Związek między poziomem wody w jeziorach przybrzeżnych i wodami morskimi polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego

• Autorzy: Girjatowicz J.P.

Warianty tytułu

EN

The relationships between water level in coastal lakes and sea water of Polish coast of Baltic Sea

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy wykorzystano materiał archiwalny Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dotyczący średnich miesięcznych poziomów wody jezior: Jamno (Unieście), Bukowo (Bukowo Morskie), Gardno (Gardna Wielka) i Łebsko (Izbica) z okresu od 1961 do 2000. Analizowano miesięczne, sezonowe i roczne wartości poziomu wody na tych jeziorach. Najniższe wartości poziomu są wiosną i systematycznie rosną w następnych porach roku, osiągając najwyższe wartości zimą. Do badania związków poziomu wody między poszczególnymi jeziorami oraz między jeziorami i morzem zastosowano metodę korelacji i regresji. Stwierdzono, że istnieją silne związki zwłaszcza w miesiącach zimowych, istotne statystycznie na poziomie a=0,001. Najsilniejsze związki zachodzą między jeziorami Gardno i Łebsko oraz między tymi jeziorami a morzem. Ich współczynniki korelacji we wszystkich miesiącach i porach roku przeważnie przekraczają wartość 0,90. Sprzyja temu swobodna wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Słabsze są natomiast związki z jeziorami Jamno i Bukowo. Przyczyną tego jest utrudniona wymiana wód między tymi jeziorami i morzem. Spowodowana ona jest występowaniem w niektórych okresach wałów piaszczystych i śryżowych. Te akumulacyjne formy blokują odpływ wód do morza

EN

The archival material in this paper originates from The Institute of Meteorology and Water Management and concerns mean monthly values of water level for Jamno Lake (Unieście), Bukowo Lake (Bukowo Morskie), Gardno Lake (Gardna Wielka) and Łebsko Lake (Izbica) from the period 1961 to 2000.The monthly, seasonal and annual values of water level were analysed on these lakes. The lowest water level occur in spring and increase systematically in the following seasons obtaining the highest values in winter. The correlation and regression analysis were used to investigate the statistical dependence of relationships of water level between particular lakes and between lakes and the Baltic Sea. It was found that there are some strong relationships particularly in winter months statistically significant at the level a=0.001. The strongest relationships occur between Gardno Lake and Łebsko Lake and between these lakes and the sea. The correlation coefficient in all months and season usually exceeds 0.90. This is explained by free water exchange between these two lakes and the sea. In contrast, relationships between Jamno Lake and Bukowo Lake are waker. This is due to the difficulties of water exchange between these lakes and the sea. This is caused by grease ice ridge and sandy ridge, which occur in some periods. These accumulated forms block the water outflow to the sea.

Słowa kluczowe

PL

poziom wody; związki regresji; polskie jeziora przybrzeżne; jezioro przybrzeżne; woda morska; Bałtyk

EN

water level; relationships of regression; Polish coastal lakes; sea water

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2008
• Tom: Z. 2
• Strony: 141--153
• Opis fizyczny: bibliogr. 16 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Girjatowicz J.P.

• Zakład Hydrografii i Gospodarki Wodnej - Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• 1.Balicki H., 1980, Metoda obliczania napływu wody morskiej do jezior przybrzeżnych na przykładzie jeziora Gardno. [w:] Stosunki wodne w zlewniach rzek Przymorza i dorzecza Dolnej Wisły ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej jezior, cz. II, Słupsk, 125-133.
• 2.Choiński A., 1995, Zarys limnologii fizycznej Polski. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań.
• 3.Cyberski J., 1984. Zasoby wodne zlewni rzecznych, [w:] Pobrzeże Pomorskie (red. B. Augustowski), Ossolineum, Gdańsk, 189-213.
• 4.Cyberski J., Jędrasik J., 1992, Wymiana i cyrkulacja wód w jeziorze Gardno. [w:] Zlewnia przymorskiej rzeki Łupawy i jej jeziora (red. K. Korzeniewski), WSP w Słupsku, Słupsk, 199-220.
• 5.Cyberski J., Jędrasik J., 2000, Procesy wymiany wód w jeziorach przybrzeżnych południowego Bałtyku na przykładzie jeziora Gardno. Inżynieria Morska i Geotechnika, 6, 319-324.
• 6.Drwal J., Cieś1iński R., Chlost I., 2007, Obieg wody w jeziorze przybrzeżnym na przykładzie jeziora Łebsko, [w:] Obieg wody w środowisku naturalnym i przekształconym (red. Z. Michalczyk) Wyd. UMCS, Lublin, 185-193.
• 7.Girjatowicz J.R, 1999, Structural variability of near-shore ice and its abrasive effects in sheltered and exposed areas. Quaternary Studies in Poland. Special issue, Poznań, 103-107.
• 8.Girjatowicz J.R, 2001, Zjawiska deformacji pokryw lodowych na wybrzeżu polskim. Prz. Geof., 46, 1-2, 51-66.
• 9.Girjatowicz J.R, 2007, Effects of North Atlantic Oscillation on water temperature in Southern Baltic coastal lakes. Maszynopis w Zakładzie Hydrografii i Gospodarki Wodnej Uniwersytetu Szczecińskiego.
• 10.Jasińska E., 1991, Dynamika słonych wód w estuariach polskich rzek. Prace IBW PAN, nr 24, Gdańsk.
• 11.Kondracki J., 1998, Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 12.Majewski A., 1972, Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża. Prace PIHM, 105, 3-40.
• 13.Majewski A., 1987, Charakterystyka wód. [w:] Bałtyk Południowy (red. B. Augustowski), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk, 173-217.
• 14.Mikulski Z., 1964, Bilans wodny zalewów przybałtyckich. Wiad. Służby Hydr. i Met., 59a, 3-61.
• 15.Mikulski Z., 1970, Wody śródlądowe w strefie brzegowej południowego Bałtyku. Prace PIHM, 98, Warszawa, 25-45.
• 16.Szmidt K., 1967, Rola Morza Bałtyckiego w kształtowaniu stosunków hydrograficznych jezior przybrzeżnych ze szczególnym uwzględnieniem jeziora Jamno. Zeszyty Geogr., 9, Gdańsk, 47-76.