Relative sea-level changes recorded in borings from a Miocene rocky shore of the Mut Basin, southern Turkey

• Autorzy: Uchman A. , Demírcan H. , Toker V. , Derman S. , Sevim S. , Szulc J.

Warianty tytułu

PL

Względne zmiany poziomu morza zapisane w drążeniach z mioceńskiego wybrzeża skalistego Basenu Mut w południowej Turcji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Cretaceous limestones from the basement of the Neogene Mut Basin are strongly sculptured by borings, including mainly clionid sponge borings Entobia ispp., bivalve borings Gastrochaenolites torpedo and G. lapidicus, the polychaete boring Caulostrepsis taeniola and Meandropolydora isp. The borings are replaced subsequently; as a rule the succession begins with C. taeniola and terminates with Entobia ispp. The discussed boring producers display various tolerance for light, energy and depth conditions, hence their succession may reflect environmental changes, related to marine transgression, proceeded upon rocky coast area. Since such a coast could be devoid of sedimentation for a long time, the possible reconstruction of relative sea-level change may be inferred exclusively from nonsedimentological criteria i.e. from the succession of endolithic borings. Therefore the borings may be employed as useful tool in sequence stratigraphic procedure.

PL

Omawiana asocjacja drążeń jest typowa dla ichnofacji Entobia (sensu Bromley & Asgaard, 1993b), która zwykle występuje powyżej podstawy normalnego falowania i jest charakterystyczna dla wieloletnich okresów ekspozycji i bioerozji. Drążenia Gastrochaenolites torpedo, produkowane przez małże Litophaga lithophaga występują wyłącznie w płytkiej (10 m głębokości), bardzo czystej, pozbawionej zawiesiny wodzie, na stromym skalistym podłożu. Bardziej toleracyjne na dostawę materiału osadowego, G. lapidicus i C. taeniola mogą być tworzone na bardziej połogim podłożu i nieco większych głębokościach (Fig. 7). Zaobserwowano nakładanie się jednych drążeń na drugie. Po-wierzchnie skolonizowane najpierw przez wieloszczety (Caulostrepsis) były następnie drążone przez małże (Lithophaga i Hiatella) produkujące Gastrochaenolites ispp. (Fig. 4B). Później, w większych głębokościach wkroczyły drążące gąbki z rodzaju Cliona produkujące Entobia ispp. (Fig. 5A). Drążenia występują także w muszlach ostryg (Fig. 4C, D; Fig 5B), licznych w dolnej części utworów transgresywnych. Zewnętrzna powierzchnia muszli jest zdecydowanie silniej podrążona niż ich strona wewnętrzna, co wskazuje na początek bioerozji jeszcze za życia ostryg. Przedstawiona sukcesja drążeń jest wynikiem stopniowo zmieniających się warunków środowiskowych, związanych z postępującą transgresją (Fig. 8). Wynika z tego, że drążenia mogą być użytecznym narzędziem do rekonstrukcji różnorodnych zmian środowiskowych, w tym względnych zmian poziomu morza, zachodzących w obrębie skalistych stref brzeżnych zbiorników morskich.

Słowa kluczowe

EN

borings; rocky shore; palaeobathymetry; Mut Basin; Miocene; Turkey

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geologiczne
• Czasopismo: Annales Societatis Geologorum Poloniae
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 72, No 3
• Strony: 263--270
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Uchman A.

• Institute of Geological Sciences, Jagiellonian University, Oleandry 2a; 30-063 Kraków, Poland

autor

Demírcan H.

• Department of Geological Engineering, Faculty of Sciences, Ankara University, 06100 Tandogan-Ankara, Turkey

autor

Toker V.

• Department of Geological Engineering, Faculty of Sciences, Ankara University, 06100 Tandogan-Ankara, Turkey

autor

Derman S.

• Turkish Petroleum Corporation, Mustafa Kemal Mahallesi 2, Cadde 86, 06520 Ankara, Turkey

autor

Sevim S.

• Department of Geological Engineering, Faculty of Sciences, Ankara University, 06100 Tandogan-Ankara, Turkey

autor

Szulc J.

• Institute of Geological Sciences, Jagiellonian University, Oleandry 2a; 30-063 Kraków, Poland

Bibliografia

• 1. Bassant, P., 1999. The high-resolution stratigraphic architecture and evolution of the Burdigalian carbonate-siliciclastic sedimentary systems of the Mut Basin, Turkey. GeoFocus, 3: 1-278.
• 2. Bolukbasi, S., Captug, A. & Demir, E., 1994. Mut-Silifke yöresinin jeolojisi (Geology of Mut-Silifke area). TPAO Archive, Report no. 4284, 46 pp. [unpublished].
• 3. Bromley, R. G., 1978. Bioerosion of Bermuda reefs. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 23: 169-197.
• 4. Bromley, R. G., 1992. Bioerosion: eating rocks for fun and profit. In: Maples, C. G. & West, R. R. (eds), Trace fossils. Short Courses in Paleontology, 5, pp. 121-129.
• 5. Bromley, R. G. & Asgaard, U., 1993a. Endolithic community replacement on a Pliocene rocky coast. Ichnos, 2: 93-116.
• 6. Bromley, R. G. & Asgaard, U., 1993b. Two bioerosion ichnofacies produced by early and late burial associated with sea-level changes. Geologische Rundschau, 82: 276-280.
• 7. Bromley, R. G. & D’Alessandro, A., 1983. Bioerosion in the Pleistocene of southern Italy: ichnogenera Caulostrepsis and Meandropolydora. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 89: 283-309.
• 8. Bromley, R. G. & D’Alessandro, A., 1984. The ichnogenus Entobia from the Miocene, Pliocene and Pleistocene of southern Italy. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 90: 227-296.
• 9. Bromley, R. G. & D’Alessandro, A. 1987. Bioerosion of the Plio-Pleistocene transgression of southern Italy. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 93: 379-442.
• 10. Clarke, J. M., 1908. The beginnings of dependent life. New York State Museum, Bulletin, 121: 146-169.
• 11. Derman, A. S., 2001. Mut baseninin jeolojisi ve istif stratigrafik çatisi. TPAO Archive Report, 46 pp. [unpublished].
• 12. Derman, A. S., & Derman, H. A., 2000. Mut Baseni’ndeki Miyosen öncesi alüvyon yelpazeleri, dagilimlari ve önemleri (Distribution and importance of pre-Miocene alluvial fan deposits in Mut Basin). Türkiye Jeoloji Kongresi bildiri özleri (Proceedings of Turkish Geological Congress). TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odasi. Ankara, pp. 208-209.
• 13. Derman, A. S. & Özdogan, M., 1999. Mut Baseni Istif Stratigrafisi ve Sedimantolojisi Gezisi Gezi Kýlavuzu (Sequence stratigraphy and sedimentology, Field Guide to Mut Basin). Turkish Association of Petroleum Geologists and Sedimentology Working Group, Ankara University, Fen Fakültesi, Jeoloji Mühendisligi Bölümü, Ankara, p. 34.
• 14. Gedik, A., Birgili, S., Yilmaz, H. & Yoldaę, R., 1979. Mut-Ermenek-Silifke yöresinin jeolojisi ve petrol olanaklari (Geology of the Mut-Ermenek-Silifke (Konya-Mersin) area and petroleum possibilities). Bulletin of the Geological Society of Turkey, 22: 7-26.
• 15. Gibert, J. M., de, Martinell, J. & Domènech, R., 1998. Entobia ichnofacies in fossil rocky shores, Lower Pliocene, northwestern Mediterranean. Palaios, 13: 476-487.
• 16. Jones, B. & Pemberton, G. S., 1988. Lithophaga borings and their influence on the diagenesis of corals in the Pleistocene Ironshore Formation of Grand Cayman Island, British West Indies. Palaios, 3: 3-21.
• 17. Kelling, G. Safak, U. & Gökcen, N. S., 1995. Mid-Cenozoic evolution of the Mut Basin, Southern Turkey, and its regional significance. In: International Earth Science Colloquium on the Aegean Region 1995, Programme and Abstracts. Izmir, Turkey, pp. 17-18.
• 18. Kelly, S. R. A. & Bromley, R. G., 1984. Ichnological nomenclature of clavate borings. Palaeontology, 27: 793-807.
• 19. Mikuláš, R., 1992. Early Cretaceous borings from Štramberk (Czechoslovakia). Časopis pro Mineralogii a Geologii, 37: 297-312.
• 20. Mikuláš, R. & Pek, L, 1996. Borings of the oyster shells from the Badenian at Česka Třebová at its neighbourhood (Eastern Bohemia, Czech Republic). Journal of the Czech Geological Society, 41: 97-104.
• 21. Radwański, A., 1969. Lower Tortonian transgression into the southern slopes of the Holy Cross Mts. In Polish, English summary. Acta Geologica Polonica, 19: 1-164.
• 22. Radwański, A., 1977. Present-day types of traces in the Neogene sequence; their problems of nomenclature and preservation. In: Crimes, T. P. & Harper, J. C. (eds), Trace fossils 2. Geological Journal, Special Issue, 9: 227-264.
• 23. Robertson, A. H. F., 1998. Mesozoic-Tertiary tectonic evolution of the easternmost Mediterranean area: integration of marine and land evidence. In: Robertson, A. H. F., Emeis, K.-C., Richter, C. & Camerlenghi, A. (eds), Proceedings of the Ocean Drilling Programme, Scientific Results, 160, pp. 123-182.
• 24. Sarg, J. F., 1988. Carbonate sequence stratigraphy. In: Wilgus, C. K., Hastings, B. S., Kendall, C. G. St. C., Posamentier, H. W., Ross, C. A. & Van Wagoner, J. C. (eds), Sea-level changes: an integrated approach. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication, 42, pp. 155-181.
• 25. Sengör, A. M. C. & Yilmaz, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics, 75: 181-241.
• 26. Voigt, E. 1975. Tunnelbaue rezenter und fossiler Phoronidea. Paläontologische Zeitschrift, 49: 135-167.
• 27. Walker, R. G., 1990. Perspective, facies modelling and sequence stratigraphy. Journal of Sedimentary Petrology, 60: 777-786.