Metodyczne podstawy formułowania modeli opadów miarodajnych do wymiarowania kanalizacji

• Autorzy: Kotowski A.

Warianty tytułu

EN

Methodological basis for formulating models of dependable precipitations for measuring sewerage systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowane w latach 50. ubiegłego wieku zasady wymiarowania odwodnień terenów w Polsce są nieodpowiednie, bowiem zaniżają wyniki obliczeń miarodajnych strumieni opadów. Zasady te wymagają weryfikacji, w tym zwłaszcza pilnego zastąpienia modelu Błaszczyka nowymi dokładniejszymi modelami o zasięgu lokalnym, na podstawie których możliwe byłoby w przyszłości opracowanie szczegółowego atlasu opadów w Polsce – na wzór atlasu KOSTRA w Niemczech. Podstawą niniejszej pracy były wyniki pomiarów pluwiograficznych ze stacji meteorologicznej IMGW Wrocław-Strachowice z lat 1960-2009. Do wyodrębnienia z pluwiogramów intensywnych deszczy do analiz statystycznych częstości ich występowania przyjęto własne kryterium wysokości opadów, które pozwoliło na wyselekcjonowanie w każdym roku od kilku do kilkunastu najintensywniejszych opadów, ściślej w sezonie obejmującym miesiące od maja do października. Łącznie z okresu 50 lat obserwacji do szczegółowej analizy statystycznej wyodrębniono 514 opadów, które następnie były szeregowane według nierosnących wysokości w 16 przedziałach czasowych ich trwania. Na tej podstawie sformułowano i zweryfikowano w praktyce metodykę do probabilistycznego bądź fizykalnego opracowywania wyników pomiarów opadów, do zastosowania na innych stacjach meteorologicznych w kraju.

EN

The rules of measuring of drainage area in Poland, which were worked out in the fifties of last century, are frequently not suitable, that means lower results of calculations of unreliable precipitation stream. Those rules need verification, particularly urgent change of the Błaszczyk‘s model with new precise models, including local range, on which base would be probable to develop the precipitation atlas in Poland – like KOSTRA atlas in Germany. The basis of this work were pluviographic measurements from IMGW meteorological station in Wrocław-Strachowice from years 1960-2009. For choosing pluviograms of intensive rainfalls and for statistic analysis of the frequency with which they had appeared, the own criterion of precipitation amount was accepted. It allowed to choose for each year several most intensive precipitations, precisely for season May-October. Altogether from 50 years of observations for detailed analysis the 514 rainfalls were singled out. Afterwards they were classified by amounts for each 16 time periods they lasted. On this basis the methodology was elaborated, verified in practice for the use in other meteorological stations in the country for the probabilistic or physical description of rainfall measurement results.

Słowa kluczowe

PL

opad deszczu; wysokość opadu; intensywność opadu; natężenie jednostkowe deszczu; prawdopodobieństwo przewyższenia; częstość występowania; opad syntetyczny; seria czasowa; model opadów

EN

rainfall; precipitation amount; precipitation intensity; rain unit rate; probability of superiority; occurrence rate; synthetic precipitation; time series; precipitation model

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2011
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 45--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kotowski A.

• Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• 1.Bartels H., Malitz G., Asmus S. i in., 1997, Starkniederschlagshohen für Deutschland. KOSTRA. Selbstverlag des Deutschen Wetterdienstes. Offenbach am Main.
• 2.Błaszczyk R, 1983, Zasady planowania i projektowania systemów kanalizacyjnych w aglomeracjach miejskoprzemysłowych i dużych miastach. Wyd. IKS, Warszawa.
• 3.Błaszczyk W., 1954, Spływy deszczowe w sieci kanalizacyjnej (Wytyczne do normatywu). Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 9, 262-271.
• 4.Błaszczyk W., Roman M., Stamatello H., 1974, Kanalizacja. Tom I. Arkady, Warszawa.
• 5.Bogdanowicz E., Stachy J., 1998, Maksymalne opady deszczu w Polsce. Charakterystyki projektowe. Mat. Bad., s. Hydrologia i Oceanologia, 23, IMGW, Warszawa.
• 6.Chomicz K., 1951, Ulewy i deszcze nawalne w Polsce. Wiad. Sł. Hydr. i Met., 2, 3.
• 7.Chomicz K., 1953, Normy opadowe dla potrzeb kanalizacji miast. Gosp. Wodna, 10, 377-382.
• 8.Ciepielowski A., Dąbkowski S.L., 2006, Metody obliczeń przepływów maksymalnych w małych zlewniach rzecznych (z przykładami). Oficyna Wyd. Projprzem-EKO, Bydgoszcz
• 9.Konishi S., Kitagawa G., 2008, Information Criteria and Statistical Modeling. Springer Science.
• 10.Kossowska-Cezak U. (rec), 1999, Climatological normals (CLINO) for the period 1961-1990. Prz. Geof. 44, 1-2.
• 11.Kotowski A., 2006, O potrzebie dostosowania zasad wymiarowania kanalizacji w Polsce do wymagań normy PN-EN 752 i zaleceń Europejskiego Komitetu Normalizacji. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 6, 20-26.
• 12.Kotowski A., 2007, Dyskusja nad zaleceniami normy PN-EN 752 odnośnie zasad wymiarowania odwodnień terenów w Polsce. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, 46, 27-37.
• 13.Kotowski A., 2009, O wiarygodności podstaw modelowania zbiorników retencyjnych ścieków deszczowych. Politechnika Warszawska. Prace Naukowe, s. Inżynieria Środowiska, 57, 79-91.
• 14.Kotowski A., Kaźmierczak B., 2009, Ocena przydatności dotychczasowych wzorów na natężenie opadów deszczowych do projektowania odwodnień terenów w Polsce. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 11, 11-17.
• 15.Kotowski A., Kaźmierczak B, Dancewicz A., 2009, Analiza maksymalnych wysokości opadów we Wrocławiu-Strachowicach w latach 1960+2009. Modelowanie opadów miarodajnych do wymiarowania kanalizacji. Raporty Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej, s. SPR, 26.
• 16.Licznar P., Łomotowski J., Rójek M., 2005, Pomiary i przetwarzanie danych opadowych dla potrzeb projektowania i eksploatacji systemów odwodnieniowych. Wyd. Futura, Poznań.
• 17.Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., 1997, Hydrologia stosowana. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa
• 18.Schmitt T. G., 2007, Kommentar zum Arbeitsblatt A 118 "Hydraulische Bemessung und Nackweis von Entwdsserungssystemen". DWA, Hennef 2000 oraz Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa.
• 19.Sowiński M., 1980, Wyznaczenie maksymalnego natężenia opadu o T-letnim okresie powtarzalności na przykładzie Wrocławia. Wiadomości IMGW, 6, 3-4, 117-126.
• 20.Stachy J. (red.), 1987, Atlas hydrologiczny Polski. T. 1. Wyd. Geol. Warszawa.
• 21.Strupczewski W, Napiórkowski ]., 1981, Rozkłady maksymalnych sezonowych wysokości opadów atmosferycznych i ich sum na podstawie modelu serii czasowej. Prz. Geof., 26, 1-2, 25-36.
• 22.Suligowski Z., 2004, Zagospodarowanie wód opadowych. Szczególne problemy. Forum Eksploatatora, 3-4, 24-27.
• 23.Wołoszyn J., 1961, Średnie natężenie, średni czas trwania i rozkład natężenia normalnych opadów we Wrocławiu. Zeszyty Nauk. WSR we Wrocławiu. Melioracja, 61, 23-41.