Reconstruction of climate and environment in the Augustovian Interglacial on the basis of select plant macrofossil taxa

• Autorzy: Stachowicz-Rybka R.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Lacustrine and fluviolacustrine organic deposits from the Czarnucha and Żarnowo profiles (NE Poland) have been examined by means of the analysis of macroscopic plant remains. The total of 264 samples have been examined, and a detailed analysis of species has shown that there are a dozen or so extinct species as well as those which are of a clear climactic and environmental significance. The location of the macroscopic plant remains which required a particular climate is associated with the warm and cold periods recorded by pollen analysis. It has been found out that such megaspores as Azolla filiculoides and Salvinia natans, fragments of nuts and thorns of Euryale cf. ferox and Trapa natans as well as some nuts of Scirpus atroviroides and Carpinus betulus occurred in the warm periods whereas Betula nana and Selaginella selaginoides existed in the cold periods. Both profiles abound in the species which tolerate an increased content of NaCl in their environment.

PL

Organiczne osady jeziorne i jeziorno-rzeczne z profili Czarnucha i Żarnowo (NE Polska) zostały zbadane metodą analizy makroskopowych szczątków roślin. Łącznie z obu profili przeanalizowano 264 prób, a szczegółowa analiza wyselekcjonowanych szczątków wykazała, że wśród licznie oznaczonych taksonów znajduje się kilkanaście gatunków wymarłych oraz takie, które mają wyraźną wymowę klimatyczną i ekologiczną. Analiza palinologiczna obu profili (H. Winter) wskazuje, że badane serie jeziorne powstały w interglacjale augustowskim. W profilach Czarnucha i Żarnowo udokumentowane są ciepłe i zimne okresy tego interglacjału. Obecność gatunków wskaźnikowych w wydzielonych lokalnych zespołach makroszczątków roślinnych obu profili pozwala na wydzielenie ciepłych i zimnych jednostek interglacjału augustowskiego. Oznaczone z drugiego okresu ciepłego megaspory Azolla filiculoides, Salvinia natans oraz szczątki Euryale cf. ferox, Lemna trisulca, Trapa natans wskazują, że temperatury letnich miesięcy musiały być wyższe niż obecnie, a temperatury miesięcy zimowych mogły być niższe. W zimnych okresach interglacjału stwierdzone szczątki Betula nana, Selaginella selaginoides, Potamogeton pectinatus, P. vaginatus, P. filiformis wskazują na klimat borealny. Osady badanych stanowisk obfitują w gatunki tolerujące zwiększoną zawartość NaCl w środowisku.

Słowa kluczowe

EN

macroscopic remains of plants; Augustovian Interglacial; Augustów Plain; north-eastern Poland

PL

analiza makroszczątków roślinnych; interglacjał augustowski; Równina Augustowska; północno-wschodnia Polska

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Polish Geological Institute Special Papers
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 16
• Strony: 127--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys.

Twórcy

autor

Stachowicz-Rybka R.

• Institute of Botany of the Polish Academy of Sciences, Lubicz 46, 31-512 Cracow, Poland,

Bibliografia

• 1. AALTO M.M., COOPE G.R., CURRANT A.P., MCGLADE J.M., PEGLAR S.M., PREECE R.C., TURNER C., WHITEMAN C.A., WRAYTON R.C. 1996—Early Middle Pleistocene fossiliferous sediments in the Kesgrave Formation at Broomfield, Essex, England. Proc. of the SEQS Cromer Symposium Norwich: 83-119. United Kingdom.
• 2. BER A., 1996 — Geological situation of Augustovian (Pastonian) Interglacial lake sediments at Szczerba near Augustów and Mazovian Interglacial organogenic sediments at Krzyżewo (in Polish with English summ.). Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 35-48.
• 3. BER A., 2000 — Pleistocene of north-eastern Poland and neighbouring areas against crystalline and sedimentary basement (in Polish with English summ.). Pr. Państw. Inst. Geol, 170: 89 pp.
• 4. BER A., LISICKI S., WINTER H., JANCZYK-KOPIKOWA Z., MARCINIAK B. NAWROCKI J. NITYCHORUK J., SKOMPSKI S., STACHOWICZ-RYBKA R., 2002 — Stratygrafia dolnego plejstocenu Polski NE na podstawie badań osadów jeziornych z profilów: Sucha Wieś i Czarnucha (Równina Augustowska) w nawiązaniu do Rosji, Litwy i Białorusi. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa (unpubl.).
• 5. GRONKOWSKA-KRYSTEK B., 2000 — Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Sztabin. Badania petrograficzno-litologiczne osadów czwartorzędowych. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa (unpubl.).
• 6. GRONKOWSKA-KRYSTEK B., 2001 — Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Woźna Wieś. Badania petrograficzno-litologiczne osadów czwartorzędowych. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa (unpubl.).
• 7. JANCZYK-KOPIKOWA Z., 1996 — Temperate stages of the Mesopleistocene in northeastern Poland (in Polish with English summ.). Biul. Państw. Inst. Geol, 373: 49-66.
• 8. KACPRZAK L., LISICKI S., 2000 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Sztabin. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa (unpubl.).
• 9. LISICKI S., WINTER H., 2004 — Rewizja pozycji stratygraficznej osadów dolnego i środkowego plejstocenu północno-wschodniej Polski. Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, Ser. Geografia, 68, 3: 259-283.
• 10. MAMAKOWA K., 1997 — Compiling, entering and processing of Polish data relating to the last interglacial - scientific raport no 2. Archives of the W. Szafer Inst. of Botany Polish Academy of Sciences, Kraków (unpubl.).
• 11. SOBOLEWSKA M., 1970 — Euryale ferox Salisb. in the Pleistocene of Poland. Acta Palaeobot., 11, 1: 13-20.
• 12. VELICHKEVICH F. Yu., 1982 — The Pleistocene floral of glacial areas of the East European Plain (in Russian with english summ.). Nauka i Technika. Mińsk.
• 13. VELICHKEVICH F. Yu., ZASTAWNIAK E., 2003 — The Pliocene flora of Kholmech, south-eastern Belarus and its correlation with other Pliocene floras of Europe. Acta Palaeobot, 43, 2: 137-259.
• 14. WINTER H., 2001 — New profile of Augustowski Interglacial in northeastern Poland (in Polish with English summ.). Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, Ser. Geografia, 64, 3: 439-450.
• 15. WINTER H., 2003 — Analiza palinologiczna jako podstawa do odtworzenia roślinności i klimatu interglacjału augustowskiego i interstadiału z Domurat. I Polska Konferencja Paleobotaniki Czwartorzędu „Badania paleobotaniczne jako podstawa rekonstrukcji zmian klimatu w czwartorzędzie Polski”: 60-61. Białowieża.
• 16. WINTER H., STACHOWICZ-RYBKA R., 2002 — Changes of environment recorded in the Lower Pleistocene sediments from the Czarnucha section (NE Poland) based on palaeobotanical data. 6th European Paleobotany-Palynology Conf. Abstracts: 251-252. Athens, Greece.
• 17. WŁODEK M., ADAMSKI M., BER A., 2002 — Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Woźna Wieś. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. Warszawa (unpubl.).