Działalność Towarzystwa Geofizyków w Warszawie (1930-1947)

• Autorzy: Maj S.

Warianty tytułu

EN

On the Society of Geophysicists in Warsaw (1930-1947)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na przełomie lat 1929/1930 powołano w Polsce pierwsze geofizyczne stowarzyszenie naukowe pod nazwą Towarzystwo Geofizyków w Warszawie (TGW). Inicjatorem był Antoni Bolesław Dobrowolski (1872-1954), geofizyk i polarnik, profesor WWP w Warszawie oraz UW, dyrektor PIM (1927 1929) , uczestnik słynnej wyprawy antarktycznej na pokładzie fregaty "Belgica" w latach 1897/1899. TGW było stowarzyszeniem elitarnym. Członkiem można było zostać tylko na zaproszenie Zarządu, potwierdzonym przez Walne zebranie TGW. W dziesięcioleciu 1930-1939 prezesami Towarzystwa byli A.B. Dobrowolski oraz profesor Mieczysław Rybczyński (1873- 1937). TGW było bardzo aktywne; organizowało spotkania specjalistyczne i konferencje naukowe. Nawiązało współpracę z Międzynarodową Unią Geodezji i Geofizyki, z Komisją II Międzynarodowego Roku Polarnego 1932/33 i in. Wspierało wyprawy polarne i organizację Polskiej Stacji Polarnej na Wyspie Niedźwiedziej w archipelagu Spitsbergenu. Udzielało wsparcia przy budowie i uruchomieniu Oddziału Morskiego PIM w Gdyni, Stacji Magnetyczno- Meteorologicznej w Helu, Obserwatorium Sejsmologicznego w Uniwersytecie Warszawskim, Obserwatorium Meteorologicznego na Kasprowym Wierchu i in. TGW w okresie 1931-1938 wydawało czasopismo Biuletyn Towarzystwa Geofizyków w Warszawie. Redaktorem naczelnym był znany hydrolog inS. Alfred Rundo (1877-1939). W ciągu ośmiu lat ukazało się drukiem 15 zeszytów. Zawierały bardzo urozmaicone treści (także w językach obcych) z różnych dziedzin szeroko pojętej geofizyki, a właściwie nauk o Ziemi. Efektywnie rozwijającą się działalność TGW przerwała II wojna światowa: 1939-1945. W roku 1947 - już w innej rzeczywistości - TGW zostało reaktywowane, ale jako Polskie Towarzystwo Geofizyków; towarzyszyło temu zresztą, powołanie konkurencyjnej organizacji o nazwie Polskie Towarzystwo Meteorologiczno-Hydrologiczne. W uzupełnieniu zamieszczono krótkie biogramy (lub informacje o źródłach bibliograficznych) dotyczące członków Towarzystwa Geofizyków w Warszawie według listy z 1938

EN

In 1930 the first geophysical society called the Society of Geophysicists in Warsaw (SGW) was found in Poland. The founder and head of this Society was Professor Antoni Bolesław Dobrowolski (1872-1954), a famous Polish explorer of Antarctic region (the polar expedition o s/v "Belgic" in 1897/1899). This SGW was very active; it organized various geophysical scientificassembles and conferencesand corporated also with the International Union of Geodesy and Geophysics, with the Commission of Second International Polar Year 1932/1933, etc. The SGW assisted new geophysical observatories as, e.g., Marine Observatory in Gdynia, Magnetic Station at Hel, Seismological Observatory at University of Warsaw, Meteorological Observatory at Kasprowy Wierch in Tatra Mountains, etc. The some Polish polar expeditions to Svalbard Archipelago were also aided. From 1931 to 1939 the SGW edited the journal entitled „Bulletin de la Societe de Geophysique de Varsovie (Biuletyn Towarzystwa Geofizyków w Warszawie). The Editor-in-Chief was a Polish hydrologist Alfred Rundo (1877-1939). During about eight years 15 issues were emitted. Additionally the short biograms (or other bibliographic informations) of members of the first Polish Geophysical Society (1930-1939) after the list from 1938 are presented.

Słowa kluczowe

PL

geofizyka; polskie towarzystwa naukowe; Towarzystwo Geofizyków; Warszawa

EN

geophysics; Polish scientific societies; Society of Geophysicists in Warsaw

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2011
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 265--278
• Opis fizyczny: Bibliogr. 60 poz.

Twórcy

autor

Maj S.

• Polskie Towarzystwo Geofizyczne / Instytut Geofizyki PAN - Warszawa

Bibliografia

• 1.Arvaniti J., Chodkowska A., Francikowska K., Krajewska H., Szymczyk H., Wrzosek M. (red.), 2009, Materiały Karola Nereusza Bohdanowicza (1864-1947).[w.] Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk, nr 50, 44-51
• 2.Balcer R., 1997, Profesor Stenz - badacz optyki atmosfery. Prz. Geof., 42, 1, 13-18.
• 3.Centkiewicz Cz., 1977, Prof, dr Jean Lugeon - w pierwszą rocznicę śmierci. Prz. Geof., 22; 2, 131-134.
• 4.Chomicz K., 1976, Prof, dr Edward Stenz (w dwudziestą rocznicę śmierci). Prz. Geof., 21, 2, 147.
• 5.Czyszek Z., Czyszek W., 1984, Obserwatorium Geofizyczne w Helu. Prz. Geof., 29, 2, 199-212.
• 6.Doktorowicz-Hrebnicki St., 1971, Stefan Czarnocki (1878-1947). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 41, 1, 44-47.
• 7.Drege W., 1947, Stanisław Kalinowski - twórca Obserwatorium Geofizycznego i Instytutu Fizycznego, [w.] Stanisław Kalinowski, 1873-1946, PZWS, Warszawa, 75-93.
• 8.Drege W., Kalinowska-Widomska E., 1962, Prace terenowe Obserwatorium Geofizycznego w Świdrze w latach 1910-1960. [w:] Księga jubileuszowa 1910-1960, Prace Obs. Geof. St. Kalinowskiego w Świdrze, 23, 55-65.
• 9.Drozd ]., Malkowski K., Obertyński E., Toczek R., 2008, Gdynianie. Lista (niepełna) strat osobowych Gdyni w U wojnie światowej 1939-1945, część I - ludność cywilna. Gdynia.
• 10.Gadomska B., Maj S., 2002, Profesor Edward Stenz (1896-1956) jako popularyzator geofizyki. Publ. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sci., M-25 (347), 35-42.
• 11.Gorczyński W., 1948, Jan Blaton. Prz. Met. i Hydr., 1, 3-4, 142-143.
• 12.Hołub-Pacewiczowa Z., 1945, Jerzy Smoleński, [w:] Straty kultury polskiej 1939-1944, tom 1, red. A. Ordęga i T. Terlecki, Wyd. Książnica Polska, Glasgow.
• 13.Hurwic J., 1948, Tajemnice obserwatorium geofizycznego. Problemy, 8, 444-449.
• 14.Hurwic J., 1994, Stanisław Kalinowski, pierwszy polski magnetolog. Fizyka w Szkole, 1, 44-47.
• 15.Jankowska W.A., 1986, Obserwatorium Sejsmologiczne imienia Ireny Bóbr-Modrakowej w Warszawie. Prz. Geof., 31, 2, 193-200.
• 16.Kalinowska Z., 1962, Historia powstania i działalności Obserwatorium Geofizycznego w Swidrae w latach 1910-1960. [w:] Księga jubileuszowa 1910-1960, Prace Obs. Geof. St. Kalinowskiego w Świdrze, 23, 9-36.
• 17.Kalinowska-Widomska E., 1947, Stanisław Kalinowski 1873-1946. [w.] Stanisław Kalinowski 1873-1946, PZWS, Warszawa, 8-23.
• 18.Kamela Cz., 1991, Prof. Edward Warchałowski (1885-1953). Pierwszy wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego, [w:] Polskie Towarzystwo Fotogrametrii i Teledetekcji, Sekcja Naukowa Stowarzyszenia Geodetów Polskich, mat. sesji naukowej "60-łecie Polskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego" Warszawa, 22-24 maja 1991 r.
• 19.Kossowska-Cezak U., Maj S., Mikulski Z., 2009, Biogramy geofizyków polskich, [w.] Polski Towarzystwo Geofizyczne 1947-2007, red. E. Bogdanowicz, U, Kossowska-Cezak, ). Szkutnicki PTGeof./lMGW, 109-136.
• 20.Kowalczuk J., 1999, Sylwetki geofizyków polskich, [w.] 100-lecie geofizyki polskiej 1895-1995. Kalenda rium. AGH, Uczelniane Wyd. Naukowo-Dydaktyczne, Kraków.
• 21.Kowalczuk ]., 2001, Sylwetki geofizyków polskich, [w:] 100-lecie geofizyki polskiej 1895-1995. Kalenda rium. Wydanie drugie poszerzone. Wydawnictwo Arbor, Kraków.
• 22.Kowalczuk J., 2003, Ludzie polskiej nafty: Edward Walery Janczewski (1887-1959), życie i działalność naukowa. Wiek Nafty, 13, 2, 12-14.
• 23.Kowalczuk ]., 2011, Edward Walery Janczewski (1887-1959). Życie i działalność naukowa. Prz. Geof., 56, 3-4,
• 24.Kozłowski M.F., 1984, Profesor doktor Konstanty Tadeusz Olczak (1907-1983). Prz. Geof., 29, 2, 213-219.
• 25.Maj S., 1996, Kwartalnik "Acta Geophysica Polonica". Prz. Geof., 41, 1-2, 91-100.
• 26.Maj S., 1997a, Od Maurycego P. Rudzkiego do Edwarda Stenza. Zarys dziejów badań geotermicznych, w Polsce w pierwszej połowie XX wieku. Prz. Geof., 42, 1, 19-23.
• 27.Maj S., 1997b, Edward Stenz (1896-1956): first editor of "Acta Geophysica Polonica". Acta Geoph. Poi., 45, 4, 411-414.
• 28.Maj S., 2011, Antoni Bolesław Dobrowolski jako geofizyk. Prz. Geof., 56, 3-4,
• 29.Maj S., Guterch A., 1990, Professor Tadeusz Olczak - a polish geophysicist. Acta Geoph. Poi., 38, 2, 207-212.
• 30.Maj S., Guterch A., 1993, Działalność profesora Tadeusza Olczaka (1907-1983) w geofizyce. Prz. Geof., 38, 2, 169-174.
• 31.Maj S., Guterch A., 2008, Profesor Konstanty Tadeusz Olczak (1907-1983) - w 100-lecie urodzin. Prz. Geof., 53,1, 73-75.
• 32.Maj S., Ołpińska - Warzechowa K., 1990, Selected scientific works of Tadeusz Olczak. Acta Geoph. Pol, 38, 2, 212-214.
• 33.Mikulski Z., 1957, Prof. Stanisław Turczynowicz. Prz.Geof., 2, 4, 273-274.
• 34.Mikulski Z., 1977, Alfred Rundo (1877-1939). Prz. Geof., 22, 3-4, 287-292.
• 35.Mikulski Z., 1984, Towarzystwo Geofizyków w Warszawie (1929-1939). Prz. Geof., 29, 2, 181-198.
• 36.Mikulski Z., 1996, Romuald Gumiński (1896-1952) - sylwetka uczonego (w setną rocznicę urodzin). Prz. Geof., 41, 4, 323-329.
• 37.Mikulski Z., 1997, Edward Stenz (1896-1956) - wszechstronny geofizyk polski. Prz. Geof., 42, 1, 5-12.
• 38.Mikulski Z., 2002, Romuald Rosłoński (1880-1956). Gosp. Wodna, 9, 365.
• 39.Mikulski Z., Molga M., Rojecki A., Zych S., 1956, Prof, dr Edward Stenz - wspomnienie pośmiertne i bibliografia prac i artykułów E. Stenza. Prz. Geof.,1, 3-4, 149-165.
• 40.Molga M., 1974, Dr inż. Józef Matusewicz, 1890-1973. Prz. Geof, 19, 2, 157-158.
• 41.Motrenko E., 1979, Prof, dr habil. Teodor Kopcewicz, 1910-1976. Obituary. Acta Geoph. Pol, 27, 3, 293-302.
• 42.Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie (1875-1929), 1929, Warszawa, 5-31.
• 43.Olczak T., 1959, Doc. dr Irena Bóbr-Modrak (1B89-1959). Acta Geoph. Pol, 7, 2, 189-191.
• 44.Olczak X, 1960, Prof. Edward Walery Janczewski. Prz. Geof., 5, 1, 75-76.
• 45.Olszewicz B., 1947, Lista strat kultury polskiej (1 IX 1939-1 III 1946). Wyd. S. Arcta, Warszawa.
• 46.Ołpińska-Warzechowa K., 1959, Doc. dr Irena Bóbr-Modrakowa. Prz. Geof, 4, 2, 141
• 47.Ołpińska-Warzechowa K 1985, Obserwatorium Geofizyczne imienia Stanisława Kalinowskiego w Świdrze. Prz. Geof., 30, 2, 213-229.
• 48.Pieślak Z., 1977, Prof, dr Romuald Gumiński - w dwudziestą rocznicę śmierci. Prz. Geof., 22, 3-4, 293.
• 49.Przybyszewski E., 1962, Rola Obserwatorium w Świdrze w badaniach magnetycznych w Polsce, [w:] Księga jubileuszowa 1910-1960, Prace Obs. Geof. St. Kalinowskiego w Świdrze, 23, 51-54.
• 50.Radlińska H., 1964, Stanisław Kalinowski (1873-1946).[w.] Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, red. J. Hulewicz, W. Wyrobkowa-Pawłowska, Zakład Nar. im. Ossolińskich, Wrocław, 497-500.
• 51.Rojecki A., 1960, Franciszek Liana - wspomnienie pośmiertne wraz z bibliografią. Prz. Geof., 5, 2, 143-146.
• 52.Skaliński T., 1977, Teodor Kopcewicz (1910-1976) - Wspomnienie pośmiertne wraz z bibliografią. Prz. Geof., 22, 1, 3-8.
• 53.Stenz E., 1952, Prof, dr Romuald Gumiński (wspomnienie pośmiertne wraz z bibliografią). Prz. Met. i Hydr., 5, 3-4, 3-8.
• 54.Stephan W, 1968, Prof, dr inż. Kazimierz Dębski. Prz. Geof., 13, 2, 191-194.
• 55.Szczeniowski Sz., 1947, Stanisław Kalinowski jako naukowiec, [w:] Stanisław Kalinowski, 1873-1946. PZWS, Warszawa, 94-104.
• 56.Ścisłowski W. M., 1954, Czesław Białobrzeski (1878-1953). Postępy Fizyki, 5, 413-422.
• 57.Winid B., 1956, Zasługi prof. dr. Edwarda Stenza dla geografii regionalnej. Prz. Geof., 1, 3-4, 167-169.
• 58.Witkowski J., 1961, Władysław Smosarski (1876-1960) - wspomnienie pośmiertne. Prz. Geof. 6, 1-2, 63-66.
• 59.Wójcik Z., 2002, Bohdanowicz Karol, [w:] Słownik biograficzny techników polskich, 13, 25-38.
• 60.Zalewski M., 1997, Czesław Jacek Centkiewicz (1904-1996). Prz. Geof., 42, 1, 80-85.