Uniwersum matematyczne: rzeczywistość czy artefakt?

• Autorzy: Murawski R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tekst powstał w oparciu o odczyt wygłoszony na sesji zorganizowanej przez Oddział Wrocławski Polskiego Towarzystwa Matematycznego z okazji wręczenia Panu Profesorowi Romanowi Dudzie dyplomu członka honorowego PTM oraz o wykład wygłoszony w Pracowni Pytań Granicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w ramach cyklu Uniwersum (z perspektywy wątpliwości).

Słowa kluczowe

PL

filozofia matematyki; koncepcje ontologiczne

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Matematyczne
• Czasopismo: Wiadomości Matematyczne
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 47, Nr 1
• Strony: 17--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Murawski R.

• Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,

Bibliografia

• [1] Arystoteles, Metafizyka, [w:] Dzieła wszystkie, tłum. K. Leśniak, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.
• [2] T. Batog, Dwa paradygamty matematyki. Studium z dziejów i filozofii matematyki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1996 (wydanie I), 2000 (wydanie II).
• [3] Bernays P., Sur le platonisme dans les mathematiques, L'Enseignement Mathematique 34 (1935), 52-69. Przekład polski: O platonizmie w matematyce, tłum. R. Murawski, [w:] R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2003 (wydanie III), 342-356.
• [4] G. Cantor, Gesammelte Abhandlungen mathematischen und philosophischen Inhalts, Hrsg. E. Zermelo, Verlag von Julius Springer, Berlin. Przedruk: Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg-New York 1980.
• [5] R. Dedekind, Stetigkeit und irrationale Zahlen, Friedrich Vieweg und Solm, Braunschweig. Przekład polski: Ciągłość i liczby niewymierne, tłum. R. Murawski, [w:] R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2003 (wydanie III), 152-167.
• [6] A. B. Feferman, S. Feferman, Alfred Tarski. Life and Logic, Cambridge University Press, Cambridge 2004. Przekład polski: Alfred Tarski. Życie i logika, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• [7] A. Frąckowiak-Ciesielska, U źródeł współczesnego nominalizmu w filozofii matematyki, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce XXXIX (2006), 92-114.
• [8] A. Frąckowiak-Ciesielska, Nominalizm we współczesnej filozofii matematyki. Analiza krytyczno-porównawcza, rozprawa doktorska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 2008.
• [9] G. Frege, Die Grundlagen der Arithmetik. Eine logisch-mathematische Untersuchung iiber den Begriff der Zahl, Wilhelm Koebner, Breslau 1884. Przekład polski fragmentów: O pojęciu liczby, tłum. R. Murawski, B. Wolniewicz, [w:] R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2003 (wydanie III), 197-226.
• [10] K. Gödel, Űber formal unentscheidbare Sdtze der Principia Mathematica und verwandter Systeme. I., Monatshefte für Mathematik und Physik 38 (1931), 173-198. Przedruk wraz z tłumaczeniem angielskim: On Formally Undecidable Propositions of Principia Mathematica and Related Systems, [w:] K. Gödel, Collected Works. Vol. I. (S. Feferman, J.W. Dawson, Jr., S. C. Kleene, G.H. Moore, R. M. Solovay, J. van Heijenoort, eds.). Oxford University Press, New York and Clarendon Press, Oxford 1986, 144-195.
• [11] K. Gödel, Russell's Mathematical Logic, [w:] The Philosophy of Bertrand Russell (P. A. Schilpp, red.), The Tudor Publ. Comp., New York. Przekład polski: Logika matematyczna Russella, tłum. R. Murawski, [w:] R. Murawski, Współczesna filozofia matematyki. Wybór tekstów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, 77-102.
• [12] A. Heyting, Die intuitionistische Grundlegung der Mathematik, Erkenntnis 2 (1931), 106-115.
• [13] Z. Jordan, O matematycznych podstawach systemu Platona. Z historii racjonalizmu, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 1937.
• [14] T. Kotarbiński, Zasadnicze myśli pansomatyzmu, Przegląd Filozoficzny 38 (1935), 283-294. Przekład angielski: The Fundamental Ideas of Pansomatism, Mind, new series, 64, 488-500 and 65 (1956), 288. Przedruk w: [29], vol. 3, 577-591.
• [15] K. Kuratowski, A. Mostowski, Teoria mnogości. Nakładem Polskiego Towarzystwa Matematycznego z subwencji Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, Warszawa-Wrocław 1952 (wydanie I); Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966 (wydanie II), Warszawa 1978 (wydanie III).
• [16] J. Łukasiewicz, W obronie logistyki, Myśl katolicka wobec logiki współczesnej. Studia Gnesnensia 15 (1937), 12-26, 159-165. Przedruk w: J. Łukasiewicz, Z zagadnień logiki i filozofii. Pisma wybrane, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961, 210-219.
• [17] P. Mancosu, Harvard 19Ą0-19Ą1: Tarski, Carnap and Quine on a Finitistic Language of Mathematics for Science, History and Philosophy of Logic 26 (2005), 327-357.
• [18] P. Mancosu, Tarski's Engagement with Philosophy, [w:] The Golden Age of Polish Philosophy. Kazimierz Twardowski's Philosophical Legacy (S. Lapointe, J. Woleński, M. Marion, W. Miskiewicz, red.), Springer Verlag, Dordrecht-Heidelberg-London-New York 2009, 131-153.
• [19] Nicolai Cusae (Mikołaj z Kuzy), Liber de mente, [w:] Nicolai Cusae Cardi-nalis Opera, Parisiis 1514.
• [20] Nicolai Cusae (Mikołaj z Kuzy), De docta ignorantia, [w:] Nicolai Cusae Cardinalis Opera, Parisiis 1514.
• [21] J. S. Mill, System of Logic Ratiocinative and Inductive, Being a Connected View of the Principles of Evidence and the Methods of Scientific Investigation 1843. Przekład polski: System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej, tłum. C. Znamierowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962.
• [22] A. Mostowski, Tarski Alfred, [w:] The Encyclopedia of Philosophy (P. Edwards, ed.), vol. 8, The Macmillan Comp. & the Free Press, New York, Collie-Macmillan Ltd., London 1967, 77-81.
• [23] R. Murawski, Funkcje rekurencyjne i elementy metamatematyki. Problemy zupełności, rozstrzygalność, twierdzenia Gödla, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1990 (wydanie I), 1991 (wydanie II), 2000 (wydanie III), 2010 (wydanie IV).
• [24] R. Murawski, Philosophical Reflection on Mathematics in Poland in the Interwar Period, Annals of Pure and Applied Logic 127 (2004), 325-337.
• [25] R. Murawski, Filozofia matematyki i logiki w Polsce międzywojennej, Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, w druku.
• [26] H. Poincare, La Science et I'hypothese, Flammarion, Paris. Przekład polski: Nauka i hipoteza, tłum. M. H. Horowitz, Warszawa, 1908.
• [27] Proklos Diadochus, Kommentar zum ersten Buch Euklids "Elementen", Halle (Saale) 1945. Oryginał grecki w: Prodi Diadochi in Primum Elemen-torum Librum Commentarii, Hrsg. G. Friedlein, Bibliotheca Scriptorum Grecorum et Romanorum Teubneriana, B. G. Teubner, Leipzig 1873. Przekład polski fragmentów: Z komentarza do "Elementów" Euklidesa, tłum. R. Murawski, [w:] R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2003 (wydanie III), 58-66.
• [28] B. Russell, Mathematics and the Metaphysicians, The International Monthly 4 (1901), 83-101. Przedruk w: Mysticism and Logic and Other Essays, George Allen & Unwin Ltd., London 1949, wydanie VIII, 74-96. Przekład polski: Matematyka i metafizycy, tłum. R. Murawski, [w:] R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2003 (wydanie III), 229-245.
• [29] A. Tarski, Collected Papers (S. R. Givant, R. N. McKenzie, eds.), vol. 1-4, Birkhauser, Basel-Boston-Stuttgart 1986.
• [30] A. N. Whitehead, B. Russell, Pńncipia Mathematica, vol. I-III, The University Press, Cambridge, 1910-1913. Second edition: 1925-1927.