Chaos termiczny i deterministycznyczny oraz samoorganizacja w układach żyjących

• Autorzy: Rymarz C.

Warianty tytułu

EN

Thermal and deterministic chaos and self-organization in living systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy, kontynuując rozważania zawarte w [6], wpro- wadzono definicję układu żyjącego. Określono go jako rozgałęziający się łańcuch ogniw elementarnych, które mają postać triady: narodziny, ewolucja, śmierć. Przedstawiono w skrócie zakres wiedzy umożliwiający rozwój badań struktur żyjących. Podano dwa przykłady ogniw elementarnych i scharakteryzowano elementy triady "życia", wskazując na podstawowe znaczenie zjawiska samoorganizacji. Zasygnalizowano istnienie dwóch metod badań powstawania i rozwoju zjawiska samoorganizacji: wariacyjnej i synergetycznej. Przedstawiono podstawy fizyczne układów żyjących, zwracając uwagę na rolę entropii w układach pozostających z dala od równowagi termodynamicznej. Omówiono rolę entropii nadmiarowej, której obecność umożliwia organizowanie się fluktuacji. Zwrócono przy tym uwagę na dwoistość pojęcia entropii: energetyczną i informacyjną oraz przeanalizowano ich relację. Stosując podejście synergetyczne przedstawiono dwa przykłady realizacji ogniw elementarnych z metrologii (problem Raileigha-Benarda) oraz z chemii (kinetyka reakcji chemicznych).

EN

Continuing discussion of Ref.6 it is introduced definition of a living system. it was defined as a chain branching of elementary cells of a triad from: birth evolution, death. In short, it is presented the knowledge range enabiling development of living structures investigation. Two examples of elementary cells are presented and elements of 'live' triad are characterized, indicating the fundamental meaning of self-organization effect. There are signalized two investigation methods of initiation and development of self-organization: variational and synergetic. The basics of physics of living structures are presented, showing the role of entropy in systems being far from thermodynamical equilibrium. The excess entropy is discussed, the presence of which enables organization of fluctuations. It is also pointed on the twofold meaning of entropy: energetic and informatic and the relation between them are analysed. Using the synergetic approach two examples were presented of elementary cell realization in meteorology (Raileigh-Benarda's problem) and in chemistry (kinematics of chemical reactions).

Słowa kluczowe

PL

układy żyjące; samoorganizacja; chaos; entropia; termodynamika nierównowagowa

EN

living structures; self-organization; chaos; entropy; nonequilibrium thermodynamics

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
• Rocznik: 1999
• Tom: Vol. 48, nr 2
• Strony: 5--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rymarz C.

• Wydział Inżynierii, Chemii i Fizyki Technicznej, Wojskowa Akademia Techniczna, 00-908 Warszawa, ul. S. Kaliskiego 2