Identyfikatory
Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
The Vendian-lowermost Cambrian deposits from northern Poland belong to the Żarnowiec Formation. Data concerning the formation have been gained from deep boreholes. The Żarnowiec Fm. rests directly on the crystalline basement of the East European Craton and is developed almost exclusively as continental sandstones and conglomerates. They are grey-pink and red-brownish in colour. No fossils have been found in the Żarnowiec Fm. At the top it gradually passes into marine sandstones and sand-mud heteroliths which are early Cambrian in age. The Żarnowiec Fm. is believed to represent the Vendian and earliest Cambrian. Mineral composition of the Żarnowiec Fm. shows close relationships with the crystalline basement of the East European Craton. When plotted on the Dickinson's diagrams (1985), mineral composition of the Żarnowiec Fm. indicates internal cratonic areas as the sources of clastic material. In the western part of the study area the clastic material was supplied from an elevated block of the basement. Chemical analyses point to a passive continental margin as the main source of clastic material. Three depositional systems have been identified within the Żarnowiec Fm.: proximal part of alluvial fans; distal part of alluvial fans and braid-and-sheetflood plain. Clastic material of the Żarnowiec Fm. was transported in two opposite directions: WŽE and EŽW. Some of the clastics were transported in the NŽS direction. The sources of clastic material were located: (1) west of the Teisseyre-Tornquist Zone, i.e. outside the present-day East European Craton; (2) in the marginal part of the East European Craton; (3) in the East European Craton in the area of the present-day Baltic Shield. On the basis of the present paper, the breaking up of the Precambrian supercontinent of Rodinia and formation of the southwestern edge of Baltica (East European Craton) may be interpreted in terms of the model of asymmetric lithosphere stretching.
Wendyjsko-dolnokambryjskie osady północnej Polski należą do formacji żarnowieckiej. Dane dotyczące tej formacji uzyskano z głębokich otworów wiertniczych. Formacja żarnowiecka leży bezpośrednio na podłożu krystalicznym kratonu wschodnioeuropejskiego i jest wykształcona niemal wyłącznie jako kontynentalne piaskowce i zlepieńce. Są one barwy szaroróżowej i wiśniowej. W formacji żarnowieckiej nie znaleziono skamieniałości. W stropie przechodzi ona stopniowo w morskie piaskowce i heterolity piaszczysto-mułowcowe wieku dolnokambryjskiego. Uważa się, że formacja żarnowiecka reprezentuje wend i najniższy kambr. Skład mineralny formacji żarnowieckiej wykazuje bliskie podobieństwo do składu podłoża krystalicznego kratonu wschodnioeuropejskiego. Na diagramach Dickinsona (1985) skład mineralny formacji wskazuje wewnętrzne obszary kratonu jako źródła materiału okruchowego. W zachodniej części badanego obszaru materiał okruchowy był dostarczany z wyniesionego bloku podłoża. Analizy chemiczne świadczą, że głównym źródłem materiału okruchowego był pasywny brzeg kontynentu. W obrębie formacji żarnowieckiej wyróżniono trzy systemy depozycyjne: proksymalną część stożków napływowych, dystalną część stożków napływowych oraz równię roztokową i zalewowo-warstwową. Materiał okruchowy formacji żarnowieckiej był transportowany głównie w dwóch przeciwnych kierunkach: W-E i E-W. Część klastyków była transportowana w kierunku N-S. Źródła materiału okruchowego były położone: (1) na zachód od strefy Teisseyre'a-Tornquista, tj. poza dzisiejszym kratonem wschodnioeuropejskim; (2) w brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego; (3) na kratonie wschodnioeuropejskim w miejscu dzisiejszej tarczy bałtyckiej. Na podstawie niniejszej pracy, rozpad prekambryjskiego superkontynentu Rodinii i formowanie południowo-zachodniej krawędzi Baltiki (kratonu wschodnioeuropejskiego) mogą być interpretowane w kategoriach asymetrycznego modelu rozciągania litosfery.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
5--59
Opis fizyczny
Bibliogr. 80 poz., rys., tab., wykr.
Twórcy
autor
- Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, PL-00-975 Warszawa, Poland
autor
- Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, PL-00-975 Warszawa, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS6-0022-0017
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.