Zróżnicowanie wilgotności względnej i opadów atmosferycznych w rejonie Forlandsundet (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 2010

Araźny, A.; Przybylak, R.; Kejna, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zróżnicowanie wilgotności względnej i opadów atmosferycznych w rejonie Forlandsundet (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 2010

Autorzy

Araźny A. , Przybylak R. , Kejna M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

httpocean_am_gdynia_plpkppkp21aa-rp-mk-pkp21.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Differentiation of relative humidity and precipitation in the Forlandsundet region (NW Spitsbergen) in the summer 2010

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono zróżnicowanie wilgotności względnej powietrza oraz opadów atmosferycznych w rejonie Forlandsundet (NW Spitsbergen) w sezonie letnim (21 VII - 31 VIII) 2010 roku. Do analizy wzięto cogodzinne dane wilgotności względnej (z 18 stanowisk) oraz sumy opadów atmosferycznych z okresów 1-3 dniowych (z 11 stanowisk). Dla obydwu badanych elementów meteorologicznych stwierdzono znaczne przestrzenne zróżnicowanie ich wartości uwarunkowane rodzajem podłoża, wysokością nad poziom morza, odległością od morza, ekspozycją oraz lokalną cyrkulacją atmosferyczną. Zbadano wpływ cyrkulacji atmosferycznej na wartości wilgotności względnej i opadów atmosferycznych korzystając z kalendarza typów cyrkulacji dla Spitsbergenu.

In the paper some main results concerning spatial differentiation of relative humidity and precipitation in the Forlandsundet region (NW Spitsbergen) in summer season (21 VII - 31 VIII) of 2010 are presented (Table 1, Figs 1-2). For analysis hourly data from 18 and 11 sites, respectively for relative humidity and precipitation have been used. Relative humidity was measured using automatic weather stations Davis Ventage Pro2 and MadgeTech sensors. On the other hand, for measurements of precipitation Hellmanns' ombrometers and automatic weather stations Davis Ventage Pro2 have been utilised. Large spatial differences of relative humidity and precipitation noted in the study area were influenced by different factors, e.g. character of ground, altitude above sea level, distance from the sea coast, exposition to the sun and incoming air masses, and local atmospheric circulation. Highest mean values of relative humidity (94.6%) occurred at the site surrounded by the sea (Sarstangen Peninsula, SAT), while the lowest one (86.4%) at the site located 200 m from the Waldemar Glacier termini (ATA) (Table 3, Fig. 3). The first half of the day saw highest values of relative humidity than the second one (Fig. 4). The reason of this may be explained by the opposite daily course of air temperature. Daily courses are getting more and more clear in line with decreasing value of cloudi-ness (Fig. 5). In the Forlandsunet region most frequent were air masses which can be described as humid and very humid. Days with moderate dry and dry air were noted very rarely (Fig. 6). Relative humidity shows usually very high and statistically significant correlation between data from the analysed sites (Table 3). Weak and not statistically significant correlations (r < 0.3) were calculated only between the following pair of sites SAT-PH2 and SJ1-PH2. In the summer 2010 the lowest total of precipitation (8.5 mm) in the KH station, out of all Toruń Polar Expeditions since 1975, have been observed (Table 4). In the firn part of the Waldemar Glacier seasonal total of precipitation was 3-4 times greater than in sites located on coastal plains. In the Kaffioyra Plain and Waldemar Glacier region vertical lapse rate was twofold greater between KH and LW1 than between KH and LW2 (14.7 and 7.7 mm/100m, respectively). In the entire study area, highest summer total of precipitation occurred in the middle part of the Prins Karls Forland island. Relationships between atmospheric circulation and relative humidity as well as precipitation were investigated using data from the KH station and calendar of daily synoptic types for Spitsbergen constructed by Tadeusz Niedźwiedź (Table 5). The most humid conditions in the summer 2010 were observed during inflow of air masses from south-western direction (6.6% above summer mean), while most dry air (-9.7%) - from the north-eastern direction. Similar relationships have been found for precipitation. Analysis of relationships occurring between direction of winds and relative humidity data confirms also the above results. Highest values of relative humidity (>90%) were observed during winds inflowing from the southern sector, while the lowest ones - from the north-eastern direction (Fig. 7).

Słowa kluczowe

topoklimat wilgotność względna opady atmosferyczne cyrkulacja atmosferyczna Spitsbergen Forlandsundet

Spitsbergen Forlandsundet topoclimate relative humidity precipitation atmospheric circulation

Wydawca

Stowarzyszenie Klimatologów Polskich

Czasopismo

Problemy Klimatologii Polarnej

Rocznik

2011

Tom

nr 21

Strony

155--172

Opis fizyczny

Bibliogr. 40 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Araźny A.

autor

Przybylak R.

autor

Kejna M.

Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Zakład Klimatologii 87-100 Toruń, ul. Gagarina 9, andy@umk.pl

Bibliografia

1. Araźny A., 2003. Przebieg roczny wilgotności względnej w Arktyce Norweskiej w okresie 1971-2000. Problemy Klimatologii Polarnej, 13: 107–115.
2. Araźny A., 2008. Bioklimat Arktyki Norweskiej i jego zmienność w okresie 1971-2000. Wydawnictwo UMK, Toruń: 215 s.
3. Førland E.J., Hanssen-Bauer I., Nordli P.Ø., 1997. Climate statistic and long-term series of temperature and precipitation at Svalbard and Jan Mayen. DNMI Report No. 21/97 Klima, Oslo.
4. Førland E. J., Hanssen-Bauer I., 2000. Increased precipitation in the Norwegian Arctic: True or false?. Climatic Change, 46: 485–509.
5. Førland E.J., Hanssen-Bauer I, 2001. Changes in temperature and precipitation in the Norwegian Arctic during the 20th Century. [w:] M.B. India, D.L. Bonillo (eds.), Detecting and Modelling Regional Climate Change, Springer: 153–161.
6. Førland E. J., Hanssen-Bauer I., 2002. Twentieth-century variations in temperature and precipitation in the Nordic Arctic. Polar Record, 38 (206): 203–210.
7. Hanssen-Bauer I., 2002. Temperature and precipitation in Svalbard 1912-2050: measurements and scenarios. Polar Record, 38 (206): 225–232.
8. Hanssen-Bauer I., Førland E.J., 1998. Long-term trends in precipitation and temperature in the Norwegian Arctic: can they be explained by changes in atmospheric circulation patterns? Climate Research, 10: 143–153.
9. Hanssen-Bauer I., Førland E. J., 2000. Temperature and precipitation variations in Norway 1900-1994 and their links to atmospheric circulation. International Journal of Climatology, 20 (14): 1693–1708.
10. Kejna M., 2001. Warunki meteorologiczne na Lodowcu Waldemara (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 1999 roku. Problemy Klimatologii Polarnej, 11: 55–65.
11. Kejna M., Maszewski R., 2007. Warunki meteorologiczne w rejonie Lodowca Waldemara (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 2006 r. [w:] R. Przybylak, M. Kejna, A. Araźny, P. Głowacki (red.). Abiotyczne środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocieplenia, Toruń: 165–178.
12. Kejna M., Przybylak R., Araźny A., Jankowska J., Maszewski R., Wyszyński P., 2010. Warunki topoklimatyczne w sezonach letnich w rejonie Kaffiøyry (NW Spitsbergen) w latach 2005-2009. Problemy Klimatologii Polar-nej, 20, 63–81.
13. Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., 1997. Bioklimatologia człowieka. Metody i ich zastosowanie w badaniach bioklimatu Polski. IGiPZ PAN, Monografie 1, Warszawa: 200 s.
14. Łupikasza E., 2002. Zmienność opadów atmosferycznych w Hornsundzie (Spitsbergen) w okresie 1978-2000. Problemy Klimatologii Polarnej, 12: 77–88.
15. Łupikasza E., 2003. Zmienność występowania opadów deszczu i śniegu w Hornsundzie w okresie lipiec 1978 – grudzień 2002. Problemy Klimatologii Polarnej, 13: 93–105.
16. Łupikasza E., 2007. Opady atmosferyczne. [w:] Marsz A.A. i Styszyńska A. (red.), Klimat rejonu Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie – stan, i ich przyczyny. Wyd. Akademii Morskiej, Gdynia: 185–196.
17. Łupikasza E., 2008. Zależność występowania rodzajów opadów od temperatury powietrza w Hornsundzie (Spits-bergen) w okresie 1978-2007. Problemy Klimatologii Polarnej, 18: 99–112.
18. Łupikasza E., Niedźwiedź T., 2002. Wpływ cyrkulacji na opady atmosferyczne w Hornsundzie. [w:] Kostrzewski A., Rachlewicz G. (red.), Polish Polar Studies, Funkcjonowanie i monitoring Geoekosystemów obszarów polarnych, Poznań 2002: 203–216.
19. Marciniak K., Przybylak R., 1985. Atmospheric precipitation of the summer season in the Kaffiöyra region (North-West Spitsbergen). Polish Polar Research, 6 (4): 543–559.
20. Niedźwiedź T., 2001. Zmienność cyrkulacji atmosfery nad Spitsbergenem w drugiej połowie XX wieku. Problemy Klimatologii Polarnej, 11: 7–26.
21. Niedźwiedź T., 2002. Wpływ cyrkulacji atmosfery na wysokie opady w Hornsundzie (Spitsbergen). Problemy Klimatologii Polarnej, 12: 65–75.
22. Niedźwiedź T., 2007. Atmospheric circulation conditions in 2005-2006 above Spitsbergen. [w:] Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Głowacki P. (red.), Abiotyczne środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warun-kach globalnego ocieplenia, Toruń: 17–32.
23. Niedźwiedź T., 2011. Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej na Spitsbergenie. Komputerowa baza danych, Katedra Klimatologii, Uniwersytet Śląski.
24. Niedźwiedź T., Ustrnul Z., 1988. Wpływ sytuacji synoptycznych na stosunki opadowe w Hornsundzie (Spitsber-gen). XV Sympozjum Polarne, Wrocław: 196–202.
25. Niedźwiedź T., Ustrnul Z., 1989. Wpływ sytuacji synoptycznych na wilgotność powietrza w Hornsundzie (Spits-bergen), Maszynopis w IMGW, Oddział w Krakowie.
26. Przybylak R., 1992a. Spatial differentiation of air temperature and relative humidity on western coast of Spitsber-gen in 1979 - 1983, Polish Polar Research, 13 (2): 113–130.
27. Przybylak R., 1992b. Stosunki termiczno-wilgotnościowe na tle warunków cyrkulacyjnych w Hornsundzie (Spits-bergen) w okresie 1978-1983, Dokumentacja Geograficzna 2, Wyd. PAN: 105 s. Przybylak R., 1996. Zmienność temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w okresie obserwacji instru-mentalnych w Arktyce, Toruń: 279 s.
28. Przybylak R., 1997. Związki przestrzenne opadów atmosferycznych w Arktyce w okresie 1951-1990. Problemy Klimatologii Polarnej, 7: 41–54.
29. Przybylak R., 2003. The Climate of the Arctic. Atmospheric and Oceanographic Sciences Library, 26, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht/Boston/London: 288 s.
30. Przybylak R., Araźny A., Ćwiklińska K., 2007. Warunki meteorologiczne w rejonie Lodowca Waldemara (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 2005 r. [w:]
31. Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Głowacki P. (red.), Abiotyczne środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocieplenia, Toruń: 51–65.
32. Przybylak R., Araźny A., Kejna M., Maszewski R., Wyszyński P., 2009. Zróżnicowanie opadów atmosferycznych w rejonie Kaffiøyry (NW Spitsbergen) w sezonie letnim w latach 1980-2008. Problemy Klimatologii Polarnej, 19: 189–202.
33. Przybylak R., Araźny A., Kejna M., Pospieszyńska A., 2011. Zróżnicowanie warunków termicznych w rejonie Forlandsundet (NW Spitsbergen) w sezonie letnim 2010. Prace i Studia Geograficzne, 47: 451–462.
34. Przybylak R., Marciniak K., 1992. Opady a cyrkulacja atmosferyczna na zachodnim wybrzeżu Spitsbergenu w okresie 1979-1985. Problemy Klimatologii Polarnej, 2: 84–95.
35. Przybylak R., Vizi Z., 2005. Ocena dokładności stosowanych metod obliczania średnich i ekstremalnych dobowych wartości temperatury powietrza w Arktyce Amerykańskiej w XIX wieku. Problemy Klimatologii Polarnej, 15: 27–39.
36. Wójcik G., Marciniak K., Przybylak R., 1983. Wilgotność powietrza w sezonie letnim na nizinie Kaffiöyra i Lodowcu Waldemra (NW Spitsbergen). [w:] Olszewski A, Wójcik G. (red.), X Sympozjum Polarne Polskie Badania Polarne 1970-1982, Toruń: 187–199.
37. Wójcik G., Marciniak K., Przybylak R., Kejna M., 1992. Temperatura i opady a cyrkulacja atmosferyczna w rejonie Kaffiøyry (NW Spitsbergen) w sezonie letnim w okresie 1975-1989. Problemy Klimatologii Polarnej, 2: 96–102.
38. Wójcik G., Marciniak K. Przybylak R., Kejna M., 1993. Mezo- i topoklimaty północnej części regionu Kaffiöyry (Ziemia Oskara II, NW Spitsbergen). Wyniki Badań VIII Toruńskiej Wyprawy Polarnej Spitsbergen 89, UMK, Toruń: 83–111.
39. Wójcik G., Kejna M., Marciniak K., Przybylak R., Vizi Z., 1997. Obserwacje meteorologiczne na Ziemi Oscara II (Spitsbergen) i w Oazie Bungera (Antarktyda). Oficyna Wydawnicza „Turpress”, Toruń: 1–412.
40. Vowinckel E., Orvig S., 1970. The climate of the North Polar Basin, [w:] Landsberg H.E. (red.), Climates of the polar regions. World Survey of Climatology, 14, Elsevier Publishing CompanyInc.: 129–252.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BWM4-0034-0059