Niektóre cechy bilansu cieplnego człowieka w okresie zimowym w warunkach klimatu subpolarnego północnej Finlandii

• Autorzy: Błażejczyk K. , Fiala D. , Richards M. , Rintamaki H. , Ruuhela R.

Warianty tytułu

EN

Some features of human heat balance during winter season in subpolar climate of Northern Finland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje wyniki terenowych badań bioklimatyczno-fizjologicznych bilansu cieplnego człowieka oraz niektórych parametrów fizjologicznych organizmu w warunkach zimowych w strefie klimatu polar-nego północnej Finlandii. W trakcie badań obserwowano tempo ochładzania się temperatury twarzy oraz warunki zachowania równowagi cieplnej organizmu podczas długotrwałej ekspozycji terenowej.

EN

The paper presents some results of field experiment dealing with physiological adaptation to cold in arctic climate. The bioclimatic-and-physiological measurements were carried out in February 2008 in Saariselka in northern Finland. The research are the part of COST 730 Action “Towards a universal thermal climate index UTCI for assessing the thermal environment of the human being”. We have observed face cooling during long cold exposure when standing and during walking. Whole body heat balance, adaptation processes and thermal sensations were also studied. The results show great effectiveness of cold adaptation processes. Both, physiological responses of an organism (e.g. shivering) and behavioural thermal regulation (activity, clothing) help to keep homeothermy. Some risk of local skin cooling that can lead to frostbite was observed at non covered face after 20 minute exposure in –12°C and wind speed of 12-20 m/s.

Słowa kluczowe

PL

klimat subpolarny; bilans cieplny człowieka; stres zimna; ryzyko odmrożenia

EN

human heat balance; subpolar climate; cold's stress; frostbite risk

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 18
• Strony: 89--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Błażejczyk K.

autor

Fiala D.

autor

Richards M.

autor

Rintamaki H.

autor

Ruuhela R.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN ul. Twarda 51/55, 00–818 Warszawa,

Bibliografia

• 1. Araźny A., 2004. Bioklimat Arktyki Norweskiej i jego zmienność w okresie 1971-2000. maszynopis rozprawy doktorskiej, UMK Toruń.
• 2. Araźny A., Błażejczyk K., 2007. Warunki biometeorologiczne na Równinie Kaffiøyra i w regionie Lodowca Walde-mara (NW Spitsbergen) w okresie od 16 lipca do 20 września 2005 r. [w:] R. Przybylak, M. Kejna, A. Araźny, P. Głowacki (red.), Abiotyczne środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocie-plenia. UMK, Toruń: 67-87.
• 3. Bittel J.H.M., 1998. Cold adaptation – its relevance for long term exposure. [w:] I. Holmér, K. Kuklane (red.), Problems with cold work, Arbete och Hälsa, 18; 147-151.
• 4. Blazejczyk K., 2007. Multiannual and seasonal weather fluctuations and tourism in Poland. [w:] B. Amelung, K. Blazejczyk, A. Matzarakis (red.), Climate Change and Tourism Assessment and Copying Strategies, Maastricht – Warsaw – Freiburg, 2007: 69-90.
• 5. Błażejczyk K., Matzarakis A., 2007. Assessment of bioclimatic differentiation of Poland based on the human heat balance. Geographia Polonica, vol. 80, No 1; 63-82
• 6. Fiala D., Lomas K.J., Stohrer M., 1999. A computer model of human thermoregulation for a wide range of envi-ronmental conditions: The passive system. Journal of Applied Physiology, 87 (5), 1957-1972.
• 7. Danielsson U., 1998. Risk of frostbite. [w:] I. Holmér, K. Kuklane (red.), Problems with cold work, Arbete och Hälsa, 18: 133-135.
• 8. Mäkinen T., Gavhed D., Holmér I., Rintamäki H., 2002. The effects of wind on thermal responses durind light and moderate exercise in the cold. [w:] Environmental Ergonomics X, 255-258.
• 9. Sari H., Candas V., 2000. Thermal comfort during execise in the cold. [w:] J. Werner, M. Hexamer (red.), Envi-ronmental Ergonomics IX, Shaker Verlag, Aachen: 261-264.
• 10. Szczepankiewicz-Szmyrka A., Pereyma J., 1992. Biometeorological conditions in Hornsund, in 1979-1980. [w:] K.W. Opaliński, R.Z. Klekowski (red.), Landscape, Life world and man in high Arctic, Inst. of Ecology, Polish Academy of Sciences, Warszawa: 103-111.
• 11. Tikuisis P., 1998. Prediction of cold responses. [w:] I. Holmér, K. Kuklane (red.), Problems with cold work, Arbete och Hälsa, 18; 101-107.
• 12. Weller A., Millard C., Stroud M., Greenhaff P., MacDonald I., 1994. The metabolic and thermoregulatory responses to prolonged walking exercise in cold-exposed man. [w:] J. Frim, M.B.Ducharme, P.Tikuisis (red.) Proc. of the Sixth Internat. Confer. on Environmental Ergonomics, Sept. 25-30, 1994, Montebello, Canada: 48-51.
• 13. Wójcik G., 1963. O wielkości ochładzania bioklimatologicznego na Spitsbergenie. Biuletyn Komisji MRG, 1/32, Warszawa: 73-80.