Racjonalność niektórych uproszczeń algorytmu nieliniowego obserwatora turbinowego silnika odrzutowego

• Autorzy: Pawlak W. I. , Spychała J.

Warianty tytułu

EN

Rationality of some simplifications of the algorithm of non-linear observer of a turbojet engine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nieliniowe obserwatory mają duże potencjalne znaczenie w dziedzinie sterowania, monitorowania i diagnozowania lotniczych silników turbinowych. Mogą być szczególnie przydatne do pomiaru chwilowych wartości tzw. trudno mierzalnych parametrów ich pracy, takich jak temperatura czynnika roboczego u wylotu komory spalania lub ciąg. Z tych powodów wiarygodność i dokładność wyników działania obserwatorów powinna stać się przedmiotem starannych badań. W niniejszej pracy przedstawiono porównanie wyników działania dwóch wariantów nieliniowego obserwatora silnika 50-3. W algorytmie obliczeniowym pierwszego wariantu przyjęto, że czynnik roboczy w kanale silnika jest gazem półdoskonałym. W wariancie drugim czynnik roboczy potraktowano jako gaz doskonały. Oba warianty obserwatora przetestowano na danych rzeczywistych, uzyskanych z badań silnika 50-3 w hamowni naziemnej.

EN

I-linear observers have got great potentialities in the fields of turbojet engine control, monitoring and diagnosing. They may prove of particular suitability for measuring actual values of the so-called difficult-to-measure parameters, e.g. temperature of the working men at the combustian chamber outlet, thrust, etc. For this reason, reliability and accuracy of results of the performance of observers should be given careful consideration. The paper has been intended to deliver comparison between results gained with two variants of a non-linear observer of the SO-3 engine. It has been assumed in the computational algorithm of the first variant that the working medium in the engine duct is a perfect gas. In the second variant, the king medium has been considered a semi-perfect gas. Both the variants of the observer have been tested using real data from tests ot the SO-3 engine on a ground-based engine test bed.

Słowa kluczowe

PL

turbinowy silnik odrzutowy; matematyczne modelowanie; nieliniowy obserwator

EN

turbojet engine; mathematical modelIing; non-linear observer

• Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 21
• Strony: 5--29
• Opis fizyczny: pol., s.31-55ang., Bibliogr.8poz.,rys.,tab.

Twórcy

autor

Pawlak W. I.

autor

Spychała J.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych

Bibliografia

• 1. Pawlak W.I.: Nonlinear observer in control system of a turbine jet engine. The Archive of Mechanical Engineering. Polish Academy of Sciences, Committee on Machine Building, Vol. L. 2003, 3, Warsaw.
• 2. Pawlak W.I. z Zespołem: Pomiar widma cyklicznych obciążeń jednowirnikowego noprzepływowego turbinowego silnika odrzutowego w eksploatacji wspomagany komputerową symulacją parametrów jego pracy w stanach nie ustalonych. Sprawozdanie z realizacji Projektu Badawczego Nr 9T12D 007 17, cz. I i II, Instytut Lotnictwa, Warszawa 2001.
• 3. Pawlak W.I., Wiklik K., Morawski J.M.: Synteza i Badanie Układów Sterowania Lotniczych Silników Turbinowych Metodami Symulacji Komputerowej. Biblioteka Naukowa Instytutu Lotnictwa, Warszawa 1996.
• 4. Pawlak W.I.: A Non-linear observer in the warning system indicating faulty modes operation of a turbine jet engine. The Archive of Mechanical Engineering. Polish Academy of Sciences, Committee on Machine Building, Vol. LII. 2005, 2, Warsaw.
• 5. Pawlak W.I.: Monitorowanie osiągów silników K-15 na samolocie I-22 IRYDA. Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, Mechanika w Lotnictwie „ML-VIII” Warszawa 1998.
• 6. Pawlak W.I.: Non-linear observer of single-rotor single-flow jet turbine engine during operation. Journal of KONES, Internal combustion Engines. Vol. 12, No. 1-2. European Scientific Society of Powertrain and Transport Publication, Warsaw 2005.
• 7. Pawlak W.I.: Problemy monitorowania niskocyklowych obciążeń termicznych lotniczego silnika turbinowego. V Krajowa Konferencja "Diagnostyka Techniczna Urządzeń i Systemów DIAG'2003", Ustroń, 13-17 października 2003.
• 8. Pawlak W.I.: Zastosowania Nieliniowych Obserwatorów Parametrów Pracy Turbinowego Silnika Odrzutowego. Conference Proceedings. 27th International Scientific Conference on Combustion Engines KONES 2001, September 9-12 2001, Jastrzębia Góra, Poland.