Zmiany składowej strefowej prędkości wiatru (U-wind) na wschód od Svalbardu (1981-2005)

• Autorzy: Kruszewski G.

Warianty tytułu

EN

The changes of zonal wind speed component (U-wind) east of Svalbard area (1981-2005)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca charakteryzuje składową strefową prędkości wiatru w trzech gridach usytuowanych po wschodniej stronie Svalbardu oraz jej związki z temperaturą powietrza na stacjach zachodniego wybrzeża Spits-bergenu. W rejonie położonym na wschód od archipelagu obserwuje się dominację cyrkulacji wschodniej, której natężenie wyraźnie wzrasta przy przemieszczaniu się na południe. W przebiegu rocznym stwierdzono nasilanie się cyrkulacji wschodniej w miesiącach zimowych i osłabianie latem, przy czym zmienność wartości U-wind w mie-siącach chłodnej pory roku jest największa. Przewaga cyrkulacji zachodniej zaznacza się latem przez okres od jednego (na 75°N) do pięciu miesięcy (na 80°N), a jej natężenie rośnie wraz z szerokością geograficzną.

EN

The study presents variability of zonal wind speed (U-wind) in three grids 2.5x2.5° situated in the vicinity of the eastern coast of Svalbard in period 1981–2005. Gridded surface data from NCEP Reanalysis Derived data provided by the NOAA/OAR/ESRL PSD, Boulder, Colorado, USA from their Web site at http://www.cdc.noaa.gov/ were used for statistical analysis. In analysed area negative values of U-wind are typical. Annual average eastern air-flow is much stronger in the south (–1.54 m/s in grid [75, 30]) than in north (–0.31 m/s in grid [80, 30]) – see fig. 1 and 2. The biggest interannual changeability of U-wind values is also observed in lower latitudes. Significant decreasing trends were found in annual U-wind values in grid points [80, 30] (–0.05 m/s by year) and [77.5, 30] (–0.04 m/s by year). During the year eastern air-flow reach the maximum in winter months. In summer time easterly circulation is weaker. Positive U-wind values (western air-flow) prevails in July (grid [75, 30]); June, July and August (grid [77.5, 30]) and from May to September in grid [80, 30]. Intensity of western air-flow increase with latitude too. The biggest changeability in monthly U-wind values in all grid points was observed in February. Decreasing trends in monthly U-wind values were found in [80, 30] grid in February (–0.13 m/s by year) and in [77.5, 30] grid in March and May (–0.11 and –0.08 m/s by year). Correlations between U-wind and zonal westerly circulation index W values for Spitsbergen area (given by Niedźwiedź, 2006) are strong for all grids and seasons, but the strongest were noted in grid [75, 30] – linear correlation coefficient from r = +0.75 (winter) to r = +0.87 (summer) – see fig. 5. Some relations between U-wind and monthly air temperature in Svalbard-Lufthavn and Ny Alesund were noticed too (fig. 6). The strongest negative correlations were found in July, May and April.

Słowa kluczowe

PL

składowa strefowa prędkości wiatru (U-wind); temperatura powietrza; Svalbard

EN

Svalbard; zonal wind speed component (U-wind); air temperature

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 17
• Strony: 77--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Kruszewski G.

• Katedra Meteorologii i Oceanografii Nautycznej, Wydział Nawigacyjny, Akademia Morska ul. Sędzickiego 19, 81–374 Gdynia,

Bibliografia

• 1. Kruszewski G., Marsz A., Zblewski S., 2003. Wpływ zmian temperatury powierzchni oceanu na Morzu Norweskim na temperaturę powietrza na Svalbardzie i Jan Mayen (1982–2002). Problemy Klimatologii Polarnej, 13: 59–78.
• 2. Kruszewski G., 2005. Wpływ zmian temperatury wód w głównym nurcie Prądu Zachodniospitsbergeńskiego na temperaturę powietrza na Spitsbergenie Zachodnim (1982–2002). Problemy Klimatologii Polarnej, 15: 53–63.
• 3. Kruszewski G., 2006. Zmiany składowej strefowej prędkości wiatru (U-wind) w rejonie Spitsbergenu Zachodniego (1981–2005). Problemy Klimatologii Polarnej, 16: 107-114.
• 4. Niedźwiedź T., 1997. Częstość występowania typów cyrkulacji nad Spitsbergenem (1951-1995). Problemy Klima-tologii Polarnej, 7: 9–17.
• 5. Niedźwiedź T., 2001. Zmienność cyrkulacji atmosfery nad Spitsbergenem w drugiej połowie XX wieku. Problemy Klimatologii Polarnej, 11: 7–26.
• 6. Niedźwiedź T., 2003. Współczesna zmienność cyrkulacji atmosfery, temperatury powietrza i opadów atmosfe-rycznych na Spitsbergenie. Problemy Klimatologii Polarnej, 13: 79–92.
• 7. Niedźwiedź T., 2006. Główne cechy cyrkulacji atmosfery nad Spitsbergenem. Problemy Klimatologii Polarnej, 16: 91–105.
• 8. Przybylak R., 2002. Variability of air temperature and atmospheric precipitation in the Arctic. Atmospheric and Oceanographic Sciences Library, 25, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht / Boston / London: 330 s.
• 9. Styszyńska A., 2005. Przyczyny i mechanizmy współczesnego (1982–2002) ocieplenia atlantyckiej Arktyki. Aka-demia Morska, Gdynia: 109 s.