Nefologiczne dni charakterystyczne - różne kryteria wydzielania i ich wpływ na wyniki badań

• Autorzy: Żmudzka E.

Warianty tytułu

EN

Characteristic nephological days - various criteria of distinguishing and their influence on research results

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań jest określenie, jak różne sposoby delimitacji nefologicznych dni charakterystycznych wpływają na wyniki analiz. W badaniach posłużono się terminowymi wielkościami zachmurzenia z godziny 06, 12 i 18 UTC z 16 stacji synoptycznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej z obszaru Polski nizinnej. Są to dane codzienne z lat 1966-2000. Na ich podstawie dwiema metodami obliczono dobowe zachmurzenie: jako średnią i jako sumę terminowych wielkości zachmurzenia. Obliczeń dokonano w odniesieniu do każdej stacji, a następnie zestawiono dwie serie uśrednione obszarowo. Do wyznaczenia dni pogodnych i pochmurnych zastosowano dwa kryteria: kryterium A – dni pogodne Nśr. < 20%, dni pochmurne Nśr. > 80% oraz kryterium B – dni pogodne ΣN⩽4 oktanty, dni pochmurne ΣN≥20 oktantów. Obliczono podstawowe charakterystyki rozkładu tych dni, dokonano oceny trendu ich zmian oraz opisano warunki cyrkulacyjne sprzyjające ich występowaniu. Obliczeń dokonano w odniesieniu do klimatologicznych pór roku i całego roku. Stwierdzono, że zastosowanie różnych metod delimitacji nefologicznych dni charakterystycznych ma wpływ na podstawowe charakterystyki rozkładu oraz na wyniki badań zmienności czasowej tych dni, występowania wartości skrajnych itp. Wyniki analiz dotyczących warunków cyrkulacyjnych towarzyszących występowaniu nefologicznych dni charakterystycznych są na ogół zgodne. Uzyskane wyniki wskazują, że należy podjąć dyskusję dotyczącą wyboru "najlepszej" metody delimitacji nefologicznych dni charakterystycznych i przyjąć tę metodę jako obowiązującą w badaniach klimatologicznych w celu zapewnienia porównywalności i jednoznaczności rezultatów badań.

EN

The purpose of the investigation was to determine in which way different kinds of the characteristic nephological days delimitations influence the research results. The investigations were based on the term cloudiness data from 06, 12 and 18 UTC of every day of 1966-2000 period, coming from sixteen synoptic stations of the Institute of Meteorology and Water Management, localized on the lowlands of Poland. They were used to calculate the daily cloudiness using two methods: as the average value and as the sum of the term cloudiness data. Calculations were done for every station and then two summarized series of data were spatially averaged. Two criteria were used to determine clear and cloudy days in Poland: A criterion – clear days Nśr. < 20%, cloudy days Nśr. > 80%; B criterion – clear days ΣN≤4 octas, cloudy days &Sigma:N≥20 octas. Base characteristics of those days distribution were calculated and the assessment of their trends of changes was also done. Favourable circulation conditions of their occurrence have been established as well. The calculations were made for climatic seasons and the whole year. Particular attention was paid on the differences in the results of characteristic days analysis set on the base of various criteria. It was found that: – basic distribution characteristics (measures of position, dispersion and asymmetry) of nefological characteristic days differ according to the assumed method of their determining, – using different methods of the delimitation of characteristic nefological days influences on research results of these days temporal variability and the occurrence of extreme values and etc., – research results concerning the circulation conditions accompanying the occurrences of characteristic nefological days are generally consistent. The results obtained indicate that it is necessary to discussion concerning the choice of "the best" method of characteristic nefological days delimitation and to assume that methodas the valid one in case of climatic investigations to provide comparability and uniqueness of the research results.

Słowa kluczowe

PL

dni pogodne; dni pochmurne; metoda delimitacji; wyniki analiz

EN

clear days; cloudy days; methods of determining; analysis results; differences

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2012
• Tom: Z. 1
• Strony: 21--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Żmudzka E.

• Zakład Klimatologii, Instytut Geografii Fizycznej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwesytet Warszawski,

Bibliografia

• 1.Bac S., Rójek M., 1981, Meteorologia i klimatologia. PWN, Warszawa.
• 2.Dubicka M., 1999, Zmienność zachmurzenia w Karkonoszach w ostatnim stuleciu, [w:] Zmiany i zmienność klimatu Polski, ich wpływ na gospodarkę, ekosystemy i człowieka, Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej, 4-6 XI 1999, Łódź, 57-63.
• 3.Gluza A. R, 1987, Zachmurzenie i częstość występowania poszczególnych rodzajów chmur w lipcu i sierpniu 1986 r. w Calypsobyen (Zachodni Spitsbergen), [w:] J. Repelewska-Pękalowa, M. Harasimiuk, K. Pękała (red.) XIV Sympozjum Polarne, Aktualne problemy badawcze w Arktyce i Antarktyce. Referaty, komunikaty, sprawozdania, komentarze do posterów. 7 V 1987, UMCS, Lublin, 187-194.
• 4.Gluza A. F, Kaszewski B. M, 2000, Zachmurzenie ogólne nieba w Lublinie (1947-1996). Acta Universitatis Nicolai Copernici, Geografia, 31, Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, 106, 129-140.
• 5.Gorczyński W., Wierzbicka S., 1916, O rozkładzie geograficznym dni pogodnych i pochmurnych w Polsce. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydz. III, 9, 2, 135-185.
• 6.Hess M., 1967, Klimat terytorium miasta Krakowa. Folia Geographica, Series Geographica - Physica, 1, 35-97.
• 7.Instrukcja dla stacji meteorologicznych, 1988, IMGW, Wyd. Geol., Warszawa.
• 8.Janiszewski F., 1975, Wskazówki dla posterunków meteorologicznych. IMGW, Wyd. Kom. i Łącz., Warszawa.
• 9.Kaczorowska Z., 1977, Pogoda i klimat. WSiP, Warszawa.
• 10.Kalnay E. i in., 1996, The NCEP/NCAR 40-year Reanalysis Project. Bulletin of Am. Met. Soc, 77, 437-471.
• 11.Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., 2000, Meteorologia i klimatologia. Pomiary obserwacje, opracowania. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa-Łódź.
• 12.Kowalski L., 2003, Statystyka. Bel Studio, Warszawa.
• 13.Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski. Prace PIHM, 97, 3-14.
• 14.Michna E., 1959a, Zachmurzenie Przemyśla. Annales UMCS, sec. B, 12, 5, 201-220.
• 15.Michna E., 1959b, Zachmurzenie Rzeszowa w latach 1947-1958. Annales UMCS, sec. B, 13, 8, 201-218.
• 16.Molga M., 1980, Meteorologia rolnicza. PWRiL, Warszawa.
• 17.Morawska M., 1963, Zachmurzenie i usłonecznienie Krakowa w latach 1859-1958. Prace PIHM, 81, 2-46.
• 18.Niedźwiedź T. (red.), 2003, Słownik meteorologiczny. PTGeofiz., IMGW, Warszawa.
• 19.Stenz E., 1952, Zachmurzenie Polski. Prz. Met. i Hydr., 5, 1-2, 69-81.
• 20.Tamulewicz J., 1974, Zachmurzenie ogólne nieba w Poznaniu. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A - Geografia Fizyczna, 27, 157-177.
• 21.Tamulewicz J., 2000, Zachmurzenie nieba w Poznaniu na tle typów cyrkulacji atmosfery. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A - Geografia Fizyczna, 51, 133-146.
• 22.Żmudzka E., 2007, Zmienność zachmurzenia nad Polską i jej uwarunkowania cyrkulacyjne (1951-2000). Wyd. UW, Warszawa