Ryzyko wydobycia wynikające z zagrożenia metanowego

• Autorzy: Cichowski E.

Warianty tytułu

EN

The risk of mining resulting from methane hazard

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule rozpatruje się warunki konieczne następstwa zdarzeń poprzedzającego wypadki lub/i szkody materialne, których jedną z przyczyn pośrednich był wybuch metanu. Przyjęto, że każdy skutek implikuje konieczne następstwo zdarzeń, które go poprzedza (Cichowski, Armbruster 1996; Cichowski, Faber 2002), a którego składniki istotne przedstawiają przyczynowość wypadkową, gdyż są zawsze prawdziwe, gdy prawdziwy jest rozpatrywany skutek ostateczny. Identyfikację przyczynowości wypadkowej przy wybuchu metanu utrudnia fakt, że zarówno inicjacja, jak i skutki wybuchu metanu mogą być skojarzone z różnymi zmianami parametrów środowiska pracy (Kozłowski 2000). Ryzyko wydobycia wynika z przyczynowości wypadkowej zachodzącej przy deficytach bezpieczeństwa. Zostało ono rozpatrzone dla zagrożenia metanowego. Dla zobrazowania zachodzącego następstwa zdarzeń skojarzonego z wybuchem metanu zastosowano podstawowe funktory logiczne oraz przyjęto topologiczne odwzorowanie zachodzącego następstwa zdarzeń.

EN

Accidents, occupational diseases and material damages, in short every harmfulness occurring in a mining plant, is an undesirable effect of the conducted mining. The harmfullness results from a chain of necessary causes that precedes it The essential components of the chain of causes are the events both on the side of the work environment parameters, and on the side of the crew (activity) In the case of methane explosion hazard, on account of the complex character of the events taking place, identification of accident causality requires a simplified approach to this problem, most frequently without investigation of the occurring processes (Karpiński 1978). In an analysis carried out in item 3, presented is a chain of necessary conditions preceding an accident and/or material damage, whose one of the indirect causes was methane explosion (formula 4). It was assumed that the essential components of the necessary sequence of events decide about accident causality, which is based on the fact that their occurrence is the necessary condition for the occurrence of the undesirable final effect. The figure, apart from the necessary conditions of the sequence of events (graph nodes), presents accident causality (direct cause, indirect causes, principal conditions of the necessary sequence of events and their original causes. Essential components of the necessary sequence of events (accident causality) preceding a recognized accident WY or/and material damage SMare as follows: (p. 3.1. - 3.2.). As a result of the retrospective analysis carried out, the causality of accidents or/and material damages, one of the indirect causes of which was methane explosion, has been determined. Both with the initiation, and the effects of methane explosion, other undesirable changes of the work environment parameters are associated, e.g. egzo- and endogenic mining fire, rock bump, sudden inrush of water, shooting operations carried out not in agreement with the regulations of the Code of Safety, sparking in an electric installation, loss of stable balance of the various objects of the mining work environment etc. Accident causality is the starting point for an assessment of the risk of mining, resulting from the relative hazard taking place. The essence of the relative hazard are all the selected indirect causes, including also the associated ones, conditioned by the occurring deficits of safety. When analysing, in detail, the causality of accidents and/or material damages, mentioned were, by the way of an example, the deficits of safety creating conditions favourable to an undesirable sequence of events.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenie bezwzględne; warunek konieczny następstwa zdarzeń; przyczynowość wypadkowa; poziom bezpieczeństwa; deficyt bezpieczeństwa

EN

absolute hazard; necessary condition of the sequence of events; accident causality; safety levels; deficit of safety; progressive

• Wydawca: Instytut Mechaniki Górotworu PAN
• Czasopismo: Archives of Mining Sciences
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 48, nr 1
• Strony: 81--100
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz.

Twórcy

autor

Cichowski E.

• Instytut Eksploatacji Złóż, Politechnika Śląska, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice, Poland

Bibliografia

• [1] Bobrowski D., 1980: Probabilistyka w zastosowaniach technicznych. WNT, Warszawa.
• [2] Bądzelewicz H. i in., 1981: Organizacja i taktyka w ratownictwie górniczym. Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• [3] Burghammer P., Scholl E.W., Wiemann W., 1993: Entwicklung und Untersuchung eines betrieblich an-wendbaren Verfahren zur Inertisicrung cxplosionsfahiger Kohlenstaube, insbesondere fur den Ubergangsbereich Streb/Strecke. DMT-Berichte aus Forschung und Entwicklung, Bochum.
• [4] Cichowski E., 1993: Zagrożenie pyłowe w górnictwie węgla kamiennego - model celowej techniki bezpieczeństwa. ZN Politechniki Śląskiej, z. 211, Gliwice.
• [5] Cichowski E., 1985: Modeli der im Steinkohlenbergbau auftretenden Gefahrdungen. Gluckauf-Forschungshefte Essen 1.
• [6] Cichowski E., Armbruster L., 1996: Systematische Sicherheitstechnik im Steinkohlenbergbau - ein Modeli. Gluckauf-Forschungshefte Essen 1.
• [7] Cichowski E., 1999: Identyfikacja zagrożenia w górnictwie węgla kamiennego. Monografia 12, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [8] Cichowski E., 2000: An Estimation of risk by respirable dust. Arch. of Min. Sc. 45, 4, 475-488, Kraków.
• [9] Cichowski E., Faber M., 2002: Die im Steinkohlenbergbau auftretene Unfall-. Sachschaden- und Gesund- heitsgcfahrdung. Gluckauf-Forschungshefte Essen 2.
• [10] Cybulski W., 1973: Wybuchy pyłu węglowego i ich zwalczanie. Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• [11] Franke H., 1990: Ziindung hybrider Gemische Kohlenstaub und Methan durch schwache Ziindąuellen. DMT Publik., Bochum.
• [12] Karpiński J., 1978: Zależności przyczynowe w badaniach diachroniczych. Praksologia, Warszawa 4.
• [13] Konopko W., 1996: Doświadczalne podstawy kwalifikowania wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego do stopni zagrożenia tąpaniami. Prace GIG nr 795, Katowice.
• [14] Konopko W. i in., 1992-2002: Raporty o stanie zagrożeń naturalnych i technicznych w PW, ich ocena oraz kierunki ulepszania profilaktyki. Główny Instytut Górnictwa, Katowice.
• [15] Konopko W., Kostyk T., Skórka J., 1979: Zabezpieczenie przed odpadającymi bryłami węgla z czoła ścian. Prace GIGu, seria dodatkowa, Katowice.
• [16] Kozłowski B., 2000: Prognozowanie zagrożeń gazowych w kopalniach głębinowych. Wyd. Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice.
• [17] Kozłowski B., Myszor H., Sobal a J., 1988: Wybuchy w kopalniach. Skrypty Uczelniane Politechniki Śl. nr 1362. Gliwice.
• [18] Kozłowski B.,Grębski Z., 1982: Odmetanowanie górotworu w kopalniach. Wyd. „Śląsk”. Katowice.
• [19] Krause E., Łukowicz K., Kobiela Z., 2000: Zaliczanie wyrobisk (pomieszczeń) w polach metanowych do poszczególnych stopni niebezpieczeństwa wybuchu w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny. Główny Instytut Górnictwa - Kopalnia Doświadczalna „Barbara”, Seria Instrukcje nr 9, Katowice.
• [20] Krause E., Łukowicz K., Gruszka A., 2000: Zasady przewietrzania wyrobisk górniczych w warunkach zagrożenia metanowego wraz z doborem urządzeń wentylacyjnych dla jego zwalczania. Główny Instytut Górnictwa - Kopalnia Doświadczalna „Barbara”, Seria Instrukcje nr 8, Katowice.
• [21] Krause E., Łukowicz K., 1999: Kryteria bezpiecznego drążenia wyrobisk korytarzowych w polach metanowych przy użyciu kombajnów z zastosowaniem wentylacji lutniowej z ssącym lutniociągiem pomocniczym wyposażonym w odpylacz. Główny Instytut Górnictwa. Seria Instrukcje nr 10, Katowice.
• [22] Krause E., Łukowicz K., 2001: Dynamic prediction of absolute methane emissions to extraction panels. 29th International Conference of Safety in Mines Research Institutes, Szczyrk.
• [23] Krzemień S., 1992: Teoretyczne podstawy określenia miar zagrożenia bezpieczeństwa w wyrobiskach górniczych. ZN Politechniki Śląskiej, Górnictwo z. 204, Gliwice.
• [24] Lebecki K., 1993: Neutralizacja osiadłego pyłu węglowego jako zabezpieczenie przed przenoszeniem wybuchu. Prace naukowe Głównego Instytutu Górnictwa nr 784, Katowice.
• [25] Muschick E., 1986: Vorschlag eines mathematischen Kompromisses fur eine effektive Dimensionierung elektrischer Energieversorgungsanalagen. Materiały Mięzynarodowego Sympozjum: Jakość zasilania układów sieciowych. Politechnika Śląska, Gliwice.
• [26] Muszewski J., 1970: Bezpieczeństwo konstrukcji budowlanych. Wyd. „Arkady”, Warszawa.
• [27] Niczyporuk Z., 1997: Identyfikacja zagrożeń oraz szacowanie i redukowanie ryzyka w technologiach górniczych. Szkoła Eksploatacji Podziemnej 97. AGH, Kraków-Szczyrk.
• [28] Nowakowska M., 1975: Teoria działania: Algebra celów i algebra sposobów. Prakseologia, Warszawa.
• [29] Pasenkiewicz K., 1968.:. Logika ogólna. PWN, Warszawa.
• [30] Pawiński J., Roszkowski J., Strzemiński J., 1995: Przewietrzanie kopalń. Śląskie Wyd. Techniczne, Katowice.
• [31] Pelc J., Przełęcki M., Szaniawski K., 1957: Prawa nauki. PWN, Warszawa.
• [32] Pszczółowski T., 1977: Celowość, skuteczność, efektywność. Prakseologia, Warszawa 3.
• [33] RobichaudL., BoisvertM., Robert J., 1968: Grafy przepływu sygnału. PWN, Warszawa.
• [34] Roszczynialski W., Trutwin W., Wacławik J., 1992: Kopalniane pomiary wentylacjne. Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• [35] Skiba R., 1985: Taschcnbuch Arbeitssicherheit. Erich Schmidt Verlag, Bielefeld.
• [36] Soba1a J., Rosmus P., 1996: System zarządzania bezpieczeństwem pracy w zakładach górniczych. Główny Instytut Górnictwa, Katowice.
• [37] Strumiński A., 1987: Zwalczanie pożarów podziemnych. Wyd. Ossolineum, Wrocław.
• [38] Wiemann W., 1990: Explosionsverhalten von Grubenbrandgasen bei unterschiedlichen Temperaturen und Sauerstoffgehalten. DMT Publik 7, Bochum.
• [39] Zacharzewski J., Rydlewski J., 1996: Wypadki przy pracy w polskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1946 do 1995. Wyd. AGH, Kraków.