Procesy rekultywacji terenów pogórniczych na przykładzie Kopalni Wapienia Górażdże

• Autorzy: Kacprzak M. , Bruchal M.

Warianty tytułu

EN

Exploatation of the limestone and reclamation of the post-mining areas on the example of the Górażdże Limestone Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Intensywne górnictwo surowców skalnych w Polsce obejmuje przede wszystkim tereny południowej części kraju. Szczególnie mocno rozwinięty jest tu przemysł wydobywczy wapieni, margli i dolomitów. Czołowe miejsce pod względem eksploatacji skał wapiennych zajmuje województwo opolskie z Kopalnią Wapienia Górażdże. Właścicielem Kopalni Górażdżde jest firma Heidelberg Cement, która prowadzi intensywną eksploatację wapieni systemem odkrywkowym. Eksploatacja prowadzona jest z podziałem na dwa wyrobiska: zachodnie i wschodnie, co wynika z istnienia w centralnej części złoża filaru ochronnego dla rezerwatu przyrody "Kamień Śląski" z gatunkiem jarząb brekinia (Sorbus torminalis). W trakcie istnienia Kopalni Wapienia Górażdże wyeksploatowano ponad 56 mln ton surowca przeznaczonego na cele przemysłu wapienniczego i cementowego. Kopalnia Górażdże należy do nielicznych kopalń, które wraz z wydobywaniem surowca prowadzą równoczesną rekultywację terenów pogórniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W 2011 roku przeprowadzono badania dotyczące stanu zachowania sadzonek na zrekultywowanych powierzchniach Kopalni Wapienia Górażdże. Zakres prac obejmował inwentaryzację sadzonek oraz określenie ich kondycji zdrowotnej. Wybrano cztery równe wiekiem (2-letnie) powierzchnie do badań. Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia stwierdzono bardzo dobrą udatność sadzonek sosny zwyczajnej i brzozy brodawkowatej. Jednocześnie odnotowano dobrą zdrowotność olszy czarnej i klonu jesionolistnego. Dobór gatunków zastosowanych w procesie rekultywacji na terenie kopalni Górażdże został prawidłowo określony.

EN

Developed mining of rock raw materials in Poland includes mainly the southern part of the country. In this area particularly the mining of limestone, marls and dolomites is developed. The province of Opole is in the forefront in terms of extraction of carbonate raw materials. Developed cement and lime industry in this region includes the Górażdże Mine, which is the largest mine in terms of the occupied area and the annual production. The owner of the Górażdże Mine Heidelberg Cement, conducts an intensive opencast exploitation of the limestone. The exploitation is conducting with the division into two pits: the western and eastern, which is associated with the existence of a central pillar of the deposit protection for the nature reserve "Kamień Śląski", which protects species of tree Sorbus torminalis. Since the 80s existence of the Górażdże Mine operated over 56 million tonnes of raw material destined for the purpose of lime and cement industry. The biggest mining was in 1985, 1986, 1989, 2004, 2005, 2008 and 2009 due to high demand of raw material for building purposes in this period. An intensive opencast exploitation result in a strong transformation of the landscape. The Górażdże Mine belong to the few mines, which together with the production of raw conduct the reclamation of post-mining areas in accordance with applicable law. Research on the health state of seedlings on reclaimed land surface of Górażdże Limestone Mine was carried out in 2011 years. The scope of the research included the inventory of seedlings and the estimation of their health state. Four equal age objects were distinguished. Results of study revealed the highest amount of seedlings Pinus sylvestris i Betula pendula. Simultaneously the high amount of seedlings taking root for Alnus glutinosa i Acer negundo. Tree species selection applied in the reclamation of Górażdże Limestone Mine has been properly determined.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo odkrywkowe; surowce węglanowe; rekultywacja

EN

opencast mining; carbonate raw materials; reclamation

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
• Czasopismo: Inżynieria i Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 14, nr 1
• Strony: 49--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Kacprzak M.

autor

Bruchal M.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska, Instytut Inżynierii Środowiska, ul. Brzeźnicka 60a, 42-200 Częstochowa

Bibliografia

• [1] Maciejewska A., Rekultywacja i ochrona środowiska w górnictwie odkrywkowym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
• [2] Dulewski J., Madej B., Stan i niezbędne działania proekologiczne w górnictwie polskim, Inżynieria Ekologiczna 2002, 6, 187-194.
• [3] Surowce mineralne województwa opolskiego, red. S. Kozłowski, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.
• [4] Pietrzyk-Sokulska E., Eksploatacja surowców skalnych - problem nieużytków pogórniczych, WUG 2003, 5, 33-34.
• [5] Siuta J., Struktura przestrzenna wieloczynnikowej degradacji środowiska w Polsce, Archives of Environmental Protection 1998, 24, 1, 7-16.
• [6] Krzaklewski W., Rekultywacja obszarów pogórniczych i poprzemysowych, Aura 2001, 9, 20-23.
• [7] Kasprzyk P., Kierunki rekultywacji w górnictwie odkrywkowym, Problemy Ekologii Krajobrazu 2009, XXIV, 7-15.
• [8] Dwucet K., Krajeński W., Wach J., Rekultywacja i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1992.
• [9] Strzyszcz Z., Application of mineral fertilizers for forest reclamation of mine spoils in Poland, Archives of Environmental Protection 2003, 29, 4, 25-40.
• [10] Baran S., Turski R., Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Lublin 1996.
• [11] Maciak F., Ochrona i rekultywacja środowiska, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2003.
• [12] Kusza G., Płużyński M., Stan zachowania gatunków drzew rosnących na rekultywowanych powierzchniach wyrobisk śląskich zakładów przemysłu wapienniczego Opolwap S.A., Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego 2004, 131, 219-229.
• [13] Mapa Sozologiczna Polski, arkusz Tarnów Opolski - woj. opolskie, Główny Geodeta Kraju, Warszawa 1996, skala 1:50000.
• [14] Rosik-Dulewska C., Kusza G., Projekt rekultywacji wyrobisk powstałych w wyniku eksploatacji złoża Górażdże w Górażdżach, Opole 2008.
• [15] Dreszer R., Wojtacha P., Prawne i przyrodnicze aspekty rekultywacji terenów poeksploatacyjnych na przykładzie Kopalni Wapienia "Górażdże", WUG 2005, 4, 24-29.
• [16] Dreszer R., Charakterystyka geologiczno-górnicza złóż eksploatowanych przez Górażdże Cement S.A., Górnictwo Odkrywkowe 2003, 45, 6, 94-97.
• [17] Khater C., Arnaud M., Application of restoration ecology principles to the practice of limestone quarry rehabilitation in Lebanon, Lebanese Science Journal 2007, 8, 1, 19-28