Selected processes in acidulous waters from Swieradów Zdrój in the light of the results of chemical analyses over the last thirty years

• Autorzy: Przylibski T. A. , Kozlowski J. , Kabat T.

Warianty tytułu

PL

Wybrane procesy w szczawach Świeradowa Zdroju w wietle wyników analiz chemicznych z ostatnich trzydziestu lat - 100

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In this paper the variability of chemical composition of Swieradów Zdrój acidulous waters for over thirty years is presented. Attempts were made at the interpretation of some noticeable effects occuring in these waters. Irregular fluctuations of free carbon dioxide content in acidulous waters (waters contained more than 1000 mg/dm³ of free CO₂) and the lack of a general trend in its changes, as well as slow and constant decrease of total dissolved solids (TDS) in shallow intakes should be underlined. TDS changes in time are the result of various stages of deep circulation waters mixing with slightly mineralized shallow waters. To a certain extent, these changes may depend on the chemical composition changes of deep circulation acidulous waters. Correlation of the TDS changes in time with the variability of some ions concentration (mainly HCO₃^-, Ca²⁺, rarely Mg²⁺, K⁺) testifies to the origins of these ions from dissolution of rocks by acidulous waters of deep circulation. The origin of other ions should be connected with shallow circulation waters and with deep circulation acidulous waters as well. The lack of correlation between free carbon dioxide contents and concentration of hydrogen carbonate ion as well as lack of correlation between pH and CO2and HCO₃^- concentration has not been explained yet and requires further research.

PL

W pracy przedstawiono zmienność składu chemicznego szczaw Świeradowa Zdroju na przestrzeni ostatnich trzydziestu kilku lat. Podjęto także próbę interpretacji niektórych z zaobserwowanych zjawisk zachodzących w tych wodach. Na szczególne podkreślenie zasługuje stwierdzenie nieregularnych wahań zawartości wolnego dwutlenku węgla w szczawach oraz brak generalnego trendu jej zmian, a także powolny, stały spadek mineralizacji ogólnej w płytkich ujęciach. Korelacja zmian mineralizacji ogólnej (TDS) w czasie ze zmiennością stężeń niektórych jonów świadczy o pochodzeniu tych jonów z rozpuszczania skał przez szczawy głębokiego krążenia. Brak korelacji pomiędzy zawartością wolnego dwutlenku węgla a stężeniem jonu wodorowęglanowego nie został wyjaśniony i wymaga dalszych badań.

Słowa kluczowe

EN

acidulous waters; total dissolved solids; CO2; Świeradów Zdrój; origin of ions; water mixing

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geologiczne
• Czasopismo: Annales Societatis Geologorum Poloniae
• Rocznik: 1998
• Tom: Vol. 68, No. 1
• Strony: 95--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Przylibski T. A.

• Wrocław University of Technology, Faculty of Mining, Division of Geology and Mineral Waters, Wybrzeże S. Wyspianskiego 27, 50-370 Wrocław, Poland

autor

Kozlowski J.

• Wrocław University of Technology, Faculty of Mining, Division of Geology and Mineral Waters, Wybrzeże S. Wyspianskiego 27, 50-370 Wrocław, Poland

autor

Kabat T.

• Wrocław University of Technology, Faculty of Mining, Division of Geology and Mineral Waters, Wybrzeże S. Wyspianskiego 27, 50-370 Wrocław, Poland

Bibliografia

• 1. Ciężkowski, W., 1983. Hydrogeological unit of the Góry Izerskie carbon dioxide waters. (In Polish, English summary). Kwart. Geol., 27: 595-604.
• 2. Ciężkowski, W., 1990. A study on the hydrogeochemistry of mineral and thermal waters in the Plish Sudety Mountains (SW Poland). (In Polish, English summary). Prace Naukowe Inst. Geotechn. Polit. Wrocł., 60 (19): 1-135.
• 3. Ciężkowski, W., Doktór, S., Graniczny, M., Kabat, T., Liber-Madziarz, E., Przylibski, T., Teisseyre, B., Wiśniewska, M. & Zuber, A., 1996. Próba określenia obszarów zasilania wód leczniczych Polski na podstawie badań izotopowych. Zal. nr 36 Złoże wód leczniczych Świeradowa Zdroju. (In Polish only). Unpubl., ZBU “Zdroje”, Wrocław, 32 pp.
• 4. Dowgiałło, J., 1978. The origin of carbon dioxide in carbonated waters of the Carpathians and the Sudetes in Poland. (In Polish, English summary). Inst. Geol., Biul., 312: 191-217.
• 5. Dowgiałło, J., Karski, A. & Potocki, L, 1969. Geologia surowców balneologicznych. (In Polish only). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 295 pp.
• 6. Fistek, J., 1967. Wody mineralne Świeradowa Zdroju. (In Polish only). In: Teisseyre, H. (ed.), Przewodnik XL Zjazdu PTG, Zgorzelec 24-27.08.1967 r. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, pp. 76-78.
• 7. Fistek, J., Iwanowski, S. Iciek, A. & Jagodziński, A., 1975. Badania geologiczne, geofizyczne i hydrogeologiczne jako przykład kompleksowego rozwiązania problemu poszukiwań wód leczniczych w uzdrowiskach sudeckich. (In Polish only). Biul. Inform. “Geofizyka”. 1: 5-30.
• 8. Fistek, J. & Teisseyre, J., 1967. Geneza wód mineralnych Świeradowa Zdroju. (In Polish only). In: Teisseyre, H. (ed.), Przewodnik XL Zjazdu PTG, Zgorzelec 24-27.08.1967 r. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, pp. 177-178.
• 9. Przylibski, T. A. & Żebrowski, A., 1996. Origin of radon in medicinal waters of Świeradów Zdrój. Nukleonika, 41 (1): 109-115.
• 10. Szałamacha, J. & Szałamacha, M., 1984. Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1: 25 000 wraz z Objaśnieniami, arkusz Świeradów Zdrój. (In Polish only). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 11. Szmytówna, M., 1958. radoczynność źródeł leczniczych w Górach Izerskich i Karkonoszach. (In Polish only). Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Farmaceutycznej, 1: 95-106.
• 12. Teisseyre, J., 1954. Geologia sudeckich wód mineralnych. (In Polish only). In: Zjazd Naukowo-Techniczny poświęcony “Zagadnieniom racjonalizacji gospodarki i eksploatacji złożowej wód mineralnych w Polsce ” odbyty w dniach 3 i 4. IX.I954r. w Krynicy. Materiały Pozjazdowe. Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów, Stalinogód, pp. 74-96.
• 13. Teisseyre, J., 1966. Źródła mineralne Dolnego Śląska w świetle badań geologicznych (1945-1965). In: Obere, J. (ed.), Z geologii Ziem Zachodnich. Sesja Naukowa XX leda polskich badań 1945-1965. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, pp. 485-505.