Identyfikatory
Warianty tytułu
The significance of geopolitics in the process of globalization process
Języki publikacji
Abstrakty
Celem artykułu jest wskazanie na znaczenie geopolityki w warunkach procesu globalizacji. Wymaga to charakterystyki dwóch kluczowych pojęć - geopolityki i globalizacji. Dlatego w pierwszej części przybliżam etapy myśli geopolitycznej: przyrodniczego determinizmu, polityczno-strategiczny, geoekonomiczny. Ich charakterystyka ogranicza się do najistotniejszych wątków danej teorii. Pozwala to unaocznić wyzwania stojące przed geopolityką wobec procesu globalizacji. Można zauważyć, że dotychczasowe ujęcia podzielały założenie o instrumentalnym charakterze wiedzy geopolitycznej. Stanowiła ona narzędzie państwa do zdobycia i wykorzystania przewagi nad innymi. W efekcie pojawia się system państw dominujących i zdominowanych. W drugiej części prezentuję zjawiska związane z procesem globalizacji. Ten kontekst stanowi podstawę rozważań dotyczących geopolityki. Stąd analiza, zawartych w literaturze przedmiotu, definicji i postulatów wobec jej pola badawczego. W efekcie proponuję zarys struktury problemowej, która nie pretenduje do miana wyczerpującej ani zamkniętej, ale wynika z uznania pewnych priorytetów opartych na empirycznej analizie społeczno-politycznej rzeczywistości kształtującej się w XXI wieku.
The aim of the article is to indicate the significance of geopolitics in the process of globalization. Therefore, two key concepts should be characterized, they are as follows: geopolitics and globalization. Hence, the first part of the article deals with stages of geopolitical thought, i.e. nature determinism stage, political-strategic stage and geoeconomic stage. The second part is focused on the process of globalization which generates not only opportunities for developmental but also numerous threats. As a conclusion the paper presents an outline of a problem-related structure, which is regarded as neither exhaustive nor closed, but which stems from recognition of certain priorities based on an analysis of socio-political realities arising in the 21st century.
Słowa kluczowe
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
113--132
Opis fizyczny
Bibliogr. 50 poz.
Twórcy
autor
- Akademia Marynarki Wojennej, Gdynia
Bibliografia
- [1] Attali J., Słownik XXI wieku, Wrocław 2002.
- [2] Barker D., ABC globalizacji: elementarz opracowany przez Międzynarodowe Forum ds. Globalizacji, Stowarzyszenie Obywatel, Łódź 2003.
- [3] Bauman Z., Globalizacja: i co z tego dla ludzi wynika, Warszawa 2000.
- [4] Beck U., Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
- [5] Blacksell M., Geografia polityczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
- [6] Brzeziński Z., Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej, Świat Książki, Warszawa 1998.
- [7] Bulard M., Nowa geopolityka kapitałów, „Le Monde Diplomatique”, 2008, nr 12, s. 1, 12, 13.
- [8] Chodorowski J., Niemiecka doktryna gospodarki wielkiego obszaru, Ossolineum, Wrocław 1972.
- [9] Chołaj H., Ekonomia polityczna globalizacji, Fundacja Innowacja, Warszawa 2003.
- [10] Cimek G., Próby interpretacji współczesnego świata: system-świat I. Wallersteina i nadspołeczeństwo A. Zinowiewa, „Zeszyty Naukowe” Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji”, 2008, nr 5.
- [11] Czerny M., Globalizacja a rozwój: wybrane zagadnienia geografii społeczno-gospodarczej świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
- [12] Dodds K., Global geopolitics: a critical introduction, Harlow: Pearson Education, 2005.
- [13] Eberhardt P., Polska i jej granice, UMCS, Lublin 2006.
- [14] Gray J., Musimy spłacać nasze długi, „Dziennik. Europa”, 28–29.03.2009, s. 12–14.
- [15] Gwiazda A., Globalizacja i regionalizacja gospodarki światowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000.
- [16] Harvey D., Neoliberalizm: historia katastrofy, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2008.
- [17] Jean C., Geopolityka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo, Wrocław 2003.
- [18] Karpiński A. J., Wstęp do socjologii krytycznej, Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji, Gdańsk 2006.
- [19] Klin T., Geopolityka: spór definicyjny we współczesnej Polsce, „Geopolityka: biuletyn naukowo-analityczny”, 2008, nr 1.
- [20] Kozanecki W., Wiek XXI a metody analizy przestrzeni międzynarodowej: geopolityka czy geoekonomia?, [w:], Z badań nad geografią polityczną i gospodarczą, red. T. Dębowski, M. Sienkiewicz, Oficyna Wydawnicza Arboretum, 2008.
- [21] Krzeczunowicz A., Globalizacja: geneza, zasięg, konsekwencje, Wydawnictwo Akademii Polonijnej „Edukator”, Częstochowa 2006.
- [22] Lach Z., Skrzyp J., Geopolityka i geostrategia, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2007.
- [23] Lewandowski E., Konfrontacje cywilizacyjne, „Dziś”, 2007, nr 1, s. 83–97.
- [24] Luttwak E., Turbokapitalizm. Zwycięzcy i przegrani światowej gospodarki, przekł. E. Kania, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2000.
- [25] Markowski T., Geopolityczne położenie Polski — szanse jego wykorzystania, [w:], Jak wykorzystać geopolityczne położenie Polski?, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2006.
- [26] Marzęda K., Proces globalizacji korporacyjnej, Oficyna Wydawnicza Branta, 2007.
- [27] Maśnica A., Świat kolisty i zwycięstwo w historii Sir Halforda McKindera, „Stańczyk”, 1995, nr 1, s. 24–36.
- [28] Moczulski L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2000.
- [29] Molendowski W., Wpływ procesów globalizacji na suwerenność państwa, [w:], Wpływ globalizacji na procesy rozwojowe współczesnego świata, Poznań 2004.
- [30] Otok S., Geografia polityczna. Geopolityka — Państwo — Ekopolityka, PWN, Warszawa 1998.
- [31] Polak E., Leska-Ślęzak J., Przemiany cywilizacji współczesnej w sferze kultury duchowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999.
- [32] Polak E., Globalizacja a zróżnicowanie społeczno-ekonomiczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009.
- [33] Political geography of the twentieth century: a global analysis, ed. by Peter J. Taylor; with contributions from Gerry Kearns [et al.], Belhaven Press, London 1993.
- [34] Porębski L., Rewolucja informacyjna jako źródło nowych podziałów, [w:], Globalopolis. Kosmiczna wioska szanse i zagrożenia, red. R. Borkowski, Warszawa 2003.
- [35] Potulski J., O statusie badawczym współczesnej geopolityki, „Gdańskie Studia Międzynarodowe”, 2008, vol. 6, nr 1–2, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
- [36] Rembowska K., Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002.
- [37] Romer E., Ziemia i państwo. Kilka zagadnień geopolitycznych, Książnica-Atlas, Lwów — Warszawa 1939.
- [38] Rykiel Z., Podstawy geografii politycznej, PWE, Warszawa 2006.
- [39] Skrzypczak W., Geografia ekonomiczna, Efekt 1994.
- [40] Sokół W., Geopolityka, [w:], Encyklopedia politologii, t. 1, Teoria polityki, red. W. Sokół i M. Żmigrodzki, Zakamycze 1999.
- [41] Staniszkis J., Władza globalizacji, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2003.
- [42] Stiglitz J., Globalizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
- [43] Sztumski W., Globalizacja — lęk przed nieznanym, ryzyko nadziei, [w:], Narody słowiańskie wobec globalizacji, red. A. L. Zachariasz, Rzeszów 2003.
- [44] Szymański W., Interesy i sprzeczności globalizacji: wprowadzenie do ekonomii ery globalizacji, „Difin”, Warszawa 2004.
- [45] Szymański W., Czy globalizacja musi być irracjonalna?, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2007.
- [46] Taylor P., Flint C., Political Geography. Word-Economy, Nation-State and Locality, Prentice Hall, London — New York 2000.
- [47] Wallerstein I., Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2007.
- [48] Wojciechowski K. H., Koncepcje przestrzeni geografii humanistycznej, [w:], Przestrzeń w nauce współczesnej, red. S. Symotiuk i G. Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998.
- [49] Wosińska W., Oblicza globalizacji, Smak Słowa, Sopot 2008.
- [50] Znaniecki F., Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, Poznań 1938, z. 1, s. 89–119.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BWM4-0025-0015