Dynamika glebowych zasobów wodnych w Polsce współcześnie i w przyszłości

• Autorzy: Somorowska U.

Warianty tytułu

EN

Dynamics of the soil water storage in Poland in current and future climate conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad zmiennością uwilgotnienia strefy aeracji w Polsce w kontekście zmian klimatu oraz możliwych zmian procesów hydrologicznych. Analizowano wieloletnią i sezonową zmienność wilgotności gleb w Polsce na podstawie symulacji uwilgotnienia według modeli ECHAM5 oraz GFDL, w wybranych wieloleciach XX i XXI wieku. Analizowano względną efektywną wilgotność gleby. Dane pozyskano ze Światowego Programu Badania Klimatu WCRP (World Climate Research Programme), z projektu CMIP3 (Coupled Model Intercomparison Project phase 3). Stwierdzono, że w perspektywie najbliższych 50-100 lat może nastąpić wzrost ekstremalnych stanów uwilgotnienia gleby, ze znacznym obniżeniem uwilgotnienia w lecie. Przewiduje się, że okres, w którym występuje wyczerpywanie zapasów dostępnej dla roślin wody, będzie dłuższy.

EN

Special focus of this research is on the variability of soil water storage in Poland in the context of climate change and possible changes in the hydrological processes. In this paper long term variation of soil water storage in Poland is analyzed based on climate models simulations, comprising the ECHAM5 and GFDL models. Long-term mean monthly values of the soil water storage have been evaluated for selected periods of twenty and twenty first century. Index of effective relative soil water storage is calculated and analyzed. Data used in this research were possessed from the World Climate Research Programme, Coupled Model Intercomparison Project phase 3. Projections for second half of the twenty first century show that considerable changes in soil water storage should be expected. Increase of extreme stages is expected and the amount of available water is projected to decrease in summer. Period of decrease in soil moisture is projected to extend

Słowa kluczowe

PL

wilgotność gleby; zmienność sezonowa; zmienność czasowa; projekcje

EN

soil water storage; seasonal and inter-annual variability; projections

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2008
• Tom: Z. 2
• Strony: 155--165
• Opis fizyczny: bibliogr. 18 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Somorowska U.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1.Christensten J.H., Christensen O.B., 2003, Severe summertime flooding in Europe. Nature, 421, 805-806.
• 2.Frei C, Scholl R., Fukutome S., Schmidli J.,Vidale P.L., 2006, Future change of precipitation extremes in Europe: Intercomparison of scenarios from regional climate models. J. Geophys. Res., Ill(d6), D06105.
• 3.Gedney N., Cox P.M., Betts R.A., Boucher O., Huntingford C, Stoll P.A., 2006, Detection of a direct carbon dioxide effect in continental river runoff records. Nature, 439, 835-838.
• 4.Jaworski J., 2004, Parowanie w cyklu hydrologicznym zlewni rzecznych. Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Warszawa.
• 5.Kędziora A., 2006, Kształtowanie krajobrazu rolniczego dla zachowania zrównoważonej gospodarki wodnej. Mat. ogólnopolskiej konf. nauk. "Zrównoważony rozwój w teorii ekonomii i praktyce", 29-30 czerwca 2006, Wrocław (http://www.kee.ae.wroc.pl/).
• 6.Kędziora A.,1995, Podstawy agrometeorologii. PWRiL, Poznań.
• 7.Koźmiński C, Michalska B. (red.), 1995, Atlas uwilgotnienia gleby w Polsce. AR w Szczecinie, Szczecin.
• 8.KundzewiczZ., 2007, Najcieplejsze półrocze. Wiedza i Życie, 8, 26-29.
• 9.Li H., Robock A., Wild M., 2007, Evaluation of Intergovernmental Panel on Climate Change fourth Assessment soil moisture simulations for the second half of the twentieth century. J. Geophys. Res., 112, D06106, doi:10.1029/2006JD007455.
• 10.Łabędzki L., 2006. Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Woda, Środowisko, Obszary wiejskie. Rozprawy nauk. i monografie, 17.
• 11.Porporato A., Daly E., Rodriguez-Iturbe L, 2004, Soil Water Balance and Ecosystem Response to Climate Change. The American Naturalist, 164, 5, 625-632.
• 12.Schar C, Vidale P.L, Liithi D., Frei C, Haberli C, Liniger M., Appenzeller C, 2004, The role of increasing temperature variability in European summer heat waves. Nature, 439, 332-336.
• 13.Sellers P.J, Bounoua L, Collatz G.J., Randall D.A., Dazlich D.A., Los S.O., Berry J.A., Fung I., Tucker C.J., Field C.B., Jensen T.G., 1996, Comparison ofradiative and physiological effects of doubled atmospheric CO2 on climate. Science, 271, 1402-1406.
• 14.Seneviratne S.L, Luethi D., Litschi M., Schar C, 2006, Land-atmosphere coupling and climate change in Europe. Nature, 443, 205-209.
• 15.Solomon S., Qjn D., Manning M., Marquis M., Averyt K., Tignor M.M.B., Miller H.L. (red.), 2007, Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Working Group 1 Contribution to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
• 16.Somorowska U., 2006, Wpływ stanu retencji podziemnej na proces odpływu w zlewni nizinnej. Dissertationes, 473. Wyd. UW, Warszawa.
• 17.Starkel L., Kundzewicz Z., 2008, Konsekwencje zmian klimatu dla zagospodarowania przestrzennego kraju. Nauka, 1, 85-101.
• 18.Stuczyński X, Dębicki R., 2007. Zapobieganie suszy glebowej. Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, 18, 141-151.