Ocena technologii likwidacji zagrożenia pożarowego w zwałowisku odpadów górniczych

• Autorzy: Gumińska J.

Warianty tytułu

EN

Assessment of technology of fire hazard liquidation in mine waste dump

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Procesowi eksploatacji węgla kamiennego towarzyszy konieczność zagospodarowania ogromnych ilości odpadów pogórniczych, średnio w ilości 0,4+0,5 t na 1 t wydobytego węgla. Pomimo wielu działań zmierzających do wykorzystania jak największych ilości tych odpadów (składowanie pod ziemią, wykorzystanie do produkcji materiałów budowlanych, w robotach inżynieryjnych, do niwelacji i rekultywacji terenów zdegradowanych) znaczne ich ilości są nadal umieszczane na zwałowiskach. Ze względu na to, iż odpady pogórnicze zawierają nawet do 30% substancji węglowej możliwy jest rozwój zjawisk pożarowych w miejscu składowania tego materiału. Dlatego też budowanie obiektów z wykorzystaniem skały płonnej powinno być prowadzone zgodnie z technologią, która zabezpieczy obiekt przed rozwojem zjawisk termicznych. Powszechnie stosowana technologia opiera się na prawidłowym zagęszczeniu i uszczelnieniu materiału odpadowego w celu eliminacji dopływu tlenu. Niestety w przypadku wielu "starych" zwałowisk zapominano o profilaktyce przeciwpożarowej. Technologia lokowania, polegająca na usypywaniu zwałowisk odpadów powęglowych, umożliwiała rozwój zjawisk pożarowych. W niniejszym artykule zaprezentowano stosowane technologie likwidacji zjawisk pożarowych oraz dokonano oceny ich skuteczności dla wybranego aktywnego termicznie obiektu.

EN

During hard coal exploitation an enormous quantity of waste rock is transported to the surface and located there. Taking into consideration the fact that the waste rock contains even several per cent of combustible substances it is a big risk of spontaneous fire inside objccts where wastc rock is stored. Technologies which are nowadays used during waste rock dumping in the majority of cases prevent the object from fire hazards. However, the problem of spontaneous fire was neglected in the past. Waste rock was poured on the ground without any proper technologies. As a result, atmospheric air penetration into the object was easy, especially during blasts of wind. It was the reason of development of thermal activity phenomena in many waste rock dumps. All three conditions which are essential for thermal activity development were met i.e. easy air access inside the object, proper amount of combustible substances susceptible to atmospheric oxidation and proper accumulation conditions inside the objecL That is why a lot of "old" waste rock objects run into the problem of fire-fighting. It is not an easy task. Continuous reactivation of thermal activities in objects consisted of waste rock confirms the importance of the problem. Technologies of fire extinguishing rely on limiting of oxygen inflow into thermally active objecL To reach this target the object is sealed for example with the use of fine-grained inertial materials. Sealing may also be carried out by sink hole injection when sealing emulsion (on the base of fly-ash) are fed under pressure inside the object. To limit air inflow the most thermally active parts of objects may be isolated by absorption trenches filled by water-ash pulp. Methods based on consolidation of waste rock by vibration rolls may also be applied. It is quite common that combination of several the above-mentioned methods are used i.e. sealing (mixing waste rock with fine-grained material and consolidation of waste rock (for coarse-grained material). tn the last years a new technology of spontaneous fire extinguishing was implemented. It is based on making a lagging bank around a waste rock dump. In this method waste rock is poured and consolidated layer by layer starting from the bottom to the top of the dump. Fire extinguishing and new technologies of fire prevention carries large costs without any certainty to solve the problem effectively. In such situations it is crucial to minimize negative effects so that to prevent dumps from violent burning. In this paper effectiveness of the technologies applied to fire extinguishing of the thermally active waste rock dump was estimated. It was made on the bases of the results of thermal state measurements and visual observations.

Słowa kluczowe

PL

odpady pogórnicze; zwałowisko; pożar endogeniczny

EN

waste rock; waste rock dump; spontaneous fire

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
• Czasopismo: Inżynieria i Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2005
• Tom: T. 8, nr 1
• Strony: 45--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Gumińska J.

• Politechnika Śląska, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, ul. Konarskiego 18, 44-101 Gliwice

Bibliografia

• [1] Barosz S., Monitoring rozbiórki i rekultywacji zwałowisk odpadów powęglowych, Mat. Konf. Długofalowe przedsięwzięcia proekologiczne w Rybnickim Okręgu Przemysłowym, Rybnik 2002, 149-156.
• [2] Golec D., Molka M., Pierwsze efekty widoczne gołym okiem, Ekoprofit 1999, 51-56.
• [3] Gumińska J., Różański Z., Analiza aktywności termicznej śląskich składowisk odpadów powęglowych, Karbo 2005, 1, 53-58.
• [4] Mółka M., Czy zwałowiska górnicze muszą się palić? Ekoprofit 1999, 9, 33-39.
• [5] Barosz S., Praktyczne aspekty składowania odpadów powęglowych na przykładzie firmy „Barosz Gwimet" Sp. z o.o., Mat. Konf. Uwarunkowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miast i gmin w Rybnickim Okręgu Przemysłowym, Rybnik 1999, 255-257.
• [6] Sokół W., Tabor A., Problemy zagospodarowania odpadów powęglowych z górnictwa węgla kamiennego w Polsce, Przegląd Geologiczny 1996, 7, 710-715.
• [7] Tabor A., Techniczno-ekologiczna problematyka składowania odpadów powęglowych, Mat. Konf. Uwarunkowania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego miast i gmin w Rybnickim Okręgu Przemysłowym, Rybnik 1999, 195-202.
• [8] Urbański H., Metoda prognozowania samozapalania się usypisk odpadów kopalnianych, Bezpieczeństwo Pracy w Górnictwie 1983, 3, 17-20.
• [9] Tabor A., Monitoring zwałowisk odpadów powęglowych, obiektów rekultywacyjnych i innych miejsc lokowania karbońskiej skały płonnej w świetle wieloletnich doświadczeń, Mat. Konf. Długofalowe przedsięwzięcia proekologiczne w Rybnickim Okręgu Przemysłowym, Rybnik 2002, 131-141.
• [10] Saranczuk W.I., Borba s goricnijem paradnych otwałow, Naukowa Dumka, Kijew 1978.
• [11] Zborszczik M.P., Osokin W.W., Ławrik W.G., Ob usłowiach ustojcziwogo gorienija parody w otwałach, Gornyj Żurnał 2001, 1.
• [12] Szafer M., Nowe metody prewencji pożarowej i rekultywacji technicznej zwałów odpadów kopalnianych, Przegląd Górniczy 1985, 9, 299-302.
• [13] Szafer M., Koncepcja technologii likwidacji ognisk pożarowych, prewencji pożarowej i rekultywacji technicznej zwałowiska stożkowego KWK „Rymer", Praca GIG, Katowice 1991.
• [14] Projekt techniczny likwidacji zagospodarowania wierzchowiny i skarp dawnego zwałowiska stożkowego ruchu „Rymer".
• [15] Sprawozdania z nadzoru aerologicznego zwałowisk odpadów górniczych KWK Chwałowice, PROGEO.
• [16] Barosz S., Tabor A., Nowe sposoby ograniczania pożarów w zwałowiskach odpadów górniczych na przykładzie doświadczeń z obiektów kopalń „Anna", „Rydułtowy", „Marcel" i „Chwałowice", Mat. Konf. Działania proekologiczne samorządów terytorialnych oraz zakładów przemysłowych subregionu zachodniego województwa śląskiego po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Rybnik 2004, 333-338.