Ciśnienie atmosferyczne w euroazjatyckim sektorze Arktyki w okresie 1841-1920

• Autorzy: Przybylak R. , Jankowska J.

Warianty tytułu

EN

Atmospheric pressure in the Eurasian Arctic from 1841 to 1920

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań dotyczących ciśnienia atmosferycznego w euroazjatyckim sektorze Arktyki i jego zmian w okresie 1841-1920. Wykorzystano do tego celu pomiary ciśnie-nia atmosferycznego wykonane w czasie trwania morskich, bądź lądowych ekspedycji do tego obszaru. W celu porównania ze współczesnymi warunkami cyrkulacyjnymi zgromadzono także dane o ciśnieniu atmosferycznym z okresu 1961-1990 z punktów obserwacji historycznych lub ich najbliższej okolicy. Stwierdzono wyraźną różnicę wartości ciśnienia atmosferycznego między okresem historycznym (1841-1920) a współczesnym (1961-1990). Sektor Euroazjatycki Arktyki w okresie historycznym cechował się niższymi wartościami średniego rocznego ciśnienia atmosferycznego o 1 hPa niż obecnie. Jesienią i zimą wystąpiły największe różnice w ciśnieniu (odpo-wiednio o 1,9 hPa i 1,1 hPa), zaś latem oraz wiosną ciśnienie było niższe tylko o 0,6 hPa.

EN

The Atlantic Region is the warmest part of the Arctic and is significantly influenced by atmospheric and oceanic circulations. Other climatic regions analysed (such as the Pacific and, in particular, the Siberian regions) are significantly less influenced by these circulation factors. In Greenland, the regular recording of atmospheric pressure is the longest in the Arctic and started in 1879 at Gronnedal. Prior to this, collected records are derived from exploratory and scientific expeditions to this area, during some of which meteorological observations were carried out. For the purposes of this paper, we collected all the available atmospheric pressure data series for the Eurasian sector of the Arctic for the period 1841-1920. A total of 38 series with monthly, daily or hourly resolution have been gathered for 28 sites, the duration of which is usually less than two years. The results show that the areally averaged annual air pressure in the Eurasian sector of the Arctic in the early instrumental period was 1.0 hPa lower than today (reference period 1961-1990). In comparison with present-day conditions, winter air pressure was significantly lower (by 1.1 hPa) than were spring and summer (both by 0.6 hPa), while autumn was the lowest (by 1.9 hPa). The range of seasonal air pressure changes from historical to modern times was greater in the Siberian Region (on average from about +1.7 hPa in summer to -4.5 hPa in autumn) than for the other parts of the Arctic analysed. The mean monthly atmospheric pressure differences for the Eurasian part of the Arctic calculated between historical and modern periods show that the majority of them lie within one standard deviation from the present long-term mean.

Słowa kluczowe

PL

ciśnienie atmosferyczne; Arktyka; dane historyczne; klimatologia historyczna

EN

atmospheric pressure; Arctic; historical data; historical climatology

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 19
• Strony: 81--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przybylak R.

autor

Jankowska J.

• Zakład Klimatologii, Instytut Geografii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika ul. Gagarina 9, 87–100 Toruń,

Bibliografia

• 1. Przybylak R. 2004. Temperatura powietrza w Arktyce w okresie Pierwszego Międzynarodowego Roku Polarnego 1882/83. Polish Polar Studies, XXX Międzynarodowe Sympozjum Polarne, Gdynia: 307-320.
• 2. Przybylak R., Dzierżawski J., 2004. Stosunki termiczno-wilgotnościowe w Zatoce Treurenberg i na Masywie Olimp (NE Spitsbergen) w okresie 1.08.1899 – 15.08.1900. Problemy Klimatologii Polarnej, 14: 133-146
• 3. Przybylak R., Panfil M., 2005. Warunki klimatyczne w stacji Sagastyr (ujście Leny) w okresie 1.09.1882-30.06.1884. Polish Polar Studies, XXXI Sympozjum Polarne, Kielce: 143-152.
• 4. Przybylak R., Vízi Z., Wyszyński P., 2009. Air temperature changes in the Arctic from 1801 to 1920. International Journal of Climatology, Published online in Wiley Interscience, DOI: 10.1002/joc.1918.
• 5. Przybylak R., Wyszyński P., 2009. Ciśnienie atmosferyczne w Arktyce w okresie Pierwszego Międzynarodowego Roku Polarnego 1882/83. Problemy Klimatologii Polarnej, 19: 99-114.
• 6. Treshnikov A. F. (red.), 1985. Atlas Arktiki. Glavnoye Upravlenye Geodeziy i Kartografiy: Moskwa.
• 7. Vizi Z., 2008. Climate variability of the North American Arctic in the 19th century, Rozprawa doktorska, Zakład Klimatologii UMK.