Phases of aeolian accumulation on the Vistula Spit (Southern Baltic Sea) in the light of TL dating and analysis of a digital elevation model

• Autorzy: Fedorowicz S. , Wysiecka G. , Zieliński P. , Hołub B.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The genesis of the Vistula Spit (Southern Baltic Sea) in the Postlitorina period is regarded as occurring by gradual addition of successive dune ridges along the entire length of the form. Based on the degree of soil profile development and radiocarbon dating of organic sediments three main stages of aeolian processes are usually recognized. GIS analysis of a digital elevation model (DEM) and thermoluminescence dating of dune sand supports the model of progressive development of dune ridges, and has identified four periods of intense aeolian activity. These were established 5860–5400, 1930–1610, 1200–900 years ago from the present, and from 500 years ago.

Słowa kluczowe

EN

Southern Baltic; Vistula Spit; Holocene; dune ridges; TL dating; DEM

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Geological Quarterly
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 56, No 2
• Strony: 345--352
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Fedorowicz S.

autor

Wysiecka G.

autor

Zieliński P.

autor

Hołub B.

• Department of Geomorphology and Quaternary Geology, Gdańsk University, Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk, Poland,

Bibliografia

• 1.AAGAARD T. T., ORFORD J. and MURRAY A. S. (2007) - Environmental controls on coastal dune formation; Skallingen Spit, Denmark. Geomorphology, 83: 29-47.
• 2.ADAMIEC G. and AITKEN M. J. (1998) - Dose-rate conversion factors: update. Ancient TL, 16 (2): 37-50.
• 3.AITKEN M. J. and XIE J. (1985) - Moisture correction for annual gamma dose. Ancient TL, 8 (2): 6-9.
• 4.AUGUSTOWSKI B. (1972) - Niziny Nadmorskie (Pobrzeże Bałtyckie). In: Geomorfologia Polski (ed. R. Galon): 111-128. PWN.
• 5.BEURLEN K. (1933) - Die Nehrungen Ostpreussens und ihre Entstehung. Aus derHeimat, 2: 13-17.
• 6.BERGER G. W., PILLANS B. J. and PALMER A. S. (1992) - Dating loess up to 800 ka by thermoluminescence. Geology, 20: 403-406.
• 7.BITINAS A. (2004) - The age of aeolian deposits in Lithuania (in Lithuanian with English summary). Geologija, 45: 1-5.
• 8.BLUSZCZ A. (2000) - Datowanie luminescencyjne osadów czwartorzędowych - teoria, ograniczenia, problem interpretacyjne. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Matematyka-Fizyka, 86. Geochronometria, 17.
• 9.BORÓWKA R. K. (1990) - Coastal dunes in Poland. Catena, Supplement, 18: 25-30.
• 10.BORÓWKA R. K. (1999) - Potencjalny transport eoliczny na plażach w okolicach Świnoujścia a tendencje rozwojowe wydm przednich. In: Ewolucja geosystemów nadmorskich południowego Bałtyku (eds. R. K. Borówka, Z. Młynarczyk and A. Wojciechowski): 25-30. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań-Szczecin.
• 11.BORÓWKA R. K. (2001) - Historia rozwoju wydm Mierzei £ebskiej. In: Przemiany środowiska geograficznego nizin nadmorskich południowego Bałtyku w vistulianie i holocenie (ed. K. Rotnicki): 81-84. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
• 12.CLEMMENSEN L. B., MURRAY A., HEINEMEIER J. and De JONG R. (2009) - The evolution of Holocene coastal dunefields, Jutland, Denmark: a record of climate change over the past 5000 years. Geomorphology, 105: 303-313.
• 13.FEDOROWICZ S. (2006) - Metodyczne aspekty luminescencyjnego oznaczania wieku osadów neoplejstoceńskich Europy Środkowej. Wyd. Uniw. Gdańskiego.
• 14.FEDOROWICZ S., GOŁĘBIEWSKIR. and WYSIECKA G. (2009) - The age of the dunes of the Vistula Spit in the vicinity of Stegna. Geologij a, 52(3-4): 139-145.
• 15.GAIGALAS A., BANIS J. J., GULBINSKAS S. P. and SAWUKIENEN. P. (1989) - Radiouglerodnyy vozrast pogrubiennykh pochv w diunakh Kurskoy kosy. Geokhronologicheskiye i izotopnogeokhimicheskiye issledovaniya v Pribaltikie i Bielorusi. Tezisy VIII izotopno-geokhimicheskogo soveshchaniya pribaltyyskikh respublik i Bielorusskoy SSR. Vilnius: 16-18.
• 16.KEILHACK K. (1912) - Die Verlandung der Swinepforte. Jb. Königl.-Preuss. Geol. L. A., 32: 209-244.
• 17.KLAUTZSCH A. (1919) - Zur Entstehungsgeschichte der Frischen Nehrung. Jb. Preuss. Geol. L. A., 38: 177-182.
• 18.MAKOWSKA A. (1987) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50.000, ark. Krynica Morska. Wyd. Geol.
• 19.McDERMOTT F., MATTEY D. P. and HAWKESWORTH C. (2001) - Centennial-scale Holocene climate variability revealed by a high-resolution speleothem 18O record from SW Ireland. Science, 294: 1328-1331.
• 20.MOE D., NIJOLE S. and STANĆIKAITE M. (2005) - Anew 14C (AMS) date from former heathland soil horizons at Kurśin Nerija, Lithuania. Baltica, 18(1): 23-28.
• 21.MOJSKI J. E., DADLEZ K., SŁOWAŃSKA B., UŚCINOWICZ SZ. and ZACHOWICZ J., eds. (1995) - Geological atlas of the Southern Baltic. Państw. Inst. Geol., Sopot-Warszawa.
• 22.MOLODKOV A. and BITINAS A. (2006) - Sedimentary record and luminescence chronology of the Lateglacial and Holocene aeolian sediments in Lithuania. Boreas, 35: 244-254.
• 23.MURRAY A. S. and CLEMMENSEN L. B. (2001) - Luminescence dating of Holocene aeolian sand movement, Thy, Denmark. Quatern. Sc. Rev., 20: 751-754.
• 24.MUSIELAK S. (1980) - Współczesne procesy brzegowe w Zatoce Gdańskiej. Peribalticum, 1: 17-29.
• 25.OSADCZUK K. (2004) - Geneza i rozwój wałów piaszczystych Bramy Świny w świetle badań morfologicznych i sedymentologicznych. Uniw. Szczec., Rozpr. Stud., 552.
• 26.PORĘBA G. J. and FEDOROWICZ S. (2005) - Gamma spectrometry for OSL and TL dating of loess deposits at Dybawka and Tarnawce (SE Poland). Geochronometria, 24: 27-32.
• 27.PRUSINKIEWICZ Z. and NORYŚKIEWICZ B. (1966) - Problem of age of podzols on brown dunes of bay bars of river Świna in the light of a palynological analysis and dating by radiocarbon C14 (in Polish with English summary). Zesz. Nauk. Uniw. M. Kopernika, 5: 75-88.
• 28.REIMER P. J., BAILLIE M. G. L., BARD E., BAYLISS A., WARREN BECK J., BERTRAND C., BLACKWELL P. G., BUCK C. E., BURR G., CUTLER K. B., DAMON P. E., EDWARDS R. L., FAIRBANKS R. G., FRIEDRICH M., GUILDERSON T. P., HUGHEN K. A., KROMER B., McCORMAC F. G., MANNING S., BRONK RAMSEY C., REIMER R. W., SOUTHON J. R., STUIVER M., TALAMO S., TAYLOR F. W., van der PLICHT J. and WEYHENMEYER C. E. (2004) - IntCa104 terrestrial radiocarbon age calibration. Radiocarbon, 46: 1029-1058.
• 29.REIMANN T., TSUKAMOTO S., HARFF J., OSADCZUK K. and FRECHEN M. (2011) - Reconstruction of Holocene coastal foredune progradation using luminescence dating - an example from the Świna barrier (southern Baltic Sea, NW Poland). Geomorphology, 132: 1-16.
• 30.ROTNICKI K. (2009) - Identyfikacja, wiek i przyczyny holoceńskich ingresji i regresji Bałtyku na polskim wybrzeżu środkowym. Wyd. Słowińskiego Parku Narodowego.
• 31.ROSAB. (1963) - O rozwoju morfologicznym wybrzeża Polski w świetle dawnych form brzegowych. Stud. Soc. Sc. Torunensis. Sectio C, Geograph. Geol., Toruń.
• 32.ROSA B. (1987) - Pokrywa osadowa i rzeźba dna. In: Bałtyk Południowy (ed. B. Augustowski): 75-172. Ossolineum.
• 33.ROSA B. and WYPYCH K. (1980)-O mierzejach południowego Bałtyku. Peribalticum, 1: 31-44.
• 34.Soil-Habitat Map of the Vistula Spit area at a scale of 1:5000, Krynica Morska sheet (in Polish). Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Gdańsku, 1969.
• 35.TOMCZAK A. (1990) - O fazach rozwoju Mierzei Wiślanej w najmłodszym holocenie w świetle dat radiowęglowych. Przewodnik LXI Zjazdu Pol. Tow. Geol. w Gdańsku, Wyd. AGH, Kraków: 104-107.
• 36.TOMCZAK A. (1995a) - Geological structure and holocene evolution of the Polish coastal zone. Prace Państw. Inst. Geol., 149: 90-102.
• 37.TOMCZAK A. (1995b) - Geological structure of the coastal zone (I, II). In: Geological Atlas of the Southern Baltic, 1:500 000 (eds. J. E. Mojski et al.). Państw. Inst. Geol., Sopot-Warszawa: Plates XXXIII, XXXIV.
• 38.TOMCZAK A., MOJSKI J. E., KRZYMIŃSKA J., MICHAŁOWSKAM., PIKIES R. and ZACHOWICZ J. (1989) - New data on geological structure of the Vistula Bay Bar (in Polish with English summary). Kwart. Geol., 33 (2): 277-300.
• 39.UŚCINOWICZ SZ. (2003) - Relative sea level changes, glacioisostatic rebound and shoreline displacement in the Southern Baltic. Pol. Geol. Inst. Spec. Pap., 10: 1-72.
• 40.WALANUS A. and GOSLAR T. (2009) - Datowanie radiowęglowe. Wyd. AGH Kraków.
• 41.WINTLE A. G. and PRÓSZYŃSKA H. (1983) - TL dating of loess in Germany and Poland. PACT, 9: 547-554.