Typy opadów deszczu w terminologii hydrologicznej

• Autorzy: Kupczyk E. , Suligowski R.

Warianty tytułu

EN

Rainfall types for hydrological purposes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W licznych pracach z zakresu opadów podejmowanych przez meteorologów i klimatologów zjawisko to jest analizowane w różnych aspektach, zależnie od celu badań. Niektóre z nich zawierają klasyfikację zdarzeń opadowych ze względu na różną skalę procesów, które powodują powstawanie chmur i opadów. W literaturze polskiej z zakresu opadów odczuwa się jednak niedostatek szczegółowych studiów poświęconych charakterystykom opadów i propozycji wykorzystania wyników tych badań w praktyce hydrologicznej. Dla celów analiz i prognoz hydrologicznych najważniejsze są przypadki opadów deszczu o maksymalnej wydajności i ich charakterystyki: wysokość, czas trwania oraz zasięg obszarowy. Celem artykułu jest prezentacja wyników badań sytuacji meteorologicznych nad Europą, w jakich występują w Polsce wysokie opady deszczu, identyfikacja systemów opadotwórczych w różnej skali i ustalenie charakterystyk opadu typowych dla tych sytuacji. Zastosowano dwie metody badań, statystyczną i meteorologiczną do analizy przypadków opadów rejestrowanych w obszarze Polski w wieloletnim okresie 1961-2000. Połączenie wyników badań dokonanych tymi metodami pozwoliło wydzielić 3 typy opadów: konwekcyjne, frontalne i opady stref konwergencji, które różnią się co do genezy, ale także można im przypisać różne charakterystyki opadu.

EN

A large number of studies has been undertaken by meteorologists and climatologists on precipitation phenomenon in many aspects, depending on the goal of investigation. Some of them classified precipitation events with respect to the different scale of atmospheric processes which cause the formation of clouds and precipitation. However, the review of Polish hydrometeorological bibliography shows the gapes in studies on the detailed characteristics of precipitation in time and space and application of this knowledge to hydrologic practice. For purposes of hydrologic analysis and forecast the most important subject of interest are extreme rainfall events, their depth, duration and areal extent. The aim of this paper is presentation of research results on extreme rainfall producing systems in the atmosphere at Middle Europe and finding rainfall characteristics which are referred to that precipitation-producing mechanism. Two approaches, statistical and meteorological have been applied for the analysis rainfall events recorded over territory of Poland, in multi - years period (1961-2000). The first method enabled selecting rainfall characteristics which are essential for rainfall types identification. The bases for meteorological analysis where synoptic maps and satellite images, corresponding with periods of high rainfall events. Integration of these two approaches makes possible the separation of the rainfall types: convection, frontal and convergence zones rainfall, which differ with their origin and main rainfall characteristics.

Słowa kluczowe

PL

opady maksymalne; typy opadów

EN

extreme rainfall events; types of rainfall

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2011
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 235--246
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., wykr.

Twórcy

autor

Kupczyk E.

autor

Suligowski R.

• Instytut Geografii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• 1.Cebulak E., 1998, Przegląd opadów ekstremalnych, które wywołały powodzie w XX wieku w dorzeczu górnej Wisły, [w:] Powódź w dorzeczu górnej Wisły w lipcu 1997 roku. Wyd. PAN, Kraków.
• 2.Chomicz K., 1951, Ulewy i deszcze nawalne w Polsce. Wiad. Służby Hydr., i Met., 2, 3, 5-8.
• 3.Chomicz K., 1971, Struktura opadów atmosferycznych w Polsce. Prace PIHM, 1.
• 4.Dębski K., 1959, Hydrologia kontynentalna. Wyd. Kom., Warszawa.
• 5.Guide to meteorological instruments and methods of observation, 2006, WMO, No. 8, Geneva, ss. 569. International cloud atlas, 1956, 1987, WMO, Geneva.
• 6.Janiszewski F, 1988, Instrukcja dla stacji meteorologicznych. Wyd. Geol., Warszawa, ss. 262.
• 7.Kupczyk E., Suligowski R., 1997, Statystyczny opis struktury czasowej opadów atmosferycznych jako elementu wejścia do modeli hydrologicznych, [w:] Predykcja opadów i wezbrań o zadanym okresie powtarzalności, red. U. Soczyńska, Wyd. UW, Warszawa, 17-82.
• 8.Kupczyk E., Suligowski R., Kasprzyk A., 2005, Typowe warunki meteorologiczne pojawiania się wysokich opadów i wezbrań rzek zachodnich Beskidów i środkowych Sudetów, [w:] Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, red. E. Bogdanowicz, U. Kossowska-Cezak, J. Szkutnicki, Ser. Monografie, IMGW, Warszawa, 131-152.
• 9.Lambor J., 1971, Hydrologia inżynierska. Arkady, Warszawa, ss. 363.
• 10.Międzynarodowy atlas chmur (atlas skrócony), 1959, PIHM, Seria A, Nr 42, Wyd. Kom., Warszawa, ss. 144.
• 11.Suligowski R., 2004, Struktura czasowa i przestrzenna opadów atmosferycznych w Polsce. Próba regionalizacji. Prace IG AŚ Kielce, 12, ss. 112.
• 12.Sumner G., 1988, Precipitation: Process and Analysis. Wiley, New York, ss. 455