Zanieczyszczenie pyłowe powietrza w uzdrowiskach sudeckich w latach 1990-2005

• Autorzy: Wójcik J.

Warianty tytułu

EN

Particulate air pollution in Sudeten health resorts in 1990-2005

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zróżnicowanie i tendencje zmian w zanieczyszczeniu pyłowym powietrza w uzdrowiskach sudeckich w latach 1990-2005. Biorąc pod uwagę średnie roczne wielkości opadu pyłu ustalono, że zanieczyszczenie to przekraczało normę dopuszczalną przez cały czas w czterech uzdrowiskach: Kudowie- Zdroju, Długopolu- Zdroju, Lądku- Zdroju i Cieplicach Śląskich- Zdroju. W latach 1990-2005 jedynie w Długopolu- Zdroju i Cieplicach Śląskich- Zdroju zauważono spadkową tendencję zmian tego zanieczyszczenia. W Kudowie- Zdroju notowano niewielkie wahania opadu pyłu, natomiast w Lądku- Zdroju zmiany w wielkości analizowanego zanieczyszczenia miały nieregularny - inny, niż w pozostałych uzdrowiskach - przebieg. W ostatniej dekadzie XX wieku norma dopuszczalna opadu pyłu była przekroczona także w Polanicy- Zdroju, Szczawnie- Zdroju, Dusznikach- Zdroju, Jedlinie- Zdroju i Świeradowie- Zdroju. Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym w uzdrowiskach sudeckich, w latach 1990-2005, na tle normy dopuszczalnej, nie było tak duże, jak opadu pyłu. Przekroczenia średniej rocznej imisji pyłu zawieszonego zanotowano w czterech uzdrowiskach: Lądku- Zdroju, Szczawnie- Zdroju, Jedlinie- Zdroju oraz Cieplicach Śląskich- Zdrój i tylko na początku badanego okresu (do 1994 r.). W pozostałych miejscowościach brak przekroczeń średnich rocznych imisji pyłu zawieszonego. Szczególnie dynamiczny trend spadkowy zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym wystąpił w Szczawnie- Zdroju i Cieplicach Śląskich- Zdrój, a więc w uzdrowiskach leżących blisko Wałbrzycha i Jeleniej Góry, gdzie zlikwidowano część uciążliwych dla środowiska zakładów przemysłowych. Okres transformacji gospodarczej miał korzystny wpływ na stan higieniczny powietrza w uzdrowiskach sudeckich, czego dowodem jest utrzymujące się tam, już od wielu lat, normatywne zapylenie powietrza.

EN

Particulate air pollution in Sudeten health resorts in 1990-2005 The paper presents the diversity and trends in particulate air pollution in Sudeten health resorts in 1990-2005. Taking into account the average annual dust fall, it was found that this type of pollution exceeded at all times the acceptable standard in four health resorts: Kudowa- Zdrój, Długopole- Zdrój, Lądek- Zdrój and Cieplice- Śląskie Zdrój. In the years 1990-2005, a downward trend in changes of this pollution was observed only in Długopole- Zdrój and Cieplice Śląskie- Zdrój. Slight variations in dust fall were recorded in Kudowa- Zdrój, while in Lądek- Zdrój changes in the volume of the analysed pollution had irregular course, other than that in the other health resorts. In the last decade of the twentieth century the acceptable standard for dust fall was also exceeded in Polanica- Zdrój, Szczawno- Zdrój, Duszniki- Zdrój, Jedlina- Zdrój and Świeradów- Zdrój. The level of suspended particulate pollution in Sudeten health resorts in 1990-2005 against the background of acceptable standards was not as high as the dust fall. The average annual immission of suspended particulates was exceeded in four health resorts: Lądek- Zdrój, Szczawno- Zdrój, Jedlina- Zdrój and Cieplice Śląskie- Zdrój and only at the beginning of the investigated period (up to 1994). In other resorts average annual immission of suspended particulates was not exceeded. Especially dynamic downward trend in particulate air pollution occurred in Szczawno-Zdrój and Cieplice Śląskie- Zdrój, that is the resorts situated near Wałbrzych and Jelenia Góra, where many environmentally harmful industrial plants were liquidated. The period of economic transition had a positive effect on the hygienic condition of air in Sudeten health resorts, as evidenced by the particulate air pollution level that for many years has continued to be within the acceptable standards.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenia powietrza; ochrona środowiska; pyły

EN

air pollution; environment protection; dusts

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce, Zarząd Główny
• Czasopismo: Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 45, nr 3
• Strony: 114--124
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wójcik J.

• Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski 50-137 Wrocław, Plac Uniwersytecki 1

Bibliografia

• [1] Baranowska M., Gruba A., Boniecka-Żółcik H.: Bioklimat uzdrowisk polskich, IMiGW – Instytut Balneoklimatologii. WKiŁ Warszawa 1978
• [2] Błażejewska-Jastrzębska B.: Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego uzdrowisk Kotliny Kłodzkiej, Problemy Uzdrowiskowe 2 (136), 119-211, 1979
• [3] Kozłowska-Szczęsna T., Kluge M.: Zanieczyszczenie powietrza w aspekcie bioklimatycznym (na przykładzie Kudowy Zdroju), Dokumentacja Geograficzna, 3-4, 97-106, 1975
• [4] Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., Limanówka D.: Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie, PAN, IGiPZ. Monografie, 3, Warszawa 2002
• [5] Ocena stanu środowiska naturalnego w województwie wałbrzyskim w latach 1986-1988. Urząd Wojewódzki w Wałbrzychu, Wydział Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i Geologii. Wałbrzych 1989
• [6] Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego województwa wałbrzyskiego w latach 1989-1990 na podstawie badań WSSE (archiwum WSSE w Wałbrzychu), Wałbrzych 1991
• [7] Ocena stanu środowiska naturalnego województwa wałbrzyskiego w latach 1989-1992. Wojewoda Wałbrzyski. Wałbrzych 1993
• [8] Ochrona środowiska 1993, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1993
• [9] Ochrona środowiska 1994, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1994
• [10] Ochrona środowiska 1995, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1995
• [11] Ochrona środowiska 1996, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1996
• [12] Ochrona środowiska 1997, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1997
• [13] Ochrona środowiska 1998, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1998
• [14] Ochrona środowiska 1999, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 1999
• [15] Ochrona środowiska 2000, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2000
• [16] Ochrona środowiska 2001, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa 2001
• [17] Okołowicz W., Stopa M., Przybylska G., Boryczka J.: Wpływ ukształtowania powierzchni i warunków meteorologicznych na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń (na przykładzie Kudowy- Zdroju), Prace i Studia IG UW – Klimatologia, 4, 133-148, 1970
• [18] Raport o stanie środowiska w województwie wałbrzyskim w 1993 roku. PIOŚ, WIOŚ, Wałbrzych 1994
• [19] Raport o stanie środowiska w województwie jeleniogórskim w 1993 roku. PIOŚ, WIOŚ, Jelenia Góra 1994
• [20] Sołtysiak D.: Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w województwie wałbrzyskim w latach 1996-97 na podstawie badań Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wałbrzychu. WSSE w Wałbrzychu, Wałbrzych 1998
• [21] Sołtysiak D.: Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w województwie wałbrzyskim w latach 1997-98 na podstawie badań Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wałbrzychu. WSSE w Wałbrzychu, Wałbrzych 1999
• [22] Tyczka S.: Zadymienie Szczawna Zdroju, a stosunki anemometryczne, Wiadomości Uzdrowiskowe 6, 1-2, 147-154, 1961
• [23] Wójcik J.: Zapylenie powietrza atmosferycznego w Wałbrzychu w latach 1970-1994, Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów, 6, 195-199, 1996
• [24] Wójcik J.: Wpływ wałbrzyskiego przemysłu na stan zanieczyszczenia i zatrucia powietrza atmosferycznego w Jedlinie i Szczawnie Zdroju, Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, ser. A. Geogr. Fiz., 48, 149-157, 1997
• [25] Wójcik J.: Szczawno Zdrój as an example of environmental conditions od air pollution in a Heath resort. Conditions of the foreign tourism development In Central and Ekstern Europe, vol. 9. Contemporary model sof spa tourism In the aspekt of sustainable development, 105-115, 2006, Wrocław
• [26] Wójcik J.: Uwarunkowania środowiskowe zanieczyszczenia powietrza w uzdrowisku na przykładzie Szczawna Zdroju [w:] Uwarunkowania rozwoju turystyki zagranicznej w Europie Środkowej i Wschodniej, T. 9. Współczesne modele turystyki uzdrowiskowej w kontekście zrównoważonego rozwoju, 105-115, 2007, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
• [27] Wójcik J.: Rekultywacja hałd na terenach górniczych wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego w latach 1960-2005, Przegląd Górniczy 3 (1012), 23-28, 2007