Automatyczny kalendarz cyrkulacji atmosferycznej dla Sudetów - założenia i metody konstrukcji opartym na systemie GRASS

• Autorzy: Ojrzyńska H.

Warianty tytułu

EN

Automatic calendar of atmospheric circulation for sudety mountains - foundation and construction methods with the use of GRASS

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Automatyczny kalendarz cyrkulacji atmosferycznej dla Sudetów w wieloleciu 1976-2010 opracowano na podstawie zmodyfikowanych kryteriów konstrukcji obiektywnego kalendarza cyrkulacji powietrza stosowanego przez Deutcher Wetterdienst. Zmiany w stosunku do pierwowzoru DWD objęły głównie odwołanie się do wartości geopotencjału z wyższej powierzchni izobarycznej (850 hPa) podczas określania „dolnej” cyklonalności oraz rezygnację z wag lokalizacyjnych. Kalendarz przygotowano na podstawie danych gridowych z reanaliz NCEP/NCAR, interpolowanych na obszar badań przy użyciu funkcji sklejanych w systemie GIS GRASS. Ciąg poleceń systemu umożliwił wyliczenie wartości 4 indeksów (cyklonalności dolnej, cyklonalności górnej, wilgotności oraz kierunku wiatru), będących podstawą kwalifikacji do jednego z 40 typów cyrkulacji. Użyteczność kalendarza potwierdzono, analizując zróżnicowanie temperatury powietrza na wybranych stacjach meteorologicznych w wydzielonych typach cyrkulacji. Z uwagi na małą częstość występowania niektórych typów wskazano możliwość ich grupowania, przez rezygnację z wybranych kryteriów klasyfikacyjnych. Podkreślono także opcję poszerzenia klasyfikacji o dodatkowe typy kierunku wiatru. Automatyzacja obliczeń oraz możliwość szybkiej modyfikacji kryteriów, w zależności od celów badań, świadczy o wysokiej użyteczności systemu GIS GRASS w analizach klimatologicznych.

EN

Automatic calendar of atmospheric circulation for Sudety Mountains was prepared for the period 1976-2010 on the basis on modified construction criteria of the objective calendar use by Deutscher Wetterdienst. Changes, towards DWD original, concern appeal to geopotential value from higher isobaric level (850 hPa) during low level cyclonality index calculation and resignation from localization weights. Calendar was prepared on the basis on grid data from NCEP/NCAR reanalysis, interpolated on research area with the use of spline in GIS GRASS system. Sequence of commands enabled counting values of 4 indices (low level cyclonality, high level cyclonality, humidity and direction of advection), which were a basis of classification to one of 40 circulation types. Usefulness of calendar confirmed air temperature diversity analyzing on selected meteorological station in following circulation types. Because of low frequency some of 40 circulation types, there were pointed a possibility of quickly types grouping, through resignation from selected classification criteria. It was point option of broad the classification over additional wind direction types. Calculation automation and possibility of quickly classification criteria modification, in dependence on research aim, confirm great usefulness GIS GRASS system in climatological analysis.

Słowa kluczowe

PL

cyrkulacja atmosferyczna; kalendarz automatyczny; indeks cyklonalności; indeks wilgotności; kierunek adwekcji; GIS GRASS

EN

automatic circulation calendar; cyclonality index; humidity index; direction of advection; GIS GRASS

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2012
• Tom: Z. 2
• Strony: 171--183
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Ojrzyńska H.

• Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery UWr - Wrocław,

Bibliografia

• 1.Bissoili P., Dittmann E., 2001, The objective type classification of the German Weather Service and its possibilities of application to environmental and meteorological investigations. Met. Zeitsch., 10, 4, 253-260.
• 2.Hess R, Brezowsky H., 1952, Katalog der Grosswetterlagen Europas. Berichte des Deutschen Wetter diennstes in der US-Zone, 33, Bad Kissinger, ss. 39.
• 3.Kalnay E., Kanamitsu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., Woollen J., Zhu Y., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak J., Mo K. C. Ropelewski C, Wan J., Leetmaa A., Reynolds R., Jenne R., Joseph D., 1996, The NCEP/NCAR 40-Year Reanalysis Project. Bull, of the Am. Met. Soc, 77, 437-471.
• 4.Konček M., Rein R, 1971, Katalog der Witterungstypen fur Mitteleuropa. Acta Facultatis Rerum Natu-ralium Universitatis Comenianae Meteorologia, Bratislava, 4, 1-33.
• 5.Kosiba A., 1948, Klimat Ziem Śląskich. Wyd. Instytutu Śląskiego, Katowice-Wrocław.
• 6.Kwiatkowski J., 1984, Związki opadów atmosferycznych w Polskich Sudetach i na ich Przedpolu z czynnikami cyrkulacyjnymi. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• 7.Kwiatkowski J., Hołdys T., 1985, Klimat, [w:] Karkonosze Polskie, red. A. Jahn, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. PAN, Wrocław, 87-116.
• 8.Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski. Prace PIHM, 97, 3-14.
• 9.Neteler M., Mitasova H., 2004, Open source GIS: A GRASS GIS approach. Wyd. 2, The Kluwer international series in Engineering and Computer Science (SECS), 773, Kluwer Academic Publishers, Boston.
• 10.Niedźwiedź T, 1988, Kalendarz sytuacji synoptycznych dla dorzecza górnej Wisły (1951-1985). Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr., 71, 37-86.
• 11.Ojrzyńska H., Netzel P., 2012, A classification of atmospheric circulation with the use of GRASS, [w:] Analizy przestrzenne z wykorzystaniem GRASS, red. P. Netzel, Materiały z XIII edycji warsztatów naukowych "Analizy przestrzenne z wykorzystaniem GRASS, Uniwersytet Wrocławski, Pracownia Metod Modelowania Przestrzennego Środowiska Geograficznego, Wrocław.
• 12.Osuchowska-Klein B., 1978, Katalog typów cyrkulacji atmosferycznej. WKiŁ, Warszawa.
• 13.Schmuck A., 1969, Klimat Sudetów. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 5 (18), 93-153.
• 14.Sobik M., 2005, Klimat, [w:] Przyroda Dolnego Śląska, red. J. Fabiszewski, PAN, Oddz. we Wrocławiu, 39-57.
• 15.Ustrnul Z., 1997, Zmienność cyrkulacji atmosfery na półkuli północnej w XX wieku. Mat. Bad. IMGW, Seria Meteorologia, 27