Wpływ cyrkulacji atmosfery na występowanie dni mroźnych w Hornsundzie (Spitsbergen)

• Autorzy: Niedźwiedź T. , Łupikasza E. , Małarzewski Ł.

Warianty tytułu

EN

The influence of the atmospheric circulation on the occurrence of ice days in Hornsund (Spitsbergen)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dni mroźne, definiowane jako dni z Tmax<0°C są jednym z termicznych wskaźników współ-czesnych zmian klimatu. Celem artykułu jest określenie wieloletnich zmian częstości występowania dni mroźnych w Hornsundzie oraz określenie relacji pomiędzy ich występowaniem i cyrkulacją atmosfery. Badania przeprowa-dzono na podstawie dostępnych danych dobowej maksymalnej temperatury powietrza (26.07.1957-16.08.1958 MRG; 4.07.1978-29.02.2012). Średnio w Hornsundzie notuje się 183 dni mroźnych w roku. Najczęściej pojawiają się one w marcu, zaś w ogóle nie występują w lipcu i sierpniu. W badanym okresie częstość występowania dni mroźnych istotnie malała w maju, czerwcu i grudniu. Tendencja spadkowa dotyczy również rocznych wartości liczby dni mroźnych. Sezonowe zróżnicowanie relacji pomiędzy częstością występowania dni mroźnych a cyrkulacją atmosfery jest słabsze niż w przypadku dni z przejściem temperatury przez próg 0°C. W większości miesięcy największym prawdopodo-bieństwem ich wystąpienia charakteryzują się typy antycyklonalne: Na, NEa, Ea, NWa oraz Ca i Ka. Występowaniu dni mroźnych nie sprzyja adwekcja ciepłego powietrza z południa.

EN

Ice days defined as days with daily maximum temperature below 0°C are placed amongst the indices of current climate change. This paper aims at research both the long-term variability in the ice days occurrence and their relations to atmospheric circulation. All available data on daily maximum temperature were used (26.07.1957-16.08.1958 MRG; 4.07.1978-29.02.2012). On average, 183 ice days a year are noted in Hornsund. The highest number of the days occurs on March whereas they do not appear on July and August. The frequency of ice days were significantly lowering in May, June and August. The downward trend was also found in the annual index values. Seasonal differentiation of the relations between the ice days occurrence and atmospheric circulation are weaker than in case of days with freeze-thaw events. In majority months the highest probability of the ice days occurrence is linked to the six anticyclonic types (Na, NEa, Ea, NWa, Ca and Ka). Advection of warm air from south results in rarer ice days.

Słowa kluczowe

PL

dni mroźne; cyrkulacja atmosfery; Spitsbergen

EN

Spitsbergen; Hornsund; ice days; atmospheric circulation

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 22
• Strony: 17--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Niedźwiedź T.

autor

Łupikasza E.

autor

Małarzewski Ł.

• niwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Klimatologii ul. Będzińska 60, 41–200 Sosnowiec,

Bibliografia

• 1. Glickman T.S. (red.), 2000. Glossary of Meteorology. Second Edition. American Meteorological Society, Boston Massachusetts, U.S.A.: 855 s.
• 2. Institute of Geophysics Polish Academy of Science, 2001. Meteorological conditions Hornsund, Spitsbergen 2000/2001, Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Science, D-57(341).
• 3. Institute of Geophysics Polish Academy of Science, 2003. Meteorological conditions Hornsund, Spitsbergen 2001/2002, Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Science, D-60(351).
• 4. Instytut Geofizyki PAN, 2009-2012. Biuletyn meteorologiczny – Spitsbergen – Hornsund 2009.10-2012 (dostępne na stronie Internetowej: www.glacio-topoclim.org/index.php/reports.
• 5. Kierzkowski T., 1996. Cechy klimatu lokalnego stacji w Hornsundzie w oparciu o materiał z lat 1978-1995. Problemy Klimatologii Polarnej, 6: 67-82.
• 6. Łupikasza E., Małarzewski Ł., Niedźwiedź T., 2012. Wpływ cyrkulacji atmosfery na występowanie dni z przejściem temperatury przez 0°C w Hornsundzie (Spitsbergen). Problemy Klimatologii Polarnej, 22: (w niniejszym tomie).
• 7. Marsz A.A., Styszyńska A. (red.) 2007. Klimat Rejonu Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie – stan, zmiany i ich przyczyny. Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni: 376 s.
• 8. Miętus M. (red.) 2000-2001. Roczniki Meteorologiczne Hornsund (1978/79-1980/81, 1982/83-1999/2000). Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Morski, Gdynia.
• 9. Niedźwiedź T (red.), 2003. Słownik Meteorologiczny. Polskie Towarzystwo Geofizyczne, IMGW. Warszawa: 495 s.
• 10. Niedźwiedź T., 2012. Katalog typów cyrkulacji nad Spitsbergenem (1951-2012). Zbiór komputerowy (Katedra Klimatologii, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec (http://klimat.wnoz.us.edu.pl).
• 11. Przybylak R., 2007. Recent air-temperature changes in the Arctic. Annales of Glaciology, 46: 316-324.
• 12. Ustrnul Z., 1987. Some characteristics of air thermal conditions in Hornsund, Spitsbergen. Polish Polar Research 8 (3): 261-275.
• 13. Wielbińska D., 1992. Dodatni subtrend temperatury powietrza w Hornsundzie, w okresie od 1978/79 do 1990/91. Problemy Klimatologii Polarnej 2: 103-110.