubricating oils and cooling liquids). Methods for the recycling of used lubricating oils are known, but the cost of their collection and transport to a petroleum refinery are high. Another important area is research and development in reducing oil change frequency which would reduce the amount of used oil during the life of a vehicle.

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Instytutu Podstaw Budowy Maszyn / Politechnika Warszawska
• Rocznik: 2000
• Tom: z. 20
• Strony: 3--82
• Opis fizyczny: wykr., tab.

Twórcy

autor

Osiński J.

autor

Humienny Z.

autor

Kosacki T.

autor

Markiewicz B.

autor

Ryszkowska J.

autor

Szummer A.

autor

Wąsiewski A.

autor

Wicher J.

autor

Żach P.

autor

Żach Z.

• Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechniki Warszawskiej