Historia zlodowacenia doliny Łomnicy w Karkonoszach w zapisie mikromorfologii powierzchni ziarn kwarcu

• Autorzy: Traczyk A. , Woronko B.

Warianty tytułu

EN

The history of glaciation of the Łomnica Valley in Karkonosze as shown by the quartz grain surface micromorphology records

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Łomnica Valley (Karkonosze Mountains, Sudety Mountains) was glaciated during the Pleistocene. The question if the valley was glaciated once or more times is still not answered despite many research methods were used in numerous investigations. To answer the question and reconstruct the conditions accompanying the process of sediment transport in the glacial environment, the analyse of micromorphology of sand quartz grain surfaces in SEM (Scanning Electron Microscope) was used. The survey was conducted on the youngest and the oldest known moraine deposits occurring along the whole valley floor. The glacial deposits were compared to the waste deposits. Obtained results confirmed that the valley had been glaciated at least twice in the Pleistocene and that the conditions of glacial transport had varied.

Słowa kluczowe

PL

mikromorfologia ziarn kwarcu; SEM; złoża glacjalne; dolina Łomnicy; Karkonosze

EN

micromorphology of quartz grains; SEM

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 58, nr 12
• Strony: 1182--1191
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys., tab., wykr

Twórcy

autor

Traczyk A.

autor

Woronko B.

• Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, plac Uniwersytecki 1, 50-137Wrocław,

Bibliografia

• CHMAL H. & TRACZYK A. 1998 - Postglacjalny rozwój rzeźby Karkonoszy i Gór Izerskich w świetle analizy osadów rzecznych, jeziornych i stokowych. [W:] Sarosiek J. & Štursa J. (red.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy. Materiały z sesji naukowej w Przesiece, 15-18.X.1997, tom I: 81-87. Wyd. Acarus, Poznań.
• CHMAL H. & TRACZYK A. 1999 - Die Vergletscherung des Riesengebirges. Zeitschrift für Geomorphologie N. F., Suppl. Bd., 113: 11-17.
• CLARK P.U. 1989 - Relative differences between glacially crushed quartz transported by mountain and continental ice - some examples from North America and East Africa: Discussion. American Journal of Science, 289: 1195-1205.
• CZEKAJ K. 2006 - Procesy kruszenia ziarn kwarcu w ogrodowisku glacjalnym i fluwioglacjalnym. WGiSR, UW (maszynopis pracy magisterskiej).
• DUMANOWSKI B. 1961 - Cover deposits of the Karkonosze Mountains. Zesz. Nauk. Uniw. Wrocł., Nauka o Ziemi, 5: 31-55.
• ENGEL Z. 1997 - Současný stav poznatků o pleistocenním zalednění české části Krkonoš. Geografie. Sborn. České Geogr. Spol., 102: 288-300.
• ENGEL Z. 2007 - Late Pleistocene glaciations in the Krkonoše Mountains. [W:] Goudie A.S. & Kalvoda J. (red.) Geomorphological Variatiations. P3K Publishers, Praha: 269-286.
• ENGEL Z., JANKOVSKÁ V., KŘÍŹEK M. & TREML V. 2007 - Doklady vývoje Labského dolu v pozdním glaciálu a holocénu. Opera corcontica, 44: 223-227.
• ENGEL Z., KŘÍŹEK M., NÝVLT D., TRACZYK A. & TREML V. 2008 - Nowe dane o zlodowaceniu Karkonoszy na podstawie badań w dolinie Łaby, Upy i Łomnicy. Landform Analysis, 9: 111-114.
• EVANS D.J. & BENN D.I. 2004 - A practical guide to the study of glacial sediments. Edward Arnold Publishers, London.
• GOMEZ B., DOWDESWELL J.A. & SHARP M. 1988 - Microstructural control of quartz sand grain shape and texture: implication for discrimination of debris transport pathways through glaciers. Sediment. Geol., 57: 119-129.
• GOMEZ B. & SMALL R.J. 1983 - Genesis of englacial debris within the Lower Glacier de Tsidjiore Nouve, Valais, Switzerland, as revealed scanning electron microscope. Geografiska Annaler, 65: 45-51.
• HELLAND P.E. & HOLMES M.A. 1997 - Surface textural analysis of quartz sand grains from ODP Site 918 of the southeast coast of Greenland suggests glaciation of southern Greenland at 11 Ma. Paleogeography, Paleoclimatology, Paleścology, 135: 109-121.
• HOCH M. & WORONKO B. 2007 - Mikromorfologia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej podlegających wietrzeniu mrozowemu - wstępne wyniki badań. [W:] Smolska E. & Giriat D. (red.). Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych - formy, rzeŹby i osady: 217-231.
• IVERSON N.R. 1990 - Laboratory simulations of glacial abrasion: comparison with theory. Jour. Glaciol., 36: 304-314.
• JAHN A. 1960 - Czwartorzęd Sudetów [W:] M. Książkiewicz (red.). Regionalna geologia Polski, Tom III, Sudety, z. 2, Utwory trzeciorzędowe i czwartorzędowe oraz pogląd na rozwój budowy geologicznej Sudetów. Polskie Tow. Geol., Kraków.
• JAHN A. 1962 - Geneza skałek granitowych. Czas. Geogr., 33: 19-44.
• KANAORI Y., TANAKA K. & MIYAKOSHI K. 1985 - Futher studies on the use of quartz grains from fault gouges to stablish the age of faulting. Engineering Geology, 21: 175-194.
• KRINSLEY D.H. & DOORNKAMP J.C. 1973 - Atlas of quartz sand surface textures. Cambrige Univ. Press.
• KRINSLEY D.H. & TAKAHASHI T. 1962 - The surface textures of sand grains: an application of electron microscopy: glaciation. Science, 138: 1262-1264.
• LINDNER L. 2009 - Problemy ilości i wieku czwartorzędowych zlodowaceń górskich w Polsce [W:] Kostrzewski A. & Paluszkiewicz R. Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Seria Geografia, 88: 245-262.
• ŁOZIŃSKI W. 1910 - Karkonosze a Tatry. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego, 31: 84-93.
• MAHANEYW.C. 1995 - Pleistocene and Holocene glacier thicknesses and/or transport histories inferred from microtextures and quartz particles. Boreas, 24: 293-304.
• MAHANEYW.C. 2002 - Atlas of`sand grain surface textures and applications. Oxford Univ. Press.
• MAHANEYW.C. & KALM V. 1995 - Scanning electron microscopy of Pleistocene tills in Estonia. Boreas, 24: 13-29.
• MIGOŃ P. 1993 - Kopułowe wzgórza granitowe w Kotlinie Jeleniogórskiej. Czas. Geogr., 64: 3-22.
• MIGOŃ P. & CZERWIŃSKI J. 1995 - Problem wieku zwietrzelin granitowych Masywu Karkonosko-Izerskiego w Sudetach Zachodnich. Acta Univ. Wratisl. 1702, Prace Inst. Geogr. Seria A, Geografia Fizyczna, 7: 19-26.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1978 - A scanning electron microscope study of quartz grain surface texrures from boulder clays of North and Central Poland. [W:] Whalley W.B. (red.) Scanning Electron Microscopy in the study of sediments.
• OWEN L.A., DEBRYSHIRE E. & SCOTT CH.H. 2003 - Contemporary sediment production and transfer in high-altitude glacier. Sediment. Geol., 155: 13-36.
• PARTSCH J. 1894 - Die Vergletscherung des Riesengebirges zur Eiszeit. Stuttgart.
• ROSE K.C. & HART J.K. 2008 - Subglacial comminution in the deforming bed: Inferences from SEM analysis. Sediment. Geol., 203: 87-97.
• SHARP M. & GOMEZ B. 1986 - Processes of debris comminution in the glacial environment and implication for quartz sand grain micromorphology. Sediment. Geol., 46: 33-47.
• SZAŁAMACHA M. 1957 - Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów w skali 1 : 25000, arkusz Sosnówka. Wyd. Geol., Warszawa.
• TRACZYK A. 1987 - Dolina Pląsawy - przykład zmian hydrograficznych we Wschodnich Karkonoszach. Karkonosz - Materiały Krajoznawcze Stud. Koła Przew. Sudeckich Oddz. Akad. PTTK we Wrocławiu, 3: 13-17.
• TRACZYK A. 1989 - Zlodowacenie doliny Łomnicy w Karkonoszach oraz poglądy na ilość zlodowaceń plejstoceńskich w średnich górach Europy. Czas. Geogr., 60: 267-286.
• TULACZYK S., KAMB B., SCHIERER R.P. & ENGELHARDT H.F. 1998 - Sedimentary processes at the base of a West Antarctic Ice Stream: constains from textural and compositional properties of subglacial debris. Jour. of Sediment. Research, 68: 487-496.
• WORONKO B. & DERKACZ M. 2008 - Mikromorfologia powierzchni ziarn kwarcowych budujących moreny w Dolinie Suchej Wody i w Dolinie Pańszczycy (Tatry). XV Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski pt. Plejstocen Tatr i Podhala - zlodowacenia tatrzańskie. Zakopane, 1-5 września 2008.