Geological structure of the southern Baltic coast and related hazards

• Autorzy: Uścinowicz Sz. , Zachowicz J. , Graniczny M. , Dobracki R.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Polish coast of the Baltic Sea has a total length of 498 km (without internal lagoons coasts). Quaternary deposits dominate coastal zone, similar to central and northern Poland. According to morphology and geological structure, three types of coast are distinguished: cliffs (c. 101 km), barriers (380 km) and coast similar to wetlands (salt marshes) (c. 17 km). Generally, three types of mass movements can be distinguished on cliff coast: eboulements (rock falls) dominated on the cliffs built mainly by tills, talus and landslip, dominated on sandy cliffs, and typical landslides occurred on cliff stretches with a complex structure where the main role play clay layers being initial slide layers for other deposits. Serious risks are related to erosion of low and narrow barriers, which could be easy broken during storm surges. Storm floods in case of barrier being broken threaten lowlands behind the barriers. Similar flood hazard exists also on lagoon coasts located behind large and relatively stable barriers. It is caused by barographic high water stands, which in extreme cases reach up to 2 m above the mean sea level, and water back flow into straits connecting lagoons with the sea.

PL

Długość polskiego wybrzeża morskiego wynosi 498 km (bez linii brzegowej Zalewów Wiślanego i Szczecińskiego). W budowie geologicznej strefy brzegowej, podobnie jak środkowej i północnej Polski, dominują osady czwartorzędowe. Biorąc pod uwagę geomorfologię i budowę geologiczną wyróżniono trzy zasadnicze typy wybrzeży: klify o łącznej długości ok. 101 km, wybrzeża wydmowe (mierzeje) o łącznej długości ok. 380 km oraz wybrzeża nizinne typu Wetland o długości ok. 17 km. Na wybrzeżach klifowych wyróżniono trzy typy ruchów masowych: obrywy dominujące na klifach, w których występuje glina zwałowa, zsuwy i osypiska dominujące na klifach zbudowanych głównie z osadów piaszczystych oraz typowe osuwiska występujące na klifach o złożonej strukturze geologicznej, gdzie główną rolę odgrywają warstwy ilaste będące powierzchnią poślizgu dla warstw wyżej ległych. Poważne zagrożenia związane są też z erozją niskich i wąskich mierzei, które łatwo mogą być przerwane w czasie sztormów. Nisko położone obszary zaplecza mierzei w takim wypadku zagrożone są powodziami sztormowymi. Podobne zagrożenia powodziowe istnieją też na zapleczu mierzei relatywnie stabilnych - szerokich z wysokimi wałami wydmowymi. Powodzie mogą wystąpić w przypadku wysokich stanów wody spowodowanych spiętrzeniami sztormowymi i barycznymi, dochodzącymi maksymalnie do 2 m ponad średni poziom morza, kiedy dochodzi do wlewów wód morskich do Zalewów i jezior przybrzeżnych.

Słowa kluczowe

EN

cliffs; barriers; coastal erosion; landslides and storm floods; Southern Baltic

PL

klify; mierzeje; erozja brzegu; ruchy masowe; powodzie sztormowe; południowy Bałtyk

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Polish Geological Institute Special Papers
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 15
• Strony: 61--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys.

Twórcy

autor

Uścinowicz Sz.

• Polish Geological Institute, Marine Geology Branch, Kościerska 5, 80-328 Gdańsk, Poland

autor

Zachowicz J.

• Polish Geological Institute, Marine Geology Branch, Kościerska 5, 80-328 Gdańsk, Poland

autor

Graniczny M.

• Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland

autor

Dobracki R.

• Polish Geological Institute, Pomeranian Branch, Wieniawskiego 20, 71-130 Szczecin, Poland