Niektóre dane o występowaniu całodziennych warstw inwersyjnych w atmosferze Krakowa i uwarunkowania tego zjawiska

• Autorzy: Walczewski J.

Warianty tytułu

EN

Some data on occurrence of the all-day inversions in the atmospheric boundary-layer in Cracow and on the factors stimulating this occurrence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy wykorzystano dane ciągłego akustycznego sondażu dolnej warstwy atmosfery nad Krakowem w latach 1994–2005 (bez lat 1995 i 2002, w których ciągłość obserwacji była niepełna). Na podstawie danych sodarowych określono liczby dni z całodziennymi dolnymi inwersjami w poszczególnych latach (rys. 1) i w miesiącach tych lat (tab. 1). Wobec obserwowanej dużej zmienności tych liczb porównano je z przebiegiem aktywności słonecznej (rys. 1) oraz z występowaniem różnych typów cyrkulacji atmosferycznej (podzielonych na 10 rodzajów przez T. Niedźwiedzia). W typach tych wyróżniono 3 grupy: 1) wykazujące dużą zmienność w badanym okresie (rys. 3), 2) wykazujące małą zmienność (rys. 4), i grupę pośrednią (rys. 4). Najwyższe liczby dni z inwersjami występowały przy typach cyrkulacji nr 5, 9, oraz 4 i 10. Dane te mogą być użyteczne dla prognozowania warunków sprzyjających wzrostowi zanieczyszczenia powietrza w mieście.

EN

The work is based on the data from the continuous acoustic sounding of the lower atmospheric layer over Cracow in the years 1994–2005 (without years 1995 and 2002 in which the continuosity of observations was not full). On the basis of sodar data it was possible to determine the numbers of days with all-day lasting inversions in the individual years (Fig. l) and in the months of these years (Tab. 1). Considering the observed great variability of these numbers, they have been compared with courses of Solar activity (Fig. 1) and with the appearance of the different types of atmospheric circulation (divided into 10 types by T. Niedźwiedż). Among these types 3 groups have been indicated: the types showing high variability in the period analysed (Fig. 3), the types with low variability (Fig. 4), and those showing average characteristics. The highest numbers of the days with inversions were connected with circulation types No. 5 and 9, and No. 4 and 10. These data may be useful in forecasting the conditions, stimulating the air pollution growth in the city.

Słowa kluczowe

PL

dolna warstwa inwersyjna; typy cyrkulacji; cyrkulacja atmosferyczna; Kraków

EN

inversion in the atmospheric Boundary-Layer; circulation types; atmospheric circulation; Cracow

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2009
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 183--191
• Opis fizyczny: bibliogr. 24 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Walczewski J.

• IMGW - Kraków

Bibliografia

• 1.Czyczyło M., Matuła W., Walczewski J., 1985, Rozwój sodaru SAMOS, Prz. Geof., 30, 1, 45-82.
• 2.Czyczyło M., Walczewski J., 1979, Urządzenie do akustycznego sondowania atmosfery "SAMOS-1". Wiad. IMGW, 23, 3-4, 51-51.
• 3.Feleksy-Bielak M., Łabno M., Walczewski J., 1987, Kodowanie i archiwizacja danych sodarowych. Wiad. IMGW, 31,4, 53-56.
• 4.Feleksy-Bielak M., Walczewski J., 1988, Diural variation of characteristic SODAR echoes and the dumal change of atmospheric stability. Atmospheric Environment, 22, 9, 1793-1800
• 5.Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski. Prace PiHM, nr 97, 3-15.
• 6.Niedźwiedź T, 1981, Wpływ sytuacji synoptycznych na wybrane dane klimatu w dorzeczu Górnej Wisły. Rozpr. Hab. UJ, 80.
• 7.Stasiak M., Walczewski J., 1995, Przebieg roczny występowania typów porannych przemian w warstwie granicznej - obserwacje sodarowe w Krakowie w 1994. Wiad. IMGW, 39, 67-80.
• 8.Walczewski J., 1980, Pierwsza seria akustycznych sondaży w Krakowie. Prz. Geof., 25, 2, 145-154.
• 9.Walczewski J., 1981, Niektóre cechy występowania warstw inwersyjnych w Krakowie w pierwszym roku sondażu akustycznego. Prz. Geof., 26, 1-2, 95-104.
• 10.Walczewski J., 1984, Charakterystyka warstwy granicznej atmosfery nad Krakowem w oparciu o wyniki sondażu akustycznego. Mat. Badawcze IMGW, Seria Meteorologia, 10. 190
• 11.Walczewski J., 1985, Wyniki badań meteorologicznych przeprowadzonych za pomocą sodarów SAMOS. Prz. Geof., 30, 1, 53-66.
• 12.Walczewski J., 1986, Verlaeufe von SODAR Echos als klimatologische Charakteristik der Grenzschicht. Deutsche Meteorologen Tagung, Offenbach am Main, Dokumenten, 218-219.
• 13.Walczewski J., 1992, 10 lat rozwoju polskiego SODARU i akustycznego sondażu atmosfery w Krakowie. Wiad. IMGW, 36, 1-2, 37-46.
• 14.Walczewski J., 1994, Niektóre charakterystyki warstwy mieszania wyznaczone za pomocą SODARU pionowo sądującego w Krakowie. Wiad. IMGW, 38, 3, 91-99.
• 15.Walczewski J., 1997 a., Application of SODAR in urban air-quality monitoring system. Acoustic Remote-Sensing Applications, red. S.P. Signal, Springer Verlag and Narosa Publishing House, BerlinHeidelberg-New York-New Delhi, 385-394.
• 16.Walczewski J., 1997b, Zasięg rozpoznawania struktur warstwy granicznej przez Sodary o różnych charakterystykach technicznych. Wiad. IMGW, 41, 1, 45-58.
• 17.Walczewski J., 1998a, Problem oceny głębokości warstwy mieszania za pomocą Sodaru - porównania z Udarowymi obserwacjami warstw pyłowych. Wiad. IMGW, 42, 1, 5-20.
• 18.Walczewski J., 1998b, Sodar data as basis for an empirical of dural and annual variability of mean mixing height. Proceedings of the 17th International Symposium on Acoustic Remote Sensing of Atmosphere and Oceans - ISARS'98, Wiedeń, 6-10 VII 1998, 235-238.
• 19.Walczewski J., 2005, Meteorologiczne i klimatyczne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza. Prz. Geof., 50, 3-4, 177-193.
• 20.Walczewski J., 2006, Liczba dni z całodziennymi inwersjami w Krakowie w latach 1994-2005. Wiad. IMGW, 50, 3-4, 69-73.
• 21.Walczewski J., 2007a, Analiza częstości występowania w Krakowie całodziennych inwersji w zestawieniu z typami cyrkulacji w okresie lat 1994-2005. Wiad. IMGW, 51, 1, 49-54.
• 22.Walczewski J., 2007b, Związki między występowaniem w Krakowie typów cyrkulacji J Lityńskiego a pojawianiem się całodziennych warstw inwersyjnych w latach 1995-2005. Wiad. Met., Hydr. i Gosp. Wodn., 2-3, 69-78.
• 23.Walczewski J.,2007c, Przegląd literatury na temat badań warstwy granicznej atmosfery w Krakowie w latach 1980-2007. Wiad. Met., Hydr. i Gosp. Wodn., 4, 87-96.
• 24.Walczewski J., 2008, Prognozowanie typów cyrkulacji atmosferycznej jako element wsparcia działań w kierunku poprawy jakości powietrza, [w:] Ochrona i Inżynieria Środowiska - Zrównoważony Rozwój - Monografia Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH, 37, 227-231.