Ultraszybkie wyłączanie silnoprądowych obwodów prądu stałego

• Autorzy: Wójcik F.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozprawa jest pierwszym w dostępnej literaturze światowej kompleksowym opracowaniem problematyki ultraszybkiego wyłączania silnych prądów stałych, zaprezentowanym na tle krytycznej analizy dotychczasowych metod wyłączania takich prądów za pomocą klasycznych wyłączników wykorzystujących zjawisko wydmuchu elektromagnetycznego. Ta nowa technika wyłączania prądów stałych została opracowana w Katedrze Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej w wyniku wieloetapowego cyklu badawczego, realizowanego z udziałem Autora, w formie serii projektów badawczych i celowych oraz innych prac współfinansowanych przez Ministra właściwego ds. nauki. Należy podkreślić, że tą nowatorską, interdyscyplinarną i bardzo trudną problematyką zajmowały się dotychczas nieliczne zespoły badawcze na świecie. Opracowane w KAE PŁ podstawy teoretyczne ultraszybkiego wyłączania prądu legły u podstaw obszernych badań stosowanych i prac wdrożeniowych, umożliwiających wdrożenie do produkcji i wprowadzenie na rynek nowej generacji ultraszybkich wyłączników przeznaczonych szczególnie dla pojazdów i podstacji trakcji elektrycznej zasilanej napięciem stałym. W rozprawie została przedstawiona zarówno analiza, jak i synteza dotychczasowej wiedzy dotyczącej wyłączania silnych prądów stałych ultraszybkimi wyłącznikami działającymi na zasadzie komutacji wymuszonej, w porównaniu z klasycznymi wyłącznikami magnetowydmuchowymi. Została podana pełna klasyfikacja wyłączników prądu stałego, ze szczególnym uwzględnieniem nowej generacji wyłączników ultraszybkich. Na podstawie analizy rozwiązań konstrukcyjnych wyłączników ultraszybkich działających na zasadzie wymuszonej komutacji prądu, została wyselekcjonowana najlepsza do celów aplikacyjnych struktura wyłącznika, wykorzystującego zasadę bezprzechyłowej współpracy komór próżniowych z impulsowymi napędami indukcyjno-dynamicznymi wielkiej mocy. Zostały opracowane autorskie algorytmy i programy komputerowe do symulacji zjawisk łączeniowych podczas ultraszybkiego wyłączania silnych prądów stałych, a także podczas wyłączania zwarć przez wyłączniki klasyczne. Na podstawie wyników komputerowej symulacji tych zjawisk w warunkach zwarciowych, przeciążeniowych oraz roboczych, została przeprowadzona analiza napięciowych, prądowych i energetycznych warunków pracy głównych podzespołów wyłączników ultraszybkich, ze szczególnym uwzględnieniem wybranych wariantów konstrukcyjnych tych wyłączników oraz dynamiki ich działania. Wyniki symulacji zostały wykorzystane do określenia zasadniczych wymagań, jakie powinny być spełnione przez główne podzespoły ultraszybkich wyłączników próżniowych działających na zasadzie komutacji wymuszonej, ze szczególnym uwzględnieniem metody wyłączania prądów stałych za pomocą przeciwprądu. Na podstawie odrębnej symulacji komputerowej, zostały wyjaśnione i uzasadnione przyczyny zbliżania się wyłączników magnetowydmuchowych do kresu możliwości łączeniowych wynikających z zasady ich działania. Wskazane zostały zarazem ograniczone możliwości poprawy parametrów łączeniowych takich wyłączników. Wyniki rozprawy stanowią zasób wiedzy przydatny do celów konstruktorskich i projektowych w zakresie ultraszybkich wyłączników prądu stałego.

EN

The habilitation thesis presents the analysis and synthesis of existing knowledge on breaking of DC high currents with classical magnetic blow-out circuit breakers and ultra-high-speed circuit breakers operating on the principle of forced commutation. On the basis of a computer simulation using the author's calculation algorithms, the causes have been explained and motivated why the magnetic blow-out circuit breakers reached their limit of switching capabilities, and the directions of activities have been pointed out aimed at an improvement in the performance of those circuit breakers. The complete classification of DC circuit breakers has been given, especially taking the new generation of ultra-high-speed circuit breakers into consideration. By the analysis of constructional solutions of ultra-high-speed circuit breakers operating on the principle of forced commutation, the circuit breaker's structure has been selected, which is the best for application purposes. That structure uses the principle of tilt-free cooperation between vacuum chambers and impulse inductive dynamic high-power operating mechanisms. Computer programs have been developed for the simulation of switching phenomena during the ultra-high-speed breaking of DC high currents. Based on the results of simulation for those phenomena under short-circuit, overload and normal service conditions, the analysis of voltage, current and energy operating conditions for the main subassemblies of ultra-high-speed circuit breakers was carried out where especially the selected constructional versions of those circuit breakers and the dynamics of operation were taken into account. The simulation results were applied for determining basic requirements, which should be satisfied by the main subassemblies of ultra-high-speed vacuum circuit breakers operating on the principle of forced commutation. The method for breaking direct currents by means of a countercurrent was especially taken into account. The results of the presented work constitute the knowledge usable for constructional and design purposes.

Słowa kluczowe

PL

prąd stały; obwód prądu stałego; wyłączniki prądu stałego; ultraszybkie wyłączanie silnych prądów stałych

EN

direct current; direct current circuit; direct current breakers switch; ultra high speed direct current breakers

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Rozprawy Naukowe / Politechnika Łódzka
• Rocznik: 2010
• Tom: Z. 396
• Strony: 7--151
• Opis fizyczny: Bibliogr. 135 poz.

Twórcy

autor

Wójcik F.

• Politechnika Łódzka, Katedra Aparatów Elektrycznych,

Bibliografia

• [1] Alferov D., Budovsky A., Evsin D., Ivanom V., Sidorom V., Yagnov V.: DC vacuum circuit-breaker. XXIII-rd Int. Symp. on Discharges and Electrical Insulation in Vacuum, Bucharest 2008.
• [2] Andersen J.H., Carrol J.J.: Applicability of a vacuum interrupter as the basic switch element in HYDC breakers. IEEE Trans, on Power Apparatus and Systems, vol. PAS - 97, No. 5, 1978.
• [3] Au A., Maksymiuk J., Pochanke Z.: Podstawy obliczeń aparatów elektroenergetycznych. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1976.
• [4] Bartosik M.: Niektóre aspekty teoretyczne działania próżniowych rozłączników synchronicznych. IV Sympozjum Naukowe" Wyładowania i izolacja elektryczna w próżni". Materiały konferencyjne. Politechnika Poznańska, 1980.
• [5] Bartosik M.: Wyłączanie synchroniczne obwodów niskonapięciowych. Praca habilitacyjna. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Rozprawy Naukowe Nr 37. 1981.
• [6] Bartosik M.: Stadium mostkowe w synchronizowanym łączniku próżniowym przy wyłączaniu dużych prądów. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej "Elektryka", nr 26, 1983.
• [7] Bartosik M.: Wybrane zjawiska przy wyłączaniu prądów przemiennych i stałych przez próżniowe i hybrydowe łączniki specjalne. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej "Elektryka", nr 29, 1985.
• [8] Bartosik M.: Theoretical and practical aspects of fault direct current switching off by countercurrent. Proceedings of the International Conference on Electrical Contacts, Arcs, Apparatus and their Applications (IC-ECAAA), Xi'an, P.R. China, 1989.
• [9] Bartosik M.: Direct current switching off in vacuum. Proceedings of the VI th International Conference on Switching Arc Phenomena. SAP-89, Postconference materials, Łódź, Poland, 1989.
• [10] Bartosik M.: Progress in D.C. breaking. Proceedings of the VIIIth International Conference on Switching Arc Phenomena. SAP-97, Łódź, Poland, 1997.
• [11] Bartosik M., Bolanowski B., Lasota R., Wójcik F.: Próżniowy szybki wyłącznik trakcyjny. Materiały konferencyjne TRAKO 1978, Warszawa.
• [12] Bartosik M., Bolanowski B., Lasota R., Wójcik F.: Zagadnienia rozwoju aparatury łączeniowej prądu stałego dla trakcji elektrycznej. Materiały : Konferencji Naukowej "Aktualne problemy transportu szynowego", Kraków-Muszyna, 1985.
• [13] Bartosik M., Dmuchowski P., Lasota R., Wójcik F.: Nowa generacja układów sterowania dla ultraszybkich wyłączników próżniowych prądu stałego. Materiały konferencyjne: XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i V Szkoła Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie SEMTRAK 2008, Zakopane 2008.
• [14] Bartosik M., Lasota R., Wójcik -F.: High speed D.C. vacuum circuit breaker. Proceedings of the XI th International Symposium on Discharges and Electrical Insulation in Vacuum, Berlin, BRD, 1984.
• [15] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Wyłączanie przeciwprądem zwarć w obwodach trakcyjnych. Materiały Konferencji SEP nt. "Przyspieszona elektryfikacja kolei w warunkach krajowych dostaw urządzeń. Warszawa, 1985.
• [16] Bartosik -M., Lasota R., Wójcik F.: Warystory tlenkowe jako wysokoenergetyczne ograniczniki przepięć łączeniowych w trakcji kolejowej. Materiały Konferencji naukowej "Rozwój Systemów i Środków w Transporcie" TRANSSYSTEM'89. Warszawa, 1989.
• [17] Bartosik M., Lasota R.,Wójcik F.: Direct current - limiting vacuum circuit breaker. Materiały XII Sympozjum "Zjawiska elektryczne w próżni" ZEP-91, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej "Elektryka", nr 39, Poznań, 1991.
• [18] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Rodzina ultraszybkich wyłączników próżniowych prądu stałego typu DCV dla trakcji kolejowej. Materiały VI Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z Zakresu Trakcji Elektrycznej SEMTRAK"94, Kraków, 1994.
• [19] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Próżniowy wyłącznik ograniczający DCV 3/400 dla trakcji kolejowej. Materiały Konferencji Naukowej "SEMTRAK"96", Kraków-Zakopane, 1996.
• [20] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Próżniowe wyłączniki szybkie dla trakcji miejskiej. Materiały Konferencji Naukowej "SBMTRAK"96", Kraków-Zakopane, 1996.
• [21] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: New generation of D.C. circuit breakers. Proceedings of the 3rd International Conference on Electrical Contacts, Arcs, Apparatus and their Applications (IC-ECAAA), Xi'an, P.R. China, 1997.
• [22] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Arcless D. C. hybrid circuit breaker. Proceedings of the VIII th International Conference on Switching Arc Phenomena. SAP-97, Łódź, Poland, 1997.
• [23] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Ultraszybkie próżniowe wyłączniki ograniczające typu DCL dla lokomotyw. Materiały konferencyjne: VIII Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej SEMTRAK '98, Zakopane 1998.
• [24] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Nowa generacja ultraszybkich wyłączników ograniczających do pojazdów trakcji elektrycznej prądu stałego. Technika Transportu Szynowego "tts", nr 7-8, 2000.
• [25] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Ultraszybkie próżniowe wyłączniki ograniczające typu DCN dla podstacji trakcji kolejowej. Materiały konferencyjne: X Jubileuszowa Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i II Szkoła Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie SEMTRAK 2002, Zakopane 2002.
• [26] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Synchronizowany wyłącznik próżniowy SWT dla kolei dużych szybkości. Materiały konferencyjne: XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i IV Szkoła Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie SEMTRAK 2006, Zakopane 2006.
• [27] Bartosik M., Lasota R., Wójcik F.: Wyłączanie prądów wstecznych przez ultraszybkie wyłączniki próżniowe. Pojazdy szynowe, nr 4/2009.
• [28] Bartosik M., Malinowska E.: Metal Oxide Varistors for cooperation with 3 kV D.C. vacuum circuit breaker. Proceedings of the VII th International Conference on Switching Arc Phenomena SAP-93, Łódź, Poland, 1993.
• [29] Bartosik M., Wójcik F.: Napęd indukcyjno-dynamiczny do współpracy z próżniowymi komorami gaszeniowymi. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej "Elektryka" nr 28, Poznań, 1984.
• [30] Bartosik M., Wójcik F.: Wybrane aspekty pracy komór próżniowych wyłączników ograniczających prądu stałego. III Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna "Elektrotechnika, elektronika i automatyka w transporcie szynowym" SEMTRAK-86, Kraków-Janowice, 1986 r.
• [31] Bartosik M., Wójcik F.: Napędy impulsowe próżniowych wyłączników trakcyjnych. Materiały Konferencji naukowej "Rozwój Systemów i Środków w Transporcie" TRANSSYSTEM'89. Warszawa, 1989.
• [32] Bartosik M., Wójcik F.: Switching arc energies in D.C. vacuum circuit breaker at counter-current Switching - off. Proceedings of the VI th International Conference on Switching Arc Phenomena. SAP-89, Łódź, Poland, 1989.
• [33] Ber P.: System zasilania elektroenergetycznego w metrze, tts Technika transportu szynowego, nr 10/1995.
• [34] Bolanowski B., Wójcik F.: Hybrid circuit breaker of direct current. IEE Colloq. on Electronic aided Current limiting Circuit Breaker Developments and Applications, Nov. 1989/137, London, UK.
• [35] Bonhomme H., Defosse G., Kaczmarek B.: The super high - speed circuit breaker. ACEC - Review, No. 4, 1987.
• [36] Charzewski S., Dobrogowski J., Rutowski J., Ruczyński M.: Trygatrony próżniowe. Materiały z VII Konferencji Naukowo-Technicznej Politechniki Poznańskiej, Poznań, 1975.
• [37] Ciok Z.: Procesy łączeniowe w układach elektroenergetycznych. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1983.
• [38] Ciok Z.: Procesy łączeniowe w układach elektroenergetycznych. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1992.
• [39] Collard P., Pellichero S.: A new high speed D.C. circuit breaker: the D.H.R., IEE Colloquium organized by Professional Group P6 (Power Electronics Equipment) and P2 (Railway and Signalling), Digest No. 1989/137, London, UK, Nov. 1989.
• [40] Courts A.L. et al.: A new DC breaker used as metallic return transfer breaker. IEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol. PAS -101, No. 10, 1982.
• [41] Czucha J.: Przyrządy półprzewodnikowe w technice zabezpieczeń. Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Gdańsk, 1996.
• [42] Czucha J., Pikoń M., Żyborski J., Jankowski P.: Ultra rapid Contact Member with Arcless Current Commutation. Proceedings of the International Conference on Electrical Contact, Electromechanical Components and their Applications, Nagoya, 1999.
• [43] Dzierzbicki S.: Aparaty elektroenergetyczne. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1977.
• [44] Dzierzbicki S.: Wysokonapięciowe aparaty łączeniowe. Zasady działania. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1962.
• [45] Dzierzbicki S., Walczuk E.: Wyłączniki ograniczające prądu przemiennego. Wydawnictwo Naukowo- Techniczne, Warszawa 1976.
• [46] Farral G.A., Cobine J.D.: Recovery Strength Measurements in Arc from Atmospheric Pressure to Vacuum. IEEE Transactions on Power Apparatus and System, 1967.
• [47] Farral G. A.: Phenomena at Arcing Electrical Contact. Proceedings of the Holm Seminar on "Electrical Contact Phenomena". Chicago, 1969.
• [48] Frontczak F.: Podstacje trakcyjne i ich zasilanie. Warszawa: Kolejowa Oficyna Wydawnicza, 1994.
• [49] Giziński Z., Kowalski J.: Bardzo szybki wyłącznik do tramwajów i trolejbusów, tts Technika transportu szynowego, nr 10/2002.
• [50] Greenwood A.N., Barkan P., Kracht W.C.: HVDC vacuum circuit breakers. IEEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol.PAS-91,No.4, 1972.
• [51] Greenwood A.N., Lee T.H.: Theory and application of the commutation principle for HVDC circuit breakers. IEEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol. PAS - 91, No. 4, 1972.
• [52] Hasan S., Żyborski J., Lipski T., Pikoń M., Wittstock J.: A hybrid current limiting device for DC circuit protection. Proceedings of the International Conference on "Power Electronics, Motion Controls and Associated Applications" PEMC'94, Warsaw, Poland, 1994.
• [53] Hänish H., Bahder H.P.: Vacuum switchgear. Proc. of the XI Int. Symp. on "Discharges and Electrical Insulation in Vacuum", Berlin, 1984.
• [54] Jabłoński M., Sobczak F., Stegner M.: Analiza stanów nieustalonych w silnikach głównych lokomotywy 201E podczas operacji łączeniowych. Łódź: Opracowanie Instytutu Transformatorów Maszyn i Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej, Nr IE3/2z/71-73/B, 1973.
• [55] Kimblin C.W.: Dielectric Recovery and Shield Currents in Vacuum Arc Interrupters. IEEE Transactions on Power Apparatus and System, 1971.
• [56] Kimblin C.W. et al.: Development of a current limiter using vacuum arc commutation. EPRI EL-393 Research Project 564-1, USA, 1997.
• [57] Kimblin C.W.: Arcing and Interruption Phenomena in AC Vacuum Switchgear and in DC Switches Subjected to Magnetic Fields. IEEE Transactions on Plasma Science, Vol. PS-11, No. 3, 1983.
• [58] Królikowski Cz. i inni: Podstawy wyładowań i wytrzymałość elektryczna w próżni. PWN, Warszawa- Poznań 1983.
• [59] Królikowski Cz., Boruta Z., Kamińska-Pranke A.: Technika łączenia obwodów elektroenergetycznych. Przykłady obliczeń. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1992.
• [60] Królikowski Cz.: Technika łączenia obwodów elektroenergetycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1990.
• [61] Laferty J.M.: Triggered Vacuum Gaps. Proceedings of the IEEE, 1966.
• [62] Lasota R.: Niskonapięciowe łączniki hybrydowe prądu stałego. Praca doktorska, Łódź, 1985.
• [63] Ljabowa L.L., Siwków A.P.: Matematiczeskaja modele indukcjonnodinamiczeskogo priwoda z jemkostnym nakopitelem. Elektromechanika, 1972.
• [64] Maciołek T., Mierzejewski L., Szeląg A.: Wyłączanie zwarć w systemie trakcji elektrycznej prądu stałego poprzez wyłączniki szybkie i wyłączniki mocy. tts Technika transportu szynowego, nr 3/2001.
• [65] Maksymiuk J.: Aparaty elektryczne. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1992.
• [66] Maksymiuk J.: Aparaty elektryczne. Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1973.
• [67] Malinowska E.: Zjawiska przedłukowe w elektroenergetycznych łącznikach próżniowych. Praca doktorska, Łódź, 1990.
• [68] Markiewicz H.: Aparaty elektryczne. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
• [69] Mierzejewski L., Szeląg A.: Filtry wygładzające w podstacjach kolejowych prądu stałego 3 kV. tts Technika transportu szynowego, nr 1-2/2000.
• [70] Mierzejewski L., Szeląg A.: Układy zasilania zelektryfikowanego transportu miejskiego, tts Technika transportu szynowego, nr 11/1999.
• [71] Mierzejewski L., Szeląg A.: Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej w transporcie kolejowym - aktualne trendy. Materiały konferencyjne: XI Jubileuszowa Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i III Szkoła Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie SEMTRAK 2004, Kraków- Zakopane-Kościelisko 2004.
• [72] Nasiłowski J.: Praca wyłączania zwarć w obwodzie prądu stałego chronionym przez wyłącznik szybki. Przegląd elektrotechniczny, 11/1976.
• [73] Nasiłowski J.: Wyłączniki i styczniki prądu stałego. PWT, Warszawa 1960.
• [74] Niwa Y., Matsuzaki J., Yokokura K.: The Basic Investigation of the High-speed VCB and Its application for the DC Power System. XXIII-rd Int. Symp. on Discharges and Electrical Insulation in Vacuum, Bucharest 2008.
• [75] Pasek Z., Mastny V.: Sprawność pewnej klasy napędów elektrodynamicznych do aparatów elektrycznych. Prace Instytutu Elektrotechniki, Z. 94. Warszawa, 1964.
• [76] Pemerlani W.J.: Forced commutation performance of vacuum switches for HVDC breaker application. IEEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol. PAS - 101, No. 10 1982.
• [77] Prietzel G., Reul D.: Gleichstrom-Schnellschalter 3WV für Industrie- und Bahnanlagen. Siemens Zeitschrift, nr 4, 1977.
• [78] Raport z badań wytrzymałości dynamicznej transformatora typu TOCRp. Instytut Energetyki. Warszawa, 1998.
• [79] Raport z badań zdolności łączeniowej prądów zwarciowych wyłącznika typu DCU. Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa. Warszawa, 2006.
• [80] Raport z badań zdolności łączeniowej prądów zwarciowych wyłącznika typu DCN. Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa. Warszawa, 2007.
• [81] Rójek A. Badanie przetężeń i przepięć wewnętrznych w układzie filtra do zespołu prostownikowego z jednostopniową transformacją napięcia 110/3 kV. Praca doktorska. Lublin, 1999.
• [82] Rojek A.: Koordynacja zabezpieczeń zwarciowych w układzie podstacja - pojazd trakcyjny w systemie zasilania 3 kV DC. tts Technika transportu szynowego, nr 1-2/2004.
• [83] Rojek A.: Nowe i najnowsze rozwiązania urządzeń w układzie zasilania trakcji elektrycznej w Polsce, tts Technika transportu szynowego, nr 7-8/2003.
• [84] Rojek A.: Rodzina próżniowych wyłączników szybkich prądu stałego - wyniki badań, tts Technika transportu szynowego, nr 10/2005.
• [85] Rójek A., Piwowar B.: Wpływ warunków ruchowych i taboru na zużycie energii w przewozach towarowych. Transport i Komunikacja, nr 3/2009.
• [86] Schumacher R., Scherrans T. Stephen A.: Projektowanie zasilania trakcji miejskiej w warunkach modernizacji taboru, tts Technika transportu szynowego, nr 1/1998.
• [87] Sinha J.N., Chan S.: Statistical aspects of HVDC circuit breakers with passive commutation. Proceedings of the 3rd International Conference on Electrical Contacts, Arcs, Apparatus and their Applications (IC-ECAAA), Xi'an, P.R. China, 1997.
• [88] Szybkie wyłączniki prądu stałego dla instalacji stacjonarnych typ UR26, UR36, UR40 i UR46 Sécheron SA Geneva CH-Switzerland - katalog.
• [89] Tuliński K.: Analiza możliwości poprawy procesu wyłączania zwarć przez klasyczne wyłączniki szybkie w podstacjach prądu stałego. Praca doktorska, Warszawa, 2003.
• [90] Voshall R.E.: Current Interruption Ability of Vacuum Switches. IEE Transactions on Power Apparatus and System, No. 3. 1972.
• [91] Walczuk E.: Wpływ odskoków na sczepianie się zestyków łącznika. Praca habilitacyjna. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Elektryka, Nr 150, 1972.
• [92] Wójcik F.: Analiza stanów nieustalonych w łącznikach tyrystorowych prądu przemiennego. Praca doktorska, Łódź, 1973.
• [93] Wójcik F.: Analiza możliwości poprawy dynamiki działania wyłączników magnetowydmuchowych. Przegląd Elektrotechniczny. 10/2010 (art. złożony do druku).
• [94] Wójcik F.: Wpływ parametrów obwodu komutacyjnego na dynamikę działania ultraszybkiego wyłącznika działającego na zasadzie wyłączania przeciwprądem. Przegląd Elektrotechniczny. 10/2010 (art. zlożony do druku).
• [95] Wyłączniki szybkie prądu stałego. GE Power Controls. Bielsko Biała. Katalog.
• [96] Yanabu S., Houma M., Kaneko E., Tamagawa T.: Post arc current of vacuum interrupters. IEEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol. PAS -104, no 1. 1985.
• [97] Yanabu S., Kaneko E., Koike H., Tsutsumi T., Tamagawa T.: The applications of axial magnetic field electrodes to vacuum circuit breakers, IEEE Transaction on Power Apparatus and Systems, Vol. PAS -l 02, No. 5. 1983,
• [98] Załucki Z.: Napięcia ponownych zapłonów w procesie wyłączania prądów indukcyjnych łącznikiem próżniowym. IV Sympozjum Naukowe "Wyładowania i izolacja elektryczna w próżni". Materiały konferencyjne. Politechnika Poznańska. 1980.
• [99] Załucki Z.: Procesy połukowe przy gaszeniu elektrycznego łuku dyfuzyjnego w próżni. Praca habilitacyjna. Poznań 1986.
• [100] Załucki Z.: Wzrost wytrzymałości połukowej i jej model fizyczny przy przerywaniu umiarkowanych prądów w próżni. Praca doktorska. Poznań -Gliwice, 1968.
• [101] Żyborski J.: Hybrid Current Limiting and Interrupting Devices. Proceedings of the International Conference on Electrical Contact, Electromechanical Components and their Applications, Nagoya, 1999.
• [102] Żyborski J.: Praca łączeniowa tyrystorowych wyłączników szybkich prądu stałego w warunkach zwarciowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Elektryka 54, Gdańsk, 1981.
• [103] Żyborski J., Hasan S.: Wyłączanie prądu zwarciowego przemiennego metodą wstrzykiwania prądu obwodowego. Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Gdańsk, 1996.
• [104] Żyborski J., Lipski T., Czucha J.: Zabezpieczenia diod i tyrystorów. Warszawa, WNT, 1985.
• [105] Żyborski J., Lipski T., Czucha J., Partyka R., Pikoń M., Piotrowski J.: Arcless current limiting and interrupting hybrid device for disturbance arc and other protections. Proceedings of the 3rd International Conference on Electrical Contacts, Arcs, Apparatus and their Applications (IC-ECAAA), Xi'an, P.R. China, 1997.
• [106] Żyborski J., MIEEE, Lipski T., Czucha J., Hasan S.: Hybrid Arcless Low-voltage AC/DC Current Limiting Interrupting Devices. IEEE, 1999.
• PATENTY
• [Pl] Bartosik M., Borsiak J., Lasota R., Nowak B., Wójcik F., Zieliński L.: Wyłącznik hybrydowy prądu stałego, Patent nr 188814, RP, Int. C1.H33/66; H01H 3/46, 1998.
• [P2] Bartosik M., Borsiak J., Lasota R., Urban J., Wójcik F., Zieliński L.: Wyłącznik prądu stałego. Patent nr 193189, RP, Int. Cl. H01H 33/66, 1999.
• [P3] Bartosik M., Borsiak J., Lasota R., Wójcik F., Zieliński L.: Wyłącznik hybrydowy prądu stałego. Patent nr 197617, RP, H01H 33/16, HOlH 3/28, 2001.
• [P4] Bartosik M., Borsiak J., Lasota R., Wójcik F., Zieliński L.: Wielkoprądowy wyłącznik prądu stałego. Zgłoszenie nr P - 370750, 2004.
• [P5] Bartosik M., Borsiak J., Lasota R., Wójcik F.: Synchronizowany wyłącznik próżniowy prądu przemiennego, Zgłoszenie nr P - 383462, 2007.
• [P6] Bartosik M., Holi A., Lasota R., Wójcik F.: Człon łączeniowy główny łącznika elektrycznego. Patent 113 847 1983, RP, Int. Cl. H01H 33/66.
• [P7] Bartoszewski Z., Bolanowski B., Kołaciński Z.: Układ stykowo-gaszeniowy łącznika elektrycznego. Patent 145 991 1986, RP, Int. Cl. H0lH 9/44.
• [P8] Hoffman M., Schulze P.: Elektrische Schalteinrichtung. Patent 2023872, B.D, 1973 Int. Cl. H0lh 33/66Hoffman M., Schulze P.: Elektrische Schalteinrichtung. Patent 2023872, BD, 1973, Int. Cl. H0lh 33/66.
• [P9] Kind D., Härtel H.: Circuit arrangement for the current limiting interruption of current. Patent 3 758 790, USA, 1973, Int. Cl. H0lh 9/30.
• [P10] Knauer W., Lutz M.: Circuit Breaker. Patent 3 868 550, USA, 1975 Int. Cl. H02h 7/22.
• [P11] Murano M., Yanabu S., Tamagawa T., Ikieda H.: Circuit Interrupting Apparatus for use in Direct Current Circuits. Patent 4 110806 USA, 1-978, Int. Cl. H02H 7/22.
• [P12] Murano M., Yanabu S., Tamagawa T., Ikieda H.: D.C. interrupting apparatus. Patent 4 305 107 USA, 1981, Int Cl. H02H 7/26.
• NORMY
• [N1] PN-69/E-06120 -Pojazdy trakcyjne. Aparaty elektryczne prądu stałego. Ogólne wymagania i badania.
• [N2] PN-74/E-06121-Aparatura trakcyjna. Wyłączniki szybkie prądu stałego. Wspólne wymagania i badania
• [N3] PN-EN 50123-1 -Zastosowania kolejowe. Urządzenia stacjonarne. Aparatura łączeniowa prądu stałego. Wymagania ogólne.
• [N4] PN-EN 50123-2 Zastosowania kolejowe. Urządzenia stacjonarne. Aparatura łączeniowa prądu stałego. Wyłączniki prądu stałego
• [N5] PN-EN 50123-5 Zastosowania kolejowe; Urządzenia stacjonarne. Aparatura łączeniowa prądu stałego. Część 5: Ograniczniki przepięć i ograniczniki niskonapięciowe do specyficznego zastosowania w systemach prądu stałego.
• [N6] PN-EN 50163 - Zastosowania kolejowe. Napięcia zasilające systemów trakcyjnych.
• [N7] PN-EN 50155 - Zastosowania kolejowe. Wyposażenie elektroniczne stosowane w taborze.
• [N8] EN 50124-1 - Zastosowania kolejowe - Koordynacja izolacji -Część l: Podstawowe wymagania, odstępy, odległości dla wyładowań pełzających dla całego wyposażenia elektrycznego i elektronicznego.
• [N9] EN 50125-1- Zastosowania kolejowe. Warunki środowiskowe stawiane urządzeniom. Część l: Urządzenia taborowe
• [N10] EN 60068-1 - Badania środowiskowe - Część l: Postanowienia ogólne i wytyczne
• [N11] EN 60068-2-1 - Badania środowiskowe - Część 2: Próby - Próby A: Zimno.
• [N12] EN 60068-2-2 Badania środowiskowe - Część 2: Próby - Próby B: Suche gorąco
• [N13] PN-EN 60077-3 - Zastosowania kolejowe - Wyposażenie elektryczne taboru kolejowego - Część 3: Elementy elektrotechniczne - Zasady dotyczące wyłączników napięcia stałego
• [N14] Karta UIC 550- Power Supply Installations For Passenger Stock. 1997
• [N15] PN-EN 50388 - Zastosowania kolejowe. System zasilania i tabor. Warunki techniczne koordynacji pomiędzy systemem zasilania (podstacja) i taborem w celu osiągnięcia interoperacyjności