Geological and mining conditions of disturbances in the geoid course on the example of the region of Inowrocław

• Autorzy: Szczerbowski Z.

Warianty tytułu

PL

Geologiczne i górnicze uwarunkowania zaburzeń przebiegu geoidy na przykładzie rejonu Inowrocławia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Problems of modelling of geoid and quasi-geoid course are usually considered in Polish literature in the context of the expected accuracy, which enables the implementation of satellite techniques for altitude measurements with accuracy comparable to the geometric levelling. The difficulties that are associated with this modelling are usually referenced to the mountainous areas, i.e. where given the significant denivelation of the terrain, the course of geoid or quasi-geoid surface is varied. It appears that the landform features are not the only factors disturbing the course of the above mentioned surface. This paper shows the difficulties in modelling the quasi-geoid in the area of Inowrocław, where considering the large changes in the gravitational field, land survey results may give a false picture of its course. The cause for these changes is geological (deposit of salt domes) and mining (high concentration of voids) conditions. In this case, knowledge of the geological situation is important in terms of how to implement surveying for precise, centimetre course of geoid or quasigeoid. On the basis of the work of surveying, a quasi-geoid model for the region of Inowrocław was presented.

PL

Problematyka modelowania przebiegu geoidy lub quasi-geoidy rozpatrywana jest zwykle w literaturze krajowej w kontekście oczekiwanych dokładności, które umożliwiłyby realizację pomiarów wysokościowych technikami satelitarnymi o dokładnościach porównywalnych z niwelacją geometryczną. Trudności, jakie związane są z tym modelowaniem odnoszone są zwykle do obszarów górzystych, tj. takich gdzie z uwagi na znaczną deniwelację terenu przebieg powierzchni geoidy lub quasi-geoidy jest zróżnicowany. Okazuje się, że ukształtowanie terenu nie jest jednym czynnikiem zaburzającym przebieg ww. powierzchni. W przedstawionej pracy wskazano na trudności w modelowaniu quasi-geoidy w rejonie Inowrocławia, gdzie z uwagi na duże zmiany w polu siły ciężkości wyniki pomiarów geodezyjnych mogą dawać nieprawdziwy obraz jej przebiegu. Przyczyną tych zmian są uwarunkowania geologiczne (wysadowe złoże soli) i górnicze (duża koncentracja pustek poeksploatacyjnych). W tym przypadku wiedza o sytuacji geologicznej jest istotna z punktu widzenia sposobu realizacji prac geodezyjnych dla uzyskania precyzyjnego, centymetrowego przebiegu geoidy lub quasi-geoidy. Na podstawie wykonanych prac geodezyjnych przedstawiony został model quasi-geoidy dla rejonu Inowrocławia.

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 11
• Strony: 49--55
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Szczerbowski Z.

• AGH University of Science and Technology. faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Mickiewicz Avenue 30, 30-059 Krakow, Poland

Bibliografia

• 1. Banasik P. 2001: Wykorzystanie quasi-geoidy w pomiarach niwelacyjnych. Geodezja, UWND AGH, T. 7, Z. 2, Kraków.
• 2. Góral W., Szewczyk J. 2004: Zastosowanie technologii GPS w precyzyjnych pomiarach deformacji. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków.
• 3. ISO/IEC 18026:2009. Information technology – Spatial Reference Model (SRM), Edition: 2, Stage: 90.92, JTC 1/SC 24 ICS: 35.140, 2009.
• 4. Kryński J. 2007: Precyzyjne modelowanie quasi geoidy na obszarze Polski – wyniki i ocena dokładności. Seria Monograficzna nr 13, 2007. Instytut Geodezji i Kartografii, Warszawa.
• 5. Łąka M. i in. 1981: Dokumentacja szczegółowych badań gra wimetrycznych. Temat: wysad solny Inowrocław, 1981 r. Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych. Warszawa. Archiwum Przedsiębiorstwa Badań Geofizycznych w Warszawie.
• 6. Łyszkowicz A. 2010: Quasigeoid for the area of Poland computed by least squares collocation, Technical Sciences, No. 13.
• 7. Pażus R., Osada E., Olejnik S. 2002: Geoida Niwelacyjna 2001. Magazyn Geoinformacyjny Geodeta Nr 5 (84), Warszawa.
• 8. GUGiK, 2000: Regulation by the Council of Ministers of Aug. 2000 on the national spatial reference system. Dz. U. Nr 70, poz. 821.
• 9. Szczerbowski Z. 2007: The evaluation of salt dome vertical movements in Inowrocław detected by classical precise levelling and GPS surveying techniques. Acta geodynamica et geodynamica. Vol. 4, No. 4 (148), ss. 1-10, Praga.
• 10. Szczerbowski Z. 2010: Wpływ uwarunkowań geologicznych i górniczych na lokalne zmiany kierunku linii pionu. Wydawnictwa AGH.
• 11. Szczerbowski Z., Banasik P., Kudrys J. 2007: Przykład wykorzystania techniki GPS w pomiarach wysokościowych na obszarach górniczych. Geomatics and Environmental Engineering. Kwartalnik AGH. Kraków. Vol. 1, No. 1/1.
• 12. Szczerbowski Z., Banasik P., Kudrys J. 2011: Geological conditions and local changes of plumb line direction. Acta geodynamica et geomaterialia. Praga (In print).