Zasadność wyróżniania pośrednich typów cyrkulacji atmosferycznej w klasyfikacjach dla obszaru Polski

• Autorzy: Piotrowski P.

Warianty tytułu

EN

Validity of determination of intermediate atmospheric circulation types in classifications for Poland area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu zaprezentowano automatyczną metodę wyznaczania typów cyrkulacji atmosferycznej pośrednich między cyrkulacją cyklonalną i antycyklonalną. Wyznaczenie tych typów cyrkulacji atmosferycznej jest możliwe dzięki porównaniu znaków wirowości wiatru geostroficznego na krańcach analizowanego obszaru oraz określeniu kierunku wiatru geostroficznego. Zasadność wyznaczania pośrednich typów cyrkulacji atmosferycznej została sprawdzona przez analizę poziomych gradientów ciśnienia atmosferycznego, różnic temperatury powietrza i ciśnienia pary wodnej na obszarze Polski podczas określonych kierunków wiatru geostroficznego oraz na podstawie częstości typów pośrednich. Niezależnie od kierunku adwekcji, podczas pośrednich typów cyrkulacji atmosferycznej poziome gradienty ciśnienia atmosferycznego były większe niż w typach cyrkulacji, podczas których nad obszarem Polski dominował jednolity charakter cyrkulacji atmosferycznej. Największe kontrasty termiczne na krańcach Polski stwierdzono w dniach z cyrkulacją pośrednią ze wschodu, południo-wschodu i południa. Podczas tych samych typów cyrkulacji pośredniej oraz podczas cyrkulacji pośredniej północno-wschodniej stwierdzono największe różnice ciśnienia pary wodnej na krańcach analizowanego obszaru. W wieloleciu 1948-2010 najczęściej spośród wszystkich wyróżnionych typów pośrednich występował typ północno-zachodni. Na podstawie przeprowadzonej analizy trudno jest jednoznacznie wyznaczyć typy cyrkulacji pośredniej, które powinny być uwzględnione w typologii cyrkulacji atmosferycznej. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się być dopasowanie liczby wyróżnianych typów cyrkulacji atmosferycznej (nie tylko typów pośrednich) do określonych wymogów analizy przyczynowo-skutkowej.

EN

Intermediate atmospheric circulation types are determined on the base of automatical method. This method is based on two circulation indices - shear vorticity and direction of geostrophic wind. By the comparison of shear vorticity signs at opposite ends of the study area intermediate types are determined. Validity of determination of intermediate atmospheric circulation types by the analysis of horizontal pressure gradient and differences of air temperature and water vapor pressure over Poland area was checked. Horizontal pressure gradients during all intermediate types are stronger comparing to typical cyclonic and anticyclonic situations. The strongest horizontal pressure gradients during intermediate situations occurring during zonal flow of air masses. The greatest thermal contrasts during intermediate circulation are connected with flow of air masses from east, southeast and south. Advection from the same directions and from northeast causes the high differences of water vapor pressure between opposite ends of Poland. Among intermediate types, the type connected with northwest advection occurring most frequently. From the analysis of results it is difficult to clearly determine which intermediate types should be taken into consideration in atmospheric circulation typology. The best solution seems to be adjusting the number of atmospheric circulation types (not only intermediate types) to determined needs of a cause and effect analysis.

Słowa kluczowe

PL

cyrkulacja atmosferyczna; pośrednie typy cyrkulacji atmosferycznej; temperatura powietrza; ciśnienie pary wodnej

EN

atmospheric circulation; intermediate atmospheric circulation types; air temperature; water vapor pressure

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2012
• Tom: Z. 2
• Strony: 185--195
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., wykr.

Twórcy

autor

Piotrowski P.

• Katedra Meteorologii i Klimatologii UŁ - Łódź,

Bibliografia

• 1.Jenkinson A. F., Collison P., 1977, An initial climatology of gales over the North Sea. Synoptic Climatology Branch Memorandum nr. 62, Meteorological Office, Bracknell. ss. 18.
• 2.Jones P. D., Hulme M., Briffa K. R., 1992, A comparison of Lamb circulation types with an objective classification scheme. Int. J. Climatol., 13, 655-663.
• 3.Kostyrka K., Szumowski ]., Szerszeń A., 1982, Tablice psychrometryczne i higrometryczne. IMGW, Warszawa, ss. 614.
• 4.Lamb H. H., 1972, British Isles weather types and register of the daily sequence of circulation patterns 1861-1971. Geophysical Memoir, 116, London, ss. 85.
• 5.Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski, Prace PIHM, 97, 3-14.
• 6.Lityński ]., 1973, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski. Prace i Studia IG UW, 11, 19-29.
• 7.Osuchowska-Klein B., 1978, Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej. WKiŁ, Warszawa.
• 8.Piotrowski P., 2009, Obiektywna metoda klasyfikacji cyrkulacji atmosferycznej dla Polski. Folia Geogr. Physica, 10, ss. 216.