Analiza możliwości i organiczeń systemów translacji automatycznej wspomaganej przez człowieka na przykładzie systemu tłumaczącego z języka szwedzkiego na polski

• Autorzy: Gajer M.

Warianty tytułu

EN

The analysis of possibilities and frontiers of the human-aided machine translation system on the example of swedish-to-polish translation system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Translacja automatyczna jest dyscypliną nauki dostarczającą wiedzy o tym, jak programować komputery, aby były one w stanie dokonywać automatycznych przekładów pomiędzy wybranymi językami naturalnymi. Translacja automatyczna była również jedną z pierwszych aplikacji, jakie zostały zaproponowane dla komputerów. Niestety szybko okazało się, że zadanie translacji automatycznej jest znacznie trudniejsze, ale zarazem o wiele ciekawsze z naukowego punktu widzenia, niż pierwotnie sądzono. W artykule omówiono podstawowe przyczyny powodujące, że translacja automatyczna jest zadaniem tak niezwykle trudnym. Omówiono również najbardziej obiecujące kierunki rozwoju systemów translacji automatycznej. W dalszej części artykułu przedstawiono koncepcje związane z nowym, zaproponowanym przez autora podejściem do zagadnień translacji automatycznej. Zamieszczone w artykule rozważania zilustrowano na przykładzie eksperymentalnego systemu translacji automatycznej, dokonującego przekładu zdań zapisanych w języku szwedzkim na polski.

EN

Machine translation is a science that delivers the knowledge how to program the computers, so as they were able to translate between human languages, for example, between Danish and Bulgarian. It may be amazing, but the field of machine translation is almost as old the invention of computer itself. In 1949 an American scientist Warren Weaver sent the memorandum to The Rockefeller Foundation (American institution supporting the scientific research), in which he demanded starting the research on the automation of translation between natural languages. Warren Weaver was inspired by cryptographic techniques, which were developed very strongly during the years of The Second World War, and he thought that there existed some fundamental similarities between these cryptographic and the process of translation between human languages. But it soon appeared that the automation of translation is a far more difficult and far more interesting from the scientific point of view than had ever been thought before. After 50 year of intensive scientific research machine translation for a general language is still far away from its satisfactory solution. The high-quality machine translation system for unrestricted text has always been an unachievable goal for the computer scientist working in the field of automatic translation between human languages. And maybe, because of the reasons of fundamental nature (the lack of possibility of constructing an algorithm equivalent to the creativeness of the human mind) human translators will never be eliminated by computers totally, and high-quality machine translation for unrestricted text will forever remain the Holy Grail of scientific research. But, by using various machine translation techniques one can try of course to approach as close as possible to this unattainable goal. Quite recently the example-based machine translation technique has emerged as a very serious and tempting alternative to the existing system that are mainly based on the knowledge developed in the field of computational linguistics. In the paper the implementation of example-based machine translation technique in the system, which translates from Swedish into Polish is proposed. In order to use the example-based machine translation techique for the Polish language, which posses very specific grammatical features, so different from the West-European languages, this author proposed a thorough modification of this technique that allows to take into account the flexion nature of the Polish language. The results obtained so far are very promising and show that the usage of example based machine translation technique for the Polish and Swedish language pair is a step made in the right direction. But, one cannot forget that the final success depends strongly on the dimension of the database of translation examples. The effective constructing of such database requires a lot of work and time. In fact, it is a task for a quite big teem of trained linguists and computer scientist, who basing only on the great bilingual corpus would be able to extract all the necessary and most frequently used translation examples.

Słowa kluczowe

PL

translacja automatyczna; przetwarzanie języka naturalnego; sztuczna inteligencja

EN

machine translation; computational linguistics; natural language processing

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN SA
• Czasopismo: Kwartalnik Elektroniki i Telekomunikacji
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 49, z. 1
• Strony: 47--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Gajer M.

• Katedra Automatyki AGH, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. K. L. Baker, A. M. Franz, P. W. Jordan, T. Mitamura, E. H. Nyberg: Coping with ambiguity in a large-scale machine translation system. Center for Machine Translation, Carnegie Mellon University, Pittsburgh, 1992
• 2. D. Arnold, L. Balkan, S. Meijer, R. L. Humphreys, L. Sadler: Machine translation: An introductory guide. London, NCC Blackwell, 1994
• 3. A. Melby: Machine translation and philosophy of language. Machine Translation Review, No. 9, April 1999, pp. 6-17
• 4. M. Blekhman, B. Pevzner: First Steps of language engineering in the USSR: The 50s through 70s. Machine Translation Review, Issue No. 11, December 2000, pp. 5-7
• 5. A. Waibel, P. Geutner, L. M. Tomokiyo, T. Schultz, M. Woszczyna: Multilinguality in speech and spoken language systems. Proceedings of the IEEE, Vol. 88, No. 8, August 2000, pp. 1297-1313
• 6. V. W. Zue, J. R. Glass: Conversational interfaces: advances and challenges. Proceedings of the IEEE, Vol. 88, No. 8, August 2000, pp. 1166-1180
• 7. strona internetowa firmy Techland o adresie http://www.techland.com.pl
• 8. R. Penrose: Nowy umysł cesarza. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995
• 9. W. Wiślicki: Czy możliwy jest naukowy opis tego, co dzieje się w umyśle? Wszechświat, T. 101, Nr 1-3/2000, ss. 8-12
• 1O. R. Penrose: Makroświat, mikroświat i ludzki umysł, Wydawca Prószyński i S-ka, Warszawa 1997
• 11. J. G. Carbonell, T. Mitamura, E. H. Nyberg: The KANT perspective: A critique of pure transfer (and pure interlingua, pure statistics, ... ). Center for Machine Translation, Pittsburgh, Carnegie Mellon University, USA, 1996
• 12. H. Ney, S. Nießen, F. J. Och, H. Sawaf, C. Tillmann, S. Vogel: Algorithms for statistical translation of spoken language. IEEE Transactions on speech and audio processing, Vol. 8, No. 1, January 2000, pp. 24-36
• 13. R. Canals, A. Esteve, A. Garrido, M. I. Guardiola, A. Iturraspe - Bellver, S. Montserrat: InterNOSTRUM: A Spanish-Catalan machine translation system. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, pp. 21-25
• 14. M. Blekhman, B. Pevzner: First Stepps of language engineering in the USSR: The 50s through 70s. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, pp. 5-7
• 15. N. V. Loukachevitch, B. V. Dobrov: Thesaurus-based structural thematic summary in multilingual information systems. Machine Translation Review, No. 11 , December 2000, pp. 10-20
• 16. O. Fukutomi: Report on commercial machine translation in a manufacturing domain. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, pp. 16-25
• 17. D. Murphy: Keeping translation technology under control. Machine Translation Review, No. 11, December 2000, pp. 7-10
• 18. E. Nyberg, T. Mitamura, J. Carbonell: The KANT machine translation system: From R&D to initial deployment. Centre for Machine Translation, Carnegie Mellon University, USA, 1998
• 19. T. Mitamura: Controled languages for multilingual machine translation. Centre for Machine Translation, Carnegie Mellon University, USA, 1996
• 20. T. Mitamura, E. H. Nyberg, J. Carbonell: An efficient interlingua translation system for multi-lingual document production. Centre for Machine Translation, Carnegie Mellon University, USA, 1998
• 21. A. Szulc: Gramatyka dydaktyczna języka szwedzkiego. Kraków, Wydawnictwo UJ, 1992
• 22. M. Lindquist, M. Stypińska: Pa svenska. Warszawa, PWN 1977