Inspirująca książka "Zasady meteorologii" Maurycego Piusa Rudzkiego

• Autorzy: Trepińska J.

Warianty tytułu

EN

The inspirating book "Prnciples of Meteorology" by Maurycy Pius Rudzki

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie przedstawia książkę – podręcznik napisaną prawie sto lat temu przez profesora Maurycego Piusa Rudzkiego (1862-1916). Książka powstała w pierwszych 15 latach XX wieku. Tytuły 7 rozdziałów oddają zawartość książki: I. Atmosfera, para, chmury, II. Kondensacja, III. Statyka atmosfery. Wzór barometryczny, IV. Wiatry, V. Promieniowanie, VI. Niektóre wiadomości z praktyki meteorologicznej, VII. Przepowiadanie pogody. Książka podaje mnóstwo szczegółowych informacji, zgodnie ze stanem ówczesnych wyników badań. Autor przestudiował wiele książek i pojedynczych artykułów, które były publikowane w tym czasie (łącznie 214) z prawie całej Europy, napisanych w językach: francuskim, angielskim, niemieckim, rosyjskim i polskim. Liczni uczeni i studenci – geofizycy, fizycy, pracujący w uniwersytetach na ziemiach polskich mogli znaleźć wiele interesujących kwestii na stronach tej książki. Prezentuje ona stan wiedzy z meteorologii i fizyki atmosfery i może być bardzo dobrą podstawą do porównania ze współczesną meteorologią i klimatologią. Jest także znakomitym świadectwem rozwoju nauki w ciągu ostatnich 90 lat. Pozwala na uświadomienie sobie rewolucji naukowej, która miała miejsce w ostatnim wieku.

EN

The paper presents the handbook written almost one hundred years ago by Professor M.P.Rudzki (1862-1916). It was created in the first 15 years of the XX century. The titles of seven chapters give some notion of the contents: I. Atmosphere, water-vapor, clouds; II. Condensation; III. Static of atmosphere. Barometric formula; IV. Winds; V. Radiation; VI. Some knowledge about meteorological practice; VII. Weather forecast. The book contains a lot of detailed information, in accordance with the results of contemporary researches. The Author studied many books and single science articles (together 214) from almost all Europe, written in French, English, German, Russian and Polish, which were published at that time. Each scientist and student – geophysicist, physicist working on university on Polish lands could find many things in the pages of this book. It represents the level of knowledge from meteorology and physic of atmosphere of that time and can be very good base to the comparison in the recent meteorology or climatology. The book is good testimony too, to the development of science during the last 90 years. It allows to look on the revolution in many explorations, which taken place over the last century.

Słowa kluczowe

PL

fizyka atmosfery; meteorologia; kondensacja; cyrkulacja; promieniowanie

EN

physic of atmosphere; meteorology; condensation; circulation; radiation

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2009
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 85--101
• Opis fizyczny: bibliogr. 7 poz., fot.

Twórcy

autor

Trepińska J.

• Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ - Kraków

Bibliografia

• 1.Mietelski J., 1997, Stacje meteorologiczne w obserwatoriach astronomicznych, [w:] Wahania klimatu w Krakowie (1792-1995), (red.)]. Trepińska, Instytut Geografii UJ, Kraków, 15-34.
• 2.Mietelski J., 1986, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego w okresie dyrekcji Franciszka Karlińskiego (1862-1902). Studia z historii astronomii, fizyki i matematyki w Uniwersytecie Jagiellońskim. (red.) B. Średniawa, Kraków, 52.
• 3.Rudzki M., P., 1917, Zasady meteorologii. Skład Główny w Księgarni E. Wende i Spółka, Warszawa, 1-161.
• 4.Rybka E., 1964, Zarys historii astronomii w Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia z dziejów katedr Wydziału Matematyki, Fizyki, Chemii UJ. (red.) S. Gołąb, Kraków, 13-15.
• 5.Rybka E., 1974, Maurycy Pius Rudzki, Życie i działalność. Muzeum Techniki, Stowarzyszenie Geodetów Polskich, 1-16.
• 6.Obrębska-Starkiowa B., Trepińska J., 1999, Meteorologia i klimatologia, [w.] Geografia w Uniwersytecie Jagiellońskim 1849-1999. t. III, (red.) B. Kortus, A. Jackowski, K. Krzemień, Instytut Geografii UJ, Kraków, 139-210.
• 7.Trepińska J. 2005, Historia uniwersyteckiej stacji meteorologicznej w Krakowie jako przykład ciągłości badań naukowych, [w:] Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych, (red.) K. Krzemień, J. Trepińska. A. Bokwa, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, 13-22.