Zastosowanie GIS i danych teledetekcyjnych do oceny środowiskowych uwarunkowań sposobu użytkowania terenu

Drzewiecki, W.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zastosowanie GIS i danych teledetekcyjnych do oceny środowiskowych uwarunkowań sposobu użytkowania terenu

Autorzy

Drzewiecki W.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

Identyfikatory

Warianty tytułu

GIS and remote sensing data application to the assessment of land-use conditions

Języki publikacji

Abstrakty

Artykuł przedstawia próbę zastosowania metody wykorzystującej koncepcję potencjałów częściowych krajobrazu do oceny środowiskowych uwarunkowań sposobu użytkowania terenu na posiadającym charakter wyżynny obszarze zlewni Prądnika i Dłubni. Zadanie zrealizowano w systemie GIS z wykorzystaniem przede wszystkim istniejących danych cyfrowych, uzupełnianych danymi teledetekcyjnymi i w razie konieczności danymi pozyskiwanymi na drodze cyfryzacji istniejących materiałów kartograficznych. Na etapie wstępnego przetwarzania danych wykonano m.in. ortorektyfikację zobrazowań satelitarnych, aktualizację mapy pokrycia/użytkowania terenu oraz interpolację przestrzennego rozkładu opadów z danych punktowych. Zestaw oszacowanych funkcji i potencjałów krajobrazu dobierano tak, by znalazły się w nim zarówno funkcje regulacyjno- odpornościowe (funkcja odporności gleb na erozję wodną, funkcja gleby jako filtra i buforu, funkcja odtwarzania wód podziemnych, funkcja regulacji odpływu, funkcja ochrony wód podziemnych), jak i potencjały użytkowe (rekreacyjny, produktywności biotycznej, przydatności do zabudowy). W artykule przedstawione zostały szczegóły dotyczące sposobu oceny funkcji odporności gleb na erozję wodną oraz potencjału produktywności biotycznej. Pokazano również przykładowe możliwości wykorzystania oszacowanych funkcji i potencjałów krajobrazu do wspomagania decyzji o sposobie użytkowania terenu.

An application of landscape functions and potentials methodology for the assessment of land-use conditions is presented for the area of Pradnik and Dłubnia rivers basins (upland region north of Krakow). The task was realised in GIS environment and based on existing digital data, satellite images as well as hydrogeological maps and meteorological data. First of all initial data preprocessing was done, including satellite images orthorectification, land-use/land cover map updating and spatial interpolation of rainfall data. Then chosen landscape functions and potentials were evaluated: water erosion resistance function, groundwater recharge function, soil filter and buffering functions, runoff regulation function, groundwater protection function, recreational potential, biotic productivity potential, building localisation potential. Details of water erosion resistance function and biotic productivity potential assessments are presented in the paper. Possible ways of using the evaluated landscape functions and potentials in the land-use decision making process support are presented as well, including 1) simulations of landscape functions changes caused by different land-use scenarios and 2) land-use optimization (based on the decision tree).

Słowa kluczowe

funkcje i potencjały krajobrazu system informacji geograficznej GIS teledetekcja

landscape functions and potentials geographical information system GIS remote sensing

Wydawca

Polska Akademia Umiejętności

Czasopismo

Geoinformatica Polonica

Rocznik

2006

Tom

T. 8

Strony

7--22

Opis fizyczny

Bibliogr. 44 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Drzewiecki W.

Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Zakład Fotogrametrii i Informatyki Teledetekcyjnej, Kraków

Bibliografia

1. Arnoldus H. M. J ., 1977, Methodology used to determine the maximum potential everege annual soil loss due to sheet and rill erosion in Morocco [w:] Assessing Soil Degradation. FAO Soils Bulletin 34, Rome.
2. Bastian O ., Röder M., 1998. Assessment of landscape change by land evaluation of past and present situation. Landscape and Urban Planning, 41.
3. Blaszczynski J. S ., 1997. Landform Charaeterization with Geographic Information Systems. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing. Vol. 63, No.2.
4. Bujakowski K ., Mierzwa W ., Pyka K ., Trafas K., 1998, Komputerowy atlas województwa krakowskiego - stan aktualny i przyszłość. Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej - VIII Konferencja Nauko¬wo-Techniczna. Systemy Informacji Przestrzennej, 19-21 maja. Warszawa.
5. De Groot R. S ., 1992. Functions of nature. Wolters.
6. Desmet P. J., Covers G ., 1996a, A GIS procedure for automaticaly calculating the USLE LS factor on topographically complex landscape units. Journal of Soil and Water Conservation, 51 (5).
7. Desmet P. J ., Govers G .,1996b. Comparison of routing algorithsm for digital elevation models and their implications for predicting ephemeral gullies. International Journal of Geographical Information Systems, 10.
8. Drzewiecki W ., 2003. Analiza krajobrazowoekologiczna sposobów użytkowania terenu z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej 1 danych teledetekcyjnych. Akademia Górniczo-Hutnicza. Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Kraków. Rozprawa doktorska.
9. Drzewiecki w., Mularz S. 2001, Modelowanie erozji wodnej gleb z wykorzystaniem GIS. Materiały Konferencji Naukowej nt. „Nowoczesne technologie w geodezji i inżynierii środowiska", 22 września 2001, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w Krakowie.
10. Coovaerts P ., 1999. Using elevation to aid the geostatistical mapping of rainfall erosivity. Catena, 34.
11. Goovaerts P ., 2000, Geostatistical approaches for incorporating elevetion into the spatial interpolation of reinfall. Journal of Hydrology, 228.
12. Haase G ., 1978. Zur Ableitung und Kennzeichnung von Naturraumpotentialen. Peterm. Geogr. Mitt.,122, 2.
13. Hess M ., 1969. Klimat podregionu miasta Krakowa. Folia Geographica, Ser. Geogr.Phisica, vol. III.
14. Huete A. R ., 1988, A soil-adjusted Vegetation Index (SAVI), Remote Sensing of Environment, 25.
15. Huete A. R ., Liu H. Q ., 1994, An Error and Sensitivity Analysis of the Atmospheric- and Soil-Correcting Variants of the Normalized Difference Vegetation Index for the MODIS-EOS. IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing. 32 (4).
16. Jensen J. R ., 2000, Remote Sensing of the Environment. An Eerth Resource Perspective. Prentice Hall. Upper Saddle River, Nev Jersey.
17. Jenson S. K ., Domingue J. O ., 1988, Extracting topographic structure from digital elevation data for geo¬grephic information system analysis. Photogram¬metric Engineering and Remote Sensing, 54.
18. Jędrychowski I., Pyka K.. Sokołowski J ., 1998. Wykorzystanie danych teledetekcyjnych i kartograficznych dla potrzeb opracowania map użytkowania w Komputerowym Atlasie Województwa Krakowskiego. Archiwum Fotogrametrii. Kartografii i Teledetek¬cji. Vol. 8.
19. Kistowski M ., 1995, Propozycja metody oceny przyrodniczych uwarunkowań ekorozwoju w skali makroregionalnej (na przykładzie Polski północno-wschodniej). Przegląd Geograficzny, T. LXVII, z. 1-2.
20. Kistowski M ., 1997. Problem pola podstawowego w ocenie potencjału krajobrazu na obszarach młodoglacjalnych, [w:] Richling A ., Lechnio J ., Malinowska E. [red.] Zastosowanie ekologii krajobrazu w ekorozwoju. Problemy ekologii krajobrazu, t. 1. Warszawa
21. Komornicki T., 1980. Gleby miejskiego województwa krakowskiego. Folia Geographica Series Geographica-Physica. Vol. XIII.
22. Kondracki J., 1988. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
23. Koreleski K ., 1988. Adaptations of the Storie Index for land evaluation in Poland. Soil Survey and Land Evaluation, 8.
24. Koreleski K ., 1992a. Próby oceny natężenia erozji wodnej. Zszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie. Sesja Naukowa, z. 35.
25. Koreleski K ., 1992b. Przydatnośc wskaźnika glebowoklimatycznego dla oceny potencjalnej produkcyjności gruntów ornych. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej im. H, Kołłataja w Krakowie. Geodezja, z. 13.
26. Marks R ., Müller M. J ., Leser H ., Klink H. J. (red.). 1989. Anleiung zur Bewertung des Leistungsvermögens des Landschaftshaushaltes (BA LVL). Forschungen zur Deutschen Landeskunde Band 229, Zentralausau für deutsche Landeskunde, Selbstverlag, Trier.
27. Mitasova H ., Hofierka J ., Zlocha M., Iverson R. L., 1996, Modeling topographic potential for erosion and deposition using GIS. International Journal of Geographic Information Science, 10 (5).
28. Mitasova H ., Mitas L., Brown W. M., Johnston D. M., 1998. Multidimensional soil erosion/deposition modeling and visualization using GIS. Final report for USA CERL. University of Illinois, Urbana¬-Champaign, IL.
29. Mitasova H ., Mitas L., Brown W. M ., Johnston D . M., 1999, Terrain modeling and soil erosion simulation for Hood and Fort Polk test areas. Annual report for USA CERL. University of Illinois, Urbana-Champaign, IL.
30. Mitasova H ., Brown W. M., Johnston D. M., 2003.,Terrain Modeling and Soil Erosion Simulation. Final Report. University of Illinois, Urbana-Champaign, IL.
31. Molnar D. K ., Julien P. Y ., 1998, Estimation of Upland Erosion Using GIS. Computer and Geosciences. Vol. 24, nr 2.
32. Neef E ., 1966, Zur Frage des gebietswirtscheitlichen Potentials. Forsch. u. Fortsch .,40, 3.
33. Ołdak A ., 1997. Badanie potencjału produktywności biotycznej z zastosowaniem systemów informacji geograficznej. Prace i Studia Geograficzne, Tom 21.
34. Pebesma E. J ., Wesseling C. G ., 1998, GSTAT: A program for geostatistical model ling, prediction and simulation. Computers & Geosciences, Vol. 24, 1.
35. Pietrzak M., 1998, Syntezy krajobrazowe - założenia, problemy, zastosowania. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
36. Pistocchi A., Cassoni G., Zanio O., 2002, Use of the USPED model for mapping soil erosion and managing best land conservation practices. IEMSs 2002, Congress Proceedings, Lugano.
37. Pokojska P., 2001, Modelowanie struktury przestrzennej elementów bilansu wodnego (na przykładzie dorzecza Regi). Przegląd Geofizyczny, XLVI. 1-2.
38. Przewoźniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej. Uniwersytet Gdański.
39. Renard K. G., Foster G. R., Weesies G. A., Porter J. P., 1991, RUSLE: Revised Universal Soil Loss Equation. Journal of Soil and Water Conservation, 46(1).
40. Renard K. G., Foster G. R., Weesies G. A ., McCool D. K., Yoder D. C., 1997, Predicting Soil Erosion by Water: A Guide to Conservation Planning With the Revised Universal Soil Loss Equation (RUSLE). U.S. Department of Agriculture, Agriculture Hand¬book No. 703.
41. Richling A., 1992, Kompleksowa geografia fizyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
42. Sboarina C., 2002, Development of a complete climat database using a new GRASS module. Proceedings of the Open source GIS - GRASS users conference 2002-Trento, Italy, 11-l3 September 2002.
43. StarkeI L., 1991, Rzeźba terenu [w:] I. Dynowska, M. Maciejewski (red.) Dorzecze górnej Wisły. PWN, Warszawa.
44. Witek T., Górski T., 1977, Przyrodnicza bonitacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Polsce. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BWM1-0009-0013