Uran w Polsce - historia poszukiwań i perspektywy odkrycia złóż

• Autorzy: Miecznik J. B. , Strzelecki R. , Wołkowicz S.

Warianty tytułu

EN

Uranium in Poland - history of prospecting and chances for finding new deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The plans for development of nuclear energy to cover Poland's needs for power raise the question of perspective domestic uranium resources. Prospecting for uranium deposits has been carried out with varying intensity since the end of the 1940s until the 1990s. In the early 1960s these works resulted in discovery of several uranium deposits and occurrences in the Sudetes. Outside of that region, uranium was also found and extracted from the Staszic piryte deposit in Rudki, the Holy Cross Mountains. Total production of uranium in these times in Poland is estimated at about 650 t. A new phase of prospecting was initiated by the Polish Geological Institute in 1956, resulting in discoveries of uranium mineralization in the Ordovician Dictyonema Shales in the Podlasie Depression and the Lower and Middle Triassic sediments in the Peribaltic Syneclise. Moreover, the so-called parallel studies, based on all the available geological and geophysical borehole data from the whole area of Poland, made it possible to analyze distribution of uranium in practically all geological units and formations in the country, especially in the Oligocene Menillite Shales of the Carpathians, the Carboniferous of the Upper Silesian Coal Basin, Zechstein copper-bearing shale and phosphates. The performed analyses, including large-scale geological works aimed at identifying uranium concentrations in the Dictyonema Shale of the Podlasie Depression, Triassic rocks of the Peribaltic Syneclise and Permo-Carboniferous rocks of the Intra-Sudetic Depression, gave us sufficient knowledge for evaluation of possible occurrences of uranium deposits in Poland. Based on our reanalysis of all available data, it may be stated that the Sudetic deposits are of historical importance only. The uranium concentrations known from Upper Carboniferous and Lower Permian rocks (Grzmiąca,Wambierzyce and Okrzeszyn deposits and mineralization shows found in adjacent areas) should be treated as areas with anomalous uranium contents but, unfortunately, without any greater economic significance due to low uranium content, low resources and often observed strong association of uranium with organic matter. The Rajsk deposit and uranium concentrations in the Dictyonema Shale formations (Podlasie Depression) are characterized by low grade uranium mineralization and occurrence at depths of over 400mand, therefore, can not be considered as a potential source of uranium. The Triassic rocks of Peribaltic Syneclise represent a possible uranium deposit of the sandstone type. However, because of large depth of occurrence (over 800 m), usually very high variability in uranium content and location mainly in areas under legal protectiont, these resources should be hypothetical, that is requiring further studies. It may be stated that the degree of recognition of radioactivity of individual geological formations and structures minimizes chances for discovery of any deposits of industrial importance.

Słowa kluczowe

PL

Polska; złoża uranu

EN

Poland; uranium deposits

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 59, nr 10
• Strony: 688--697
• Opis fizyczny: Bibliogr. 74 poz., rys.

Twórcy

autor

Miecznik J. B.

autor

Strzelecki R.

autor

Wołkowicz S.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa,

Bibliografia

• 1.BANAŚ M. 1965 - Przejawy mineralizacji w metamorfiku Śnieżnika Kłodzkiego. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 27: 7-82.
• 2.BAREJA E. 1977 - Wyniki badań geochemicznych i mineralogicznych uranu w cechsztyńskich utworach miedzionośnych Lubin-Polkowice. Kwart Geol., 21: 37-46.
• 3.BAREJA E. 1978 - Metalonośność łupków dictyonemowych w NE części obniżenia podlaskiego. Kwart. Geol., 22: 431-432.
• 4.BAREJA E. 1979 - Wstępne wyniki badań mineralizacji U-Th-TR-Nb w ełckim masywie syenitowym. Kwart. Geol. 23: 898-899.
• 5.BAREJA E. 1983 - Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej, woj. elbląskie. CAG Państw. Inst. Geol.
• 6.BAREJA E., JĘCZMYK M., KANASIEWICZ J., LIS J., MIECZNIK J.B. & SAŁDAN M. 1982 - Pierwiastki promieniotwórcze w Sudetach. Biul. Inst. Geol., 341: 259-272.
• 7.BAREJA E. & KUBICKI S. 1983 - Mineralizacja syenitów ełckich w strefach przeobrażeń metasomatyczno-hydrotermalnych (NE Polska). Kwart. Geol., 27: 215-223.
• 8.BAREJA E., MORAWSKI W. & SAŁDAN M. 1973 - Mineralizacja uranowa w utworach cechsztyńskich na monoklinie przedsudeckiej. Kwart. Geol., 17: 910-911.
• 9.BAREJA E., SAŁDAN M. & STRZELECKI R. 1975 - Ocena wykorzystania łupków menilitowych z rejonu Bezmiechowej i Monasterca. CAG Państw. Inst. Geol.
• 10.BERNARD J.H. 1991 - Empirical types of ore mineralizations in the Bohemian Massif. Geol. Survey, Prague.
• 11.BOJARSKI R. & ZAMOJSKI J. 1960 - Dokumentacja geologiczna złoża rud uranowych w Grzmiącej. CAG Państw. Inst. Geol.
• 12.BORUCKI J. 1962 - Uran w fosforytach polskich. Pr. Inst. Geol., 30: 239-285.
• 13.BORUCKI J., GŁOWACKI Z., MASŁOWSKI W., SAŁDAN M., UBERNA J. & ZAJĄCZKOWSKI W. 1967 - Ocena perspektyw poszukiwawczych złóż rud uranu w Polsce. Pr. Spec. Inst. Geol.
• 14.CWOJDZIŃSKI S., NIEŚ M., BOSSOWSKI A., MICHNIEWICZ M., MIKULSKI S., MOCHNACKA K., MYDŁOWSKI A., OSZCZEPALSKI S., PACUŁA I, PAULO A., PETECKI Z., SROGA C., STACHOWIAK A., WOJCIECHOWSKI A., BIEL A. & IWANIEC E. 2008 - Ocena perspektyw występowania złóż rud metali w Sudetach i na bloku przedsudeckim w nawiązaniu do aktualnych modeli geotektonicznych. CAG Państw. Inst. Geol.
• 15.DAHLKAMP F.J. 1978 - Classification of uranium deposits. Mineral. Deposita, 13: 83-104.
• 16.DEPCIUCH T. 1968 - Geochemia i geneza koncentracji uranu w górnokarbońskich osadach klastycznych niecki śródsudeckiej. Biul. Inst. Geol., 214: 75-180.
• 17.DEPOWSKI S. 1987 - Ropa naftowa i gaz ziemny. [W:] Osika R. (red.) Budowa geologiczna Polski, Tom VI, Złoża surowców mineralnych. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 18.GRUSZCZYK H. 1972 - Nauka o złożach. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 19.JASKÓLSKI S. 1965 - Polimetaliczna mineralizacja tlenkowo-siarczkowa w granitognejsach Gór Izerskich ( Dolny Śląsk) i jej pochodzenie. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 43: 7-78.
• 20.JELIŃSKI A. 1965 - Geochemia uranu w granitowym masywie Karkonoszy z uwzględnieniem innych masywów granitoidowych Dolnego Śląska. Biul. Inst. Geol., 193: 5-110.
• 21.JĘCZALIK A. 1970 - Geochemia uranu w uranonośnych węglach kamiennych w Polsce. Biul. Inst. Geol., 224: 103-204.
• 22.KACZMAREK A., ADAMSKI W., BAREJA J. & GŁOWACKI Z. 1959 - Ocena uranonośności Sudetów w oparciu o wyniki dotychczasowych prac poszukiwawczych prowadzonych przez Zakłady Przemysłowe R-1. Tom I-III. CAG Państw. Inst. Geol.
• 23.KANASIEWICZ J., SAŁDAN M. & UBERNA J. 1965 - Uranonośność pstrego piaskowca okolic Pasłęka. Biul. Inst. Geol., 193: 171-205.
• 24.KANASIEWICZ J. & UBERNA J. 1961 - Nowe przejawy mineralizacji uranowej na tle budowy niecki leszczynieckiej. Prz. Geol., 8: 433-434.
• 25.KITA-BADAK M., BADAK J. & SAŁDAN M. 1965 - Charakterystyka łupków uranonośnych serii menilitowej w Karpatach Środkowych. Kwart. Geol., 9: 137-156.
• 26.KLEMENTOWSKI R. 2010 - W cieniu sudeckiego uranu. Kopalnictwo uranu w Polsce w latach 1948-1973. IPN, Wrocław.
• 27.LIS J. & PRZENIOS£O S. 1987 - Badania geologiczno-poszukiwawcze złóż rud uranu w masywie Karkonoszy. CAG Państw. Inst. Geol.
• 28.LIS J. & SYLWESTRZAK H. 1979 - Episjenity i perspektywy występowania śródgranitowych złóż uranu w masywie Karkonoszy. Prz. Geol., 4: 223-228.
• 29.MIECZNIK J.B. 1976 - Promieniotwórczość naturalna utworów pre-kambryjskich i paleozoicznych NE obrzeżenia GZW. Kwart. Geol., 20: 932-933.
• 30.MIECZNIK J.B. 1983 - Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych mineralizacji uranowej w utworach górnokarbońskich rejonu Głuszyca-Nowa Ruda (depresja śródsudecka) woj. wałbrzyskie. CAG Państw. Inst. Geol.
• 31.MIECZNIK J.B. 1989a - O mineralizacji uranowej w permo-karbonie depresji śródsudeckiej. Prz. Geol., 10: 485-488.
• 32.MIECZNIK J.B. 1989b - Utwory wyższego silezu i autunu dolnego północno-wschodniego skrzydła depresji śródsudeckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 363: 5-39.
• 33.MIECZNIK J.B. 1990 - Koncentracje uranu w utworach karbonu górnego i permu depresji śródsudeckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 364: 61-95.
• 34.MIECZNIK J.B., SA£DAN M. & STRZELECKI R. 1980 -Uranonośność utworów kredowych Sudetów. Kwart. Geol., 24: 651-662.
• 35.MIECZNIK J.B. & STRZELECKI R. 1978 - Badanie uranonośności dolnego syluru na obszarze Gór Kaczawskich i Gór Bardzkich. CAG Państw. Inst. Geol.
• 36.MIECZNIK J.B. & STRZELECKI R. 1979 - Możliwości występowania mineralizacji uranowej w niektórych formacjach osadowych Sudetów. Prz. Geol., 6:314-318.
• 37.MOCHNACKA K. 1966 - Minerały kruszcowe złoża polimetalicznego w Kowarach (Dolny Śląsk). Pr. Min. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 4: 7-71.
• 38.MOCHNACKA K. 1975 - Mineralizacja skał metamorficznych części Pogórza Izerskiego. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 89: 7-87.
• 39.MORAWSKI W. 1973 - Przejawy uranonośności w osadach górnego kambru na tle promieniotwórczości naturalnej pokrywy osadowej wyniesienia Łeby. Kwart. Geol., 17: 713-725.
• 40.NEA & IAEA 2008 - Uranium 2007. Resources, production and demand. OECD Publishing, Paris, France.
• 41.NIEÆ M. 2009 - Występowanie rud uranu i perspektywy ich poszukiwań w Polsce. Polityka Energetyczna, 12: 435-451.
• 42.NIELUBOWICZ B. & WRÓBLEWSKI T. 1963 - Przyczynek do rozpoznania okruszcowania uranowego w węglach warstw radwanickich na Dolnym Śląsku. Kwart. Geol. 7: 114-130.
• 43.PAULO A. & PIESTRZYŃSKI A. 1991 - Materiały do ćwiczeń z nauki o złożach i geologii gospodarczej, Część I, Surowce energetyczne. Wydaw. AGH., Kraków
• 44.Przegląd złóż i wystąpień rud uranu na obszarze Republiki Czeskiej wraz z ilościami pozyskanego metalu większymi niż 0,1 t U (stan 31-12-2000) [http://mineraly.pg.gda.pl/promieniotworczosc/zloze_ j avornik_zalesi/tabela.html].
• 45.PRZENIOSŁO S. 1970 - Geochemia uranu w aluwiach wschodniej części obszaru metamorfiku Lądka i Śnieżnika Kłodzkiego. Biul. Inst. Geol., 224: 205-298.
• 46.RUBINOWSKI Z. 1969 - Pozycja mineralizacji syderytowo-pirytowej w metalogenezie trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich. Rocz. Pol. Tow. Geol., 39: 721.
• 47.RUBINOWSKI Z. 1987 - złoże pirytu w Rudkach i Wieściszowicach. [W:] Osika R. (red.) Budowa geologiczna Polski, Tom VI, Złoża surowców mineralnych. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 48.SAŁDAN M. 1961 - Przejawy mineralizacji uranowej w łupkach menilitowych opracowane na podstawie wskazań badań równoległych. CAG Państw. Inst. Geol.
• 49.SAŁDAN M. 1965 - Metalogeneza uranu w utworach karbońskich Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Biul. Inst. Geol., 193: 111-169.
• 50.SALDAN M. 1967 - Komunikat o odkryciu bogatej mineralizacji uranowej w łupkach dolnego ordowiku w północnej części obniżenia podlaskiego. CAG Państw. Inst. Geol.
• 51.SALDAN M. 1973 - Mineralizacja uranowa w utworach pstrego piaskowca środkowego monokliny przedsudeckiej na tle ich wykształcenia litologicznego. Pr. Inst. Geol.
• 52.SALDAN M., BAREJA E., LIS B., MIECZNIK J.B. & STRZELECKI R. 1977 - Wyniki poszukiwań geologicznych złóż rud uranu w łupkach dictyonemowych na obszarze północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego. CAG Państw. Inst. Geol.
• 53.SALDAN M., BAREJA E. & STRZELECKI R. 1976 - Dokumentacja geologiczna złoża rud uranu Raj sk. CAG Państw. Inst. Geol.
• 54.SAŁDAN M. & STRZELECKI R. 1980 - Uranium in the Bunter Sediments in the Polish Area. Biul. Inst. Geol., 328: 95-104.
• 55.SOLECKI A., ŚLIWIŃSKI W., WOJCIECHOWSKA I., TCHÓRZ-TRZECIAKIEWICZ D., SYRYCZYŃSKI P., SADOWSKA M. & MAKOWSKI B. 2011 - Ocena możliwości występowania mineralizacji uranowej w Polsce na podstawie wyników prac geologiczno-poszukiwawczych. Prz. Geol., 59: 98-110.
• 56.SOLECKI A., WOJCIECHOWSKA I., TCHÓRZ-TRZECIAKIEWICZ D.E., ŚLIWIŃSKI W.R., SYRYCZYŃSKI P., SADOWSKA M. & MAKOWSKI B. 2010 - Ocena możliwości występowania mineralizacji uranowej w Polsce na podstawie wyników prac geologiczno--poszukiwawczych. CAG Państw. Inst. Geol.
• 57.STRZELECKI R. 1976 - Poziomy promieniotwórcze w profilu pokrywy osadowej syneklizy perybałtyckiej. Kwart. Geol., 20: 414-416.
• 58.STRZELECKI R. 1977 - Uran i tor w utworach allitowych dolnego karbonu NE części LZW. CAG Państw. Inst. Geol.
• 59.STRZELECKI R. 1978 - Promieniotwórczość naturalna utworów triasu dolnego na obszarze perykliny Żar i N części niecki północnosudeckiej. CAG Państw. Inst. Geol.
• 60.STRZELECKI R. 1980 - Wyniki badań mineralizacji uranowej w triasie syneklizy perybałtyckiej. Kwart. Geol., 24: 933-934.
• 61.STRZELECKI R. 1988 - Mineralizacja uranowa utworów środkowego pstrego piaskowca na obszarze syneklizy perybałtyckiej (praca doktorska). CAG Państw. Inst. Geol.
• 62.STRZELECKI R. 2010 - Koreferat do opracowania "Ocena możliwości występowania mineralizacji uranowej w Polsce na podstawie wyników prac geologiczno-poszukiwawczych". CAG Państw. Inst. Geol.
• 63.STRZELECKI R. & WOŁKOWICZ S. 2011 -Uran. [W:] Wołkowicz S., Smakowski T. & Speczik S. (red.) Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r. PIG-PIB Warszawa: 71-75.
• 64.SYLWESTRZAK H. 1972 - Geochemia uranu w młodopaleozoicznych wulkanitach Dolnego Śląska na tle ogólnego zróżnicowania geochemicznego tych skał. Biul. Inst. Geol., 259: 5-92.
• 65.UBERNA J. 1962 - Perspektywy występowania uranu w Górach Świętokrzyskich. CAG Państw. Inst. Geol.
• 66.UBERNA J. 1964 - Uranometryczne zdjęcie glebowe wybranych stref tektonicznych w Górach Świętokrzyskich. CAG Państw. Inst. Geol.
• 67.UBERNA J. 1970 - Występowanie uranu w Górach Świętokrzyskich. CAG Państw. Inst. Geol.
• 68.VAVŘĺN I. 1974 - Uranová mineralizace. [W:] Geologie ćeske křídové pánve a jejího podloŹ. Ústřední ústav geologický, Praha.
• 69.WOŁKOWICZ S. 1988 - Wyniki badań geologiczno-poszukiwawczych złóż rud uranu w łupkach walchiowych w depresji śródsudeckiej, rejon Wambierzyc, woj. wałbrzyskie. CAG Państw. Inst. Geol.
• 70.WOŁKOWICZ S. 1990 - Uranium enrichment in the Permian organic-rich Walchia shale, Intra-Sudetic Depression, southwestern Poland. Spec. Publ. Inter. Assoc. Sediment., 11: 217-224.
• 71.WOŁKOWICZ S. 1992 - Geneza mineralizacji uranowej w dolno-permskich łupkach walchiowych (depresja śródsudecka) na tle wykształcenia litofacjalnego. Prz. Geol., 4: 212-216.
• 72.ZAJĄCZKOWSKI W. 1962 - Metodyka prospekcji geochemicznej. Prz. Geol., 6: 478-479.
• 73.ZAJĄCZKOWSKI W. 1968 - Poszukiwania złóż uranu metodami geochemicznymi na wybranych obszarach Sudetów. Biul. Inst. Geol., 214: 5-74.
• 74.ZDULSKI M. 2000 - Źródła do dziejów kopalnictwa uranowego w Polsce. Wydaw. DiG, Warszawa.