Źródła stresu kierujących pojazdami w miejskim ruchu drogowym

• Autorzy: Tokarczyk E.

Warianty tytułu

EN

Sources of the drivers' stress in the urban traffic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kierując pojazdem w ruchu drogowym kierowca znajduje się w systemie wzajemnych oddziaływań różnych, innych - poza min samym - czynników ruchu drogowego. Każdy z tych czynników może być źródłem stresu kierowcy uczestniczącego w danym momencie w ruchu drogowym. To, czy dany czynnik będzie źródłem stresu zależy m.in. od tego, jak dana sytuacja zostanie oceniona przez kierowcę (podejście interakcyjne do stresu). Reakcja stresowa pojawia się wtedy, gdy kierowca sam określi swoją sytuację w ruchu drogowym jako zagrażającą, przekraczającą jego możliwości. Badani, w opracowanej do celów niniejszego badania ankiecie określali, co według nich jest stresem, podawali własne rozumienie pojęcia, a następnie byli proszeni o wskazanie źródeł stresu kierowcy związanych z uczestnictwem w ruchu drogowym lub pracy na stanowisku kierowcy i zaznaczenie jego natężenia na skal 1-10. Badania przeprowadzone w Instytucie Transportu Samochodowego zostały uzupełnione o przeprowadzone w ramach pracy magisterskiej badania nad źródłami stresu motorniczych tramwajów miejskich w Warszawie. Wyniki badań wykazały, zgodnie z interakcyjna teorią stresu, że w zasadzie nie ma uniwersalnych stresorów. To co stanowi źródło stresu dla kierujących w miejskim ruchu drogowym zależy od roli, w jakiej w ruchu drogowym występuje.

EN

Driving a vehicle in the road traffic the driver is situated in the system of the interactions, different from himself. Each of these factors can be the source of the stress of the driver participating the given moment in the traffic. The factor can be a source of the stress in dependence of the evaluation of the given situation by the driver (interactive approach to the stress). The stress reaction appears then, when the driver himself qualifies his situation in the road movement as threatens, exceeding his capabilities. The volunteers, tested in the inquiry, determined what was the stress in their opinion, they defined their own understanding of the notion, and then they were asked for the indication of the sources of the driver stress connected with participation in road movement or work on the driver position and mark of his intensity on scales 1 - 10.

Słowa kluczowe

EN

drivers tests; sources of stress

• Wydawca: Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM". sp. z o.o.
• Czasopismo: Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 12, nr 12
• Strony: 380--391
• Opis fizyczny: Pełny tekst na CD, Bibliogr. 28 poz.

Twórcy

autor

Tokarczyk E.

• Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie

Bibliografia

• [1] AAA Foundation for Traffic Safety - Quizzes. www.aaafundation.org/quizzes/index.cfm?button=aggressive, dostęp 6.11.2007.
• [2] An introduction to anxiety and stress management www.stedwards.edu/apss/docs/Anxiety_&Str, dostęp 14.11.2007.
• [3] Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Fundacja IPN, Warszawa, 1995.
• [4] Binnebesel J. Pedagogiczne możliwości kształcenia poczucia koherencji w kontekście salutogenetycznej koncepcji zdrowia A. Antonovsky’ego. Psychoonkologia, 2006, nr 2.
• [5] Bishop G., Psychologia zdrowia. Wyd. Astrum, Wrocław, 2000.
• [6] Chodkiewicz J., Zmagając się ze światem. Znaczenie zasobów osobistych. http://psychologia.net.pl/artykul.php?/evel=136, dostęp 06.11.2007
• [7] Dorn L., Professional driver training and driver stress, [in:] Underwood G. (ed), Traffic and Transport Psychology. Theory and Application, 2005.
• [8] Driver stress and emotions and psychometric testing. Royal Society for the Prevention of Accidents, www.brake.org.uk/index.php?p=987, dostęp 06.11.2007.
• [9] Heszen-Niejadek I., Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w] Strelau J. (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000.
• [10] Johansson E., Life’s Driver’s License - Causes of stress. www.lifesdriverslicense.com/en/stress-management/, dostęp 6.11.2007.
• [11] Juczyński Z., Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, PTP, Warszawa, 2001.
• [12] Klonowicz T., Eliasz A., Traumatyczny stres w zawodowym doświadczeniu pracowników pogotowia. Rola niedopasowania osobowościowych regulatorów zachowania, [w:] Strelau J. ( red.), Osobowość a ekstremalny stres. GWP, Gdańsk, 2004.
• [13] Kompier M. A. J., Bus drivers: Occupational stress and stress prevention. International Labor Office, Geneva, www.infobus.com.pl/text.php, dostęp 27.10.2007.
• [14] Korcz I., Koncepcja salutogenezy Antonovsky’ego jako fundament edukacji zdrowotnej. Materiały Konferencji Naukowej Edukacja bez granic, Zakopane 24-27.10.2007, www.konferencja.21.edu.pl/publikacje/4/1/18, dostęp 8.11.2007
• [15] Kosslyn S. M., Rosenberg R. R., Psychologia. Mózg. Człowiek. Świat. Wydawnictwo Znak, Kraków, 2006.
• [16] Kultura i agresja na drodze - Raport KRBRD, Warszawa 16 marca 2004.
• [17] Matthews G., Desmond P.A. Joyner L., Carcary B., Gilland K., Validation of the Driver Stress Inventory and Driver Coping Questionnaire, Department of Psychology University of Dundee, Scotland, Raport z Międzynarodowej Konferencji Traffic and Transport Psychology, Velencia, Spain, May 1996, www.drivemetric.co.uk/publications/Matthaws, dostęp 7.11.2007.
• [18] Motyka M., Zasoby osobiste determinujące zdrowie. Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, www.psychologia-stosowana-uj.pl/sections/25, dostęp 11. 11.2007.
• [19] Najmiec A, Widerszal-Bazyl M., Stres w pracy mechaników lotniczych. Bezpieczeństwo Pracy, 2006, nr 11
• [20] Orgocka E., Stres i radzenie sobie ze stresem motorniczego tramwaju. Praca magisterska pisana pod kierunkiem dr Ewy Tokarczyk, Wydział Psychologii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie, 2011.
• [21] Pasikowski T., Stres i zdrowie. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań, 2000.
• [22] Pompier M.A.J., Bus drivers. Occupational stress and stress prevention, International Labor Office Geneva, www.infobus.com.pl/text.php?id=256, dostęp 9.11.2007
• [23] Schwartzer R., Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejście teoretyczne i nowy model, [w:] Henszen-Niejadek I., H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa, 1997.
• [24] Smith M., Jaffe-Gill M.A.E. et.al., Stress management: how to reduce, prevent, and cope with stress, www.helpguide.org/mental/stress_manegement_relief_coping.htm, dostęp 14.11.2007.
• [25] Stress prevention for bus drivers. SafeWork. www.ilo.org/english/protection/safework/stress/busdrver.htm, dostęp 6.11.2007
• [26] Szymona K., Poczucie koherencji (SOC) u osób zdrowych i pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin, 2003, Vol. LVII, SUPPL. XIII, 253, sectio D.
• [27] Terelak J. F. Psychologia menedżera. Difin, Warszawa, 1999.
• [28] Widerszal-Bazyl M., Stres psychologiczny w pracy - pojęcie, źródła i konsekwencje, różnice indywidualne, prewencja, [w:] Koradecka D., ( red.) Nauka o pracy - bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Tom 5: Czynniki psychologiczne i społeczne, Warszawa CIOP, 2002.