Ewaporaty cechsztynu PZ1- PZ3 bloku Gorzowa

• Autorzy: Peryt T. M.

Warianty tytułu

EN

Zechstein 1- 3 evaporites of the Gorzów Block (NW Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Gorzów Block (West Poland) occurs in the transition zone between the PZ1 sulphate platform and the Na2 basin. In contrast to the western part of the Southern Permian Basin where the Z1 halite (Oldest Halite Na1) is normally restricted to the peripheral subbasins located south of the main basin, in Poland it occurs both in the basin centre and in the former basins of the Lower Anhydrite within the marginal sulphate platform complex, where halite sequences are thick and may have originated in a deep-water setting. The Na1 deposits have been considered so far to be LST deposits both in the marginal sulphate platform facies as well as in the basin centre. Brine salinities (and the minerals they precipitate) are controlled by brine residence times in the basin, and these are determined primarily by the absolute and the relative rates of water flow into, and brine flux out of the basin (Kendall, 2010). Thus sea-level rise in the Boreal Sea could have resulted in the increase of the brine residence times in the Zechstein basin and the deposition of more saline evaporites. Consequently, the Oldest Halite in the basin centre in Poland is regarded as the TST deposit.

Słowa kluczowe

PL

cechsztyn; ewaporaty; stratygrafia sekwencji; Polska Zachodnia

EN

Zechstein; evaporites; sequence stratigraphy; West Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 58, nr 8
• Strony: 689--694
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Peryt T. M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa,

Bibliografia

• CZAPOWSKI G. 1987 - Sedimentary facies in the Oldest Rock Salt (Na1) of the Łeba elevation (northern Poland). Lect. Notes Earth Sci., 10: 207-224.
• CZAPOWSKI G. 1993 - Facies characteristics and distribution of the Zechstein (Upper Permian) salt deposits of PZ3 (Leine) cycle in Poland. Bull. Pol. Acad. Earth Sci., 41: 229-237.
• CZAPOWSKI G., ANTONOWICZ L. & PERYT T.M. 1990 - Facies and palaeogeography of the Zechstein (Upper Permian) Older Halite (Na2) in Poland. Bull. Pol. Acad. Earth Sci., 39: 45-55.
• CZAPOWSKI G., PERYT T.M. & ANTONOWICZ L. 1993 - Facies and palaeogeography of the Zechstein (Upper Permian) Oldest Halite (Na1) in Poland. Bull. Pol. Acad. Earth Sci., 41: 217-227.
• CZEKAŃSKI E., KWOLEK K. & MIKOŁAJEWSKI Z. 2010 - Złoża węglowodorów w utworach cechsztyńskiego dolomitu głównego (Ca2) na bloku Gorzowa. Prz. Geol., 58: 695-703.
• DADLEZ R., MAREK S. & POKORSKI J. (red.) 1998 - Atlas paleogeograficzny epikontynentalnego permu i mezozoiku w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• DENISON R.E. & PERYT T.M. 2009 - Strontium isotopes in the Zechstein anhydrites of Poland: evidence of varied meteoric contributions to marine brines. Geol. Quart., 53: 159-166.
• DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T. & RÓŻKOWSKI A. (red.) 2002 - Słownik hydrogeologiczny. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• DYJACZYNSKI K., GÓRSKI M., MAMCZUR S. & PERYT T.M. 2001 - Reefs in the basinal facies of the Zechstein Limestone (Upper Permian) of Western Poland. J. Petrol. Geol., 24: 265-285.
• DYJACZYŃSKI K., MAMCZUR S. & DZIADKIEWICZ D. 2006 - Od Rybaków do L-M-G 45 lat wydobycia ropy naftowej na Niżu Polskim. 50 lat poszukiwań ropy naftowej i gazu ziemnego w północno- zachodniej Polsce. Tradycja i nowe wyzwania. Konferencja Naukowo-Techniczna, Piła, 59-76.
• EASTOE C.J., PERYT T.M., PETRYCHENKO O.Y. & GEISLER-CUSSEY D. 2007 - Stable chlorine isotopes in Phanerozoic evaporites. Applied Geochem., 22: 575-588.
• GÓRSKI M., WOJTKOWIAK Z. & RADECKI S. 1999 - Barnówko- Mostno-Buszewo (BMB), the largest crude oil deposit in Poland. Petrol. Geoscience, 5: 5-15.
• HRYNIV S. & PERYT T.M. 2010 - Strontium distribution and celestite occurrence in Zechstein (Upper Permian) anhydrites of West Poland. Chem. Erde, 70: 137-147.
• KENDALL A.C. 2010 - Marine evaporites. In: Facies Models 4, N. P. James & R.W. Dalrymple (eds.), Geol. Assoc. Canada, GeoText, 6: 503-537 (w druku).
• KIERSNOWSKI H., PERYT T.M., BUNIAK A. & MIKOŁAJEWSKI Z. 2010 - From the intra-desert ridges to the marine carbonate island chain: middle to late Permian (Upper Rotliegend-Lower Zechstein) of the Wolsztyn-Pogorzela high, west Poland. Geol. Jour., 44: 319-335.
• KOVALEVYCH V.M., PERYT T.M., CARMONA V., SYDOR D.V., VOVNYUK S.V. & HALAS S. 2002 - Evolution of Permian seawater: evidence from fluid inclusions in halite. N. Jb. Mineral. Abh., 178: 27-62.
• KOVALEVYCH V.M., PERYT T.M., SHANINA S.N., WIECLAW D. & LYTVYNIUK S.F. 2008 - Geochemical aureoles around oil and- gas accumulations in the Zechstein (Upper Permian) of Poland: analysis of fluid inclusions in halite and bitumens in salt. Jour. Petrol. Geol., 31: 245-262.
• LOGAN B.W. 1987 - The Lake MacLeod Evaporite Basin, Western Australia. AAPG Mem., 44, 140 p.
• MAMCZUR S., RADECKI S. & WOJTKOWIAK Z. 1997 - O największym złożu ropy naftowej w Polsce: Barnówko-Mostno-Buszewo (BMB). Prz. Geol., 45: 582-588.
• PERYT T.M. 1983 - Modele sedymentacji ewaporatów cechsztyńskich. Prz. Geol., 31: 273-277.
• PERYT T.M. 1992 - Debris-flow deposits in the Zechstein (Upper Permian) Main Dolomite of Poland, significance for the evolution of the basin. N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 185: 1-19.
• PERYT T.M. 1994 - The anatomy of a sulphate platform and adjacent basin system in the Łeba sub-basin of the Lower Werra Anhydrite (Zechstein, Upper Permian), northern Poland. Sedimentology, 41: 83-113.
• PERYT T.M. & ANTONOWICZ L. 1990 - Facje i paleogeografia cechsztyńskiego anhydrytu dolnego (A1d) w Polsce. Prz. Geol., 38: 173-180.
• PERYT T.M. & KOVALEVICH V.M. 1996 - Origin of anhydrite pseudomorphs after gypsum crystals in the Oldest Halite (Werra, Upper Permian, northern Poland). Zbl. Geol. Paläont., Teil I: 337-356.
• PERYT T.M., ORTI F. & ROSELL L. 1993 - Sulfate platform-basin transition of the Lower Werra Anhydrite (Zechstein, Upper Permian), SW Poland: facies and petrography. Jour. Sediment. Petrol., 63: 646-658.
• PERYT T.M., KASPRZYK A. & ANTONOWICZ L. 1996a - Upper Werra Anhydrite (Zechstein, Upper Permian) in Poland. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth Sci., 44: 121-130.
• PERYT T.M., KASPRZYK A. & CZAPOWSKI G. 1996b - Basal Anhydrite and Screening Anhydrite (Zechstein, Upper Permian) in Poland. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth Sci., 44: 131-140.
• PERYT T.M., GELUK M.C., MATHIESEN A., PAUL J. & SMITH K. 2010a - Zechstein. In: J.C. Doornenbal & A.G. Stevenson (eds): Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area. EAGE Publications b.v. (Houten): 123-147.
• PERYT T.M., HAŁAS S. & HRYNIV S.P. 2010b - Sulfur and oxygen isotope signatures of Late Permian Zechstein anhydrites, West Poland: Seawater evolution and diagenetic constraints. Geol. Quart., 54 (w druku).
• PROTAS A. & WOJTKOWIAK Z. 2000 - Blok Gorzowa. Geologia dolnego cechsztynu. W: Geologia i ochrona środowiska. Przew. LXXI Zjazdu Polsk. Tow. Geol., 163-171.
• REIMANN M. & RICHTER M. 1991 - Lithological sequence of the Main Anhydrite (Zechstein 3) in the Piła IG1 borehole (Poland) in comparison with the normal sequence in the Hannover area (NW Germany). Prz. Geol., 39: 203-206.
• RICHTER-BERNBURG G. 1955a - Über salinare Sedimentation. Z. dt. geol. Ges., 105: 593-645.
• RICHTER-BERNBURG G. 1955b - Stratigraphische Gliederung des deutschen Zechsteins. Z. dt. geol. Ges., 105: 843-854.
• RICHTER-BERNBURG G. 1985 - Zechstein-Anhydrite. Fazies und Genese. Geol. Jb., A85: 1-82.
• STROHMENGER C., VOIGT E. & ZIMDARS J. 1996 - Sequence stratigraphy and cyclic development of Basal Zechstein carbonate-evaporite deposits with emphasis on Zechstein 2 off-platform carbonates (Upper Permian, Northeast Germany). Sedim. Geol., 102: 33-54.
• WAGNER R. 1979 - Cechsztyn. Prace Inst. Geol., 96: 18-25.
• WAGNER R. 1994 - Stratygrafia osadów i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim. Prace Państw. Inst. Geol., 146.
• WAGNER R. & PERYT T.M. 1997 - Possibility of sequence stratigraphic subdivison of the Zechstein in the Polish Basin. Geol. Quart., 41: 457-474.
• WARREN J.K. 2006 - Evaporites: Sediments, Resources and Hydrocarbons. Springer, Berlin, 1035 pp.