Metodyka pomiarów stężenia radonu (RN-222) w powietrzu w Łodzi i na terenie zamiejskim w porównaniu z wybranymi elementami meteorologicznymi

• Autorzy: Podstawczyńska A.

Warianty tytułu

EN

Methods of measurements of radon (RN-222) concentration in the air in Łódź and suburban area against the background of the meteorological elements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono dwie metody pomiarów stężenia Rn-222 w powietrzu - aktywną, z wykorzystaniem automatycznej komory jonizacyjnej AlphaGUARDŽ PQ2000PR0 skonfigurowanej z systemem pracy automatycznych stacji meteorologicznych Katedry Meteorologii i Klimatologii UŁ (ciągłe pomiary na wysokości 2 m n.p.g co 1 godz. w centrum Łodzi i na stacji zamiejskiej Ciosny, 25 km na północ od Łodzi) oraz metodę pasywną, z zastosowaniem detektorów śladowych CR-39 (pomiary sezonowe w 10 budynkach - ekspozycja 3 miesiące/sezon i w glebie na głębokości 1 m obok budynków - ekspozycja 1-2 miesiąc/sezon). Detektory były opracowywane (wytrawianie, zliczanie gęstości śladów od radonu, obliczenie średniego stężenia Rn-222) przez Laboratoriom Ekspertyz Radiometrycznych IFJ PAN w Krakowie. Najwyższe stężenie Rn-222 na wolnym powietrzu w latach 2008-2010 notowano w Ciosnach (40 Bq^m-3), a w Łodzi maksimum w badanym okresie było połowę niższe (20 Bq^m-3). Wyższej koncentracji Rn-222 przy gruncie za miastem (powyżej 20 Bq^m-3) niż w Łodzi sprzyjały silne nocne inwersje temperatury powietrza i zanik wiatru. Średnie sezonowe stężenie Rn-222 w budynkach w latach 2008-2010 zmieniało się od 13 Bq^m-3do 130 Bq^m-3. Stężenie Rn-222 w powietrzu glebowym cechowało się także zmiennością sezonową od 1844 Bq^m-3 wiosną przy dużym uwilgotnieniu gleby do 26 770 Bq^m-3 zimą.

EN

The paper presents active and passive methods of measurements of radon (Rn-222) concentration in the air in Łódź and in rural area (about 25 km to the north of Łódź) in the period 2008-2010. The continuous measurements of Rn-222 concentration (in 60-minute intervals, active method) were performed 2 m above the ground using AlphaGUARDŽ PQ2000PR0 (ionization chamber) at two meteorological stations. The seasonal measurements of the mean Rn-222 concentration in buildings - the exposure time: 3 months per season and in soil near buildings - the exposure time: 1-2 months per season (10 measurements sites) were performed using track detectors CR-39. The detectors were evaluated (etching, counting of track density and making calculation of the mean Rn-222 concentration) at Laboratory of Radiometric Expertise, Institute of Nuclear Physics, Polish Academy of Science in Kraków. The maximum outdoor Rn-222 concentration in 2008-2010 was observed in Ciosny i.e. 40 Bq-m-3 but in Łódź the concentration was a half lower i.e. 20 Bq-m-3. In general, air temperature inversion near the ground and the decrease of the wind were the favorable meteorological conditions to increase of Rn-222 concentration at rural station (above 20 Bq-m-3 in relation to Łódź). The seasonal mean Rn-222 concentration in building varied from 13 Bq-m-3 to 130 Bq-m-3. Radon-in-soil characterized seasonal variation from od 1844 Bq-m-3 in spring (high soil humidity) do 26 770 Bq-m-3 in winter.

Słowa kluczowe

PL

radon (Rn-222); komora jonizacyjna; detektory śladowe CR-39; warunki meteorologiczne; teren niezurbanizowany; Łódź

EN

radon (Rn-222); ionization chamber; track detectors CR-39; meteorological conditions; rural area; Łódź

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2012
• Tom: Z. 2
• Strony: 281--292
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Podstawczyńska A.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii UŁ - Łódź,

Bibliografia

• 1.Allen L., Sextro R., Sextro R.G., 1997, Radon entry into building driven by atmospheric pressure fluctuations. Environmental Science & Technology, 31, 1742-1748.
• 2.Baciu A.C., 2005, Radon and thoron progeny concentration variability in relation to meteorological conditions at Bucharest (Romania). Journal of Environmental Radioactivity, 83, 171-189.
• 3.Dueńas C, Perez M., Fernandez C, Carretero J., 1996, Radon concentrations in surface air and vertical atmospheric stability of the lower atmosphere. Journal of Environmental Radioactivity, 31, 87-102.
• 4.Genrich V., 2006, AlphaGUARD PQ2000/MC50 multiparameter radon monitor. Characterisation of its physical properties under normal climatic and severe environmental conditions. Publishers Genitron Instruments GmbH, Frankfurt 2006, Germany, ss. 52.
• 5.Janik M., Kozak K., Mazur J., Haber R., 2007, Radon w budynkach - źródła i sposoby zabezpieczeń. Builder, luty 2007, 76-79.
• 6.Mamont-Cieśla K., Stawarz O., Karpińska M., Kapała J., Kozak K., Grządziel D., Chmielewska S.I., Olszewski J., Przylibski T.A., Żebrowski A., 2010, Intercomparison of Radon CR-39 Detector Systems Conducted in CLOR's Calibration. Chamber. NUKLEONIKA, 55 (4), 589-593.
• 7.Marley E, 2001, Investigation of the influence of atmospheric conditions on the variability of radon and radon progeny in buildings. Atmospheric Environement, 35, 5347-5360.
• 8.Morizum i J., Nagamine K., lida X, Ikebe Y., 1996, Estimation of areal flux of atmospheric methane in an urban area ofNagoya, Japan, inferred from atmospheric radon~222 data. Atmospheric Environment, 30, 1543-1549.
• 9.Omori Y., Thobo I., Nagahama H., Ishikawa Y., Takahashi M., Sato H., Sekine T., 2009, Variation of atmospheric radon concentration with bimodal seasonality. Radiation Measurements, 44, 1045-1050.
• 10.Perrino C, Pietrodangelo A., Febo A., 2001, An atmospheric stability index based on radon progeny measurements for evaluation of primary urban pollution. Atmospheric Environement, 35, 5235-5244.
• 11.Petrov A.I., Petrova G.G., Panchishkina I.N., 2009, Profiles of polar conductivities and of radon-222 concentration in the atmosphere by stable and labile stratification of surface layer. Atmospheric Research, 91, 206-214.
• 12.Plewa M., Plewa S., 1999, Radon w środowisku naturalnym i jego migracja do budynków mieszkalnych. Prace Geologiczne, 145, Wyd. Nauk. PWN, Polska Akademia Nauk w Krakowie.
• 13.Podstawczyńska A., Kozak K., Hovhanissyan H., Pawlak W., 2009, Zmienność stężenia radonu (222Rn) w powietrzu na tle warunków meteorologicznych na obszarze miejskim i zamiejskim. Prace Geograficzne IGiGP U], 122, 133-146.
• 14.Podstawczyńska A., Kozak K., Pawlak W., Mazur J., 2010a, Seasonal and diurnal variation of outdoor radon (222Rn) concentrations in urban and rural area with reference to meteorological conditions. Proceedings of the International Conference "Radon in Environment" 10-14 May 2009, Zakopane, Poland, Nukleonika 2010, 55, 4, 543-547.
• 15.Podstawczyńska A., Kozak K., Mazur J., 2010b, Pomiary stężenia radonu (*22Rn) w powietrzu atmosferycznym i glebowym w Łodzi i na terenie gminy Zgierz w różnych warunkach meteorologicznych, [w:] Barwiński M. (red.) Obszary metropolitalne we współczesnym Środowisku geograficznym, t. 2, 58. Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Łódź, 8-12 września 2010 r. Wyd. Triada, Łódź, 275-284.
• 16.Podstawczyńska A., Piotrowski P., 2010, Stężenie radonu (Rn-222) w przygruntowej warstwie powietrza w Polsce Środkowej i Południowej na tle cyrkulacji atmosferycznej. Prz. Geof., 3-4, 145-156.
• 17.Radiologiczny atlas Polski 2005, 2006, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, A.P.A. JAGART, Warszawa.
• 18.Roczny Raport Państwowej Agencji Atomistyki, 2011, Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki oraz ocena stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w Polsce w 2010 roku, Warszawa 2011, http://www.paa.gov.pl/.
• 19.Sakashita T., Murakami T., IidaT, Ikebe Y., Suzuki K., Chno M., 1994, The numerical model on three dimensional atmospheric transport with application to the transport of 222Rn. Journal Atmospheric Electricity, 14, 57-62.
• 20.Szot Z., 1993, Rad i radon w środowisku oraz skutki ich wniknięcia do organizmu człowieka, Problemy Techniki Jądrowej, 36, 1-2, 7-16.
• 21.UNSCEAR - United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, 2000, Sources and effects of ionizing radiation. United Nations, New York, http://www.unscear.org/docs/reports/ gareport.pdf
• 22.Yuchun S., Yingfeng X., 1995, Variability of soil radon attributed to meteorological causes and its application. Science in China, ser. B, 38, 4, 504-512.
• 23.Zahorowski W., Chambers S.D., Henderson-Sellers A., 2004, Ground based radon-222 observations and their application to atmospheric studies. Journal of Environmental Radioactivity, 76, 3-33.