Profesor Henryk B. Arctowski (1871-1958) jako geofizyk (życie i działalność)

• Autorzy: Maj S.

Warianty tytułu

EN

Professor Henryk B. Arctowski (1871-1958) - a polish geophysicist (his biography and scientific activity)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Profesor Henryk Arctowski jest znany głównie jako znakomity badacz krain polarnych. Przedstawiona, oryginalnie ujęta, biografia uwypukla jego zaangażowanie w badania geofizyczne. Jego spuścizna naukowa z wypraw polarnych dotyczy wielu dziedzin geofizyki: tektoniki i petrografii, glacjologii, meteorologii, oceanologii oraz optyki atmosfery. Henryk Arctowski zajmował się też zagadnieniami klimatycznymi i heliogeofizyką. Dowodem uznania jego osiągnięć w tych dziedzinach jest to, że Narodowa Akademia Nauk Stanów Zjednoczonych przyznaje od 1969 r. medal im. Henryka Arctowskiego za wybitne wyniki w badaniach heliofizyki i w badaniach związków Słońce – Ziemia. Biografia podkreśla również niezwykły patriotyzm Profesora Arctowskiego, jego wkład w prace Komisji do Spraw Polski na konferencję pokojową w Wersalu oraz jego zaangażowanie w rozwój nauk geofizycznych w II Rzeczypospolitej podczas jego pracy w Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Świadczy o tym również fakt zmiany rodowego nazwiska – Artzt - na polsko brzmiące – Arctowski.

EN

Professor Henryk Arctowski is mainly known as a famous polar researcher. The present biography puts emphasis on his accomplishments in geophysics. His output of polar expeditions concerns many fields of geophysics: tectonics, petrography, glaciology, meteorology, oceanology, and atmospheric optics. He was also interested in climatology and heliogeophysics. To pay tribute to his achievements in these fields, the National Academy of Sciences, USA, established the Arctowski Medal that has been awarded, since 1969, for studies in solar physics and solar-terrestrial relationships. The biography also underlines a great patriotism of Professor Arctowski, his contribution to the Commission for Polish Affairs at the Peace Conference in Versaille, and merits for the progress of geophysical sciences in Poland during his work at the Jan Kazimierz University in Lwow. The patriotic feeling motivated him to modify his family surname Artzt into a Polish-sounding name of Arctowski.

Słowa kluczowe

PL

Arctowski Henryk; Medal Arctowskiego; Belgia

EN

Arctowski Henryk; Arctowski's Medal; Belgica

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2009
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 7--17
• Opis fizyczny: bibliogr 19 poz.

Twórcy

autor

Maj S.

• Polskie Towarzystwo Geofizyczne/ Instytut Geofizyki PAN - Warszawa

Bibliografia

• 1.Abbot C.G., 1959, Dr. Henryk Arctowski's work with the Smithsonian Institution, Washington 1939-1950. Acta Geophys. Pol. 7(3/4), 309-310.
• 2.Burdecki E, 1957, In memoriam: Henryk Arctowski. NOTOS (Weather Bureau, South Africa), 6, 3/4, 126-127.
• 3.Coutrez G., 1959, Expedition de la "BELGICA" 1897-1899 (Breves notes sur M. Henryk Arctowski), Acta Geophys.Pol. 7(3/4), 298.
• 4.Hahn W., 1921, Bibliografia Bibliografii Polskiej. H. Altenberg - Księgarnia Wydawnicza we Lwowie.
• 5.Kosiba A., 1959, Działalność naukowa Profesora Henryka Arctowskiego, Acta Geophys. Poi. 7(3/4), 250-281.
• 6.Kosiba A., Olczak T., Ołpińska-Warzechowa K., Pietkiewicz S., Suszyiio W, Królikowska E., Wiszniewski W, 1959, Bibliografia prac naukowych Henryka Arctowskiego. Acta Geophys. Poi. 7(3/4), 282-295.
• 7.Kowalczuk J., 2001,100-lecie Geofizyki Polskiej. Kalendarium. Wydanie drugie poszerzone. Kraków, Wyd. ARBOR.
• 8.Kowalczuk J., Maj S., 1997, Henryk Orkisz (1903-1995). Prz. Geof. 42(1), 73-77.
• 9.Olczak X, 1959, Pamięci Henryka Arctowskiego (To the Memory of Henryk Arctowski). Acta Geophys. Poi. 7(3/4), 247-249.
• 10.Ołpińska-Warzechowa K., 1988, Instytut Geofizyki i Meteorologii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1920-1939). Prz. Geof. 33(1), 65-81.
• 11.Pietkiewicz S., 1959, Rola Henryka Arctowskiego w belgijskiej wyprawie antarktycznej 1897-1899 w świetle sprawozdań z tej wyprawy. Acta Geophys. Poi. 7(3/4), 299-308.
• 12.Tison L.J., 1959, H. Arctowski et {'expedition Antarctiąue de la "Belgica". Acta Geophys. Poi. 7(3/4), 296-297.
• 13.Zinkiewicz W., 1959, Les travaux de H. Arctowski sur le phenomene de discontinuite dans le cours des elements meteorologiąues dans le temps et 1'espace. Acta Geophys.Pol. 7(3/4), 311-320.
• 14.Lord R.H., Polska, 1921, Przełożył Jan Kasprowicz; wstęp Henryk Arctowski, Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, Książnica Polska, Lwów-Warszawa16
• 15.Szczepanowsk i S. Jr., 1923, Zarys życia i prac Stanisława Prus-Szczepanowskiego (1846-1900), [w:] Stanisław Szczepanowski, Myśli o Odrodzeniu Narodowem, Książnica Polska, Lwów-Warszawa, 5-21.
• 16.Dobrowolski A.B., 1923, Historja Naturalna Lodu, Wyd. Kasy Pomocy im. J. Mianowskiego, Warszawa.
• 17.Szkoły Akademickie. Organ Stałej Delegacji Zrzeszeń i Związków Profesorów Szkół Akademickich w Polsce (kwartalnik), zeszyt 2 i 3, Poznań 1927.
• 18.Pamiętnik Pierwszego Zjazdu Geologiczno-Naftowego we Lwowie: 14-15grudnia 1929. 1930. Wyd. Polski Instytut Geologiczny / Karpacka Stacja Geologiczna, Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Warszawa - Borysław - Lwów, 1-185.
• 19.Biuletyn Towarzystwa Geofizyków w Warszawie, zeszyt 15, 1938, red. Alfred Rundo, Warszawa.