Comparison of subfossil diatoms (bacillariophyta) from two oligotrophic lakes: Mały Staw (Markonosze Mts., Poland) and somaslampi (Lapland, Finland)

• Autorzy: Sienkiewicz E.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Holocene diatoms were studied from sediments cores retrieved from Mały Staw Lake in Karkonosze Mts. in Poland and from Somaslampi Lake in Finnish Lapland. In the core from Mały Staw Lake (882 cm long) 184 taxa representing 30 genera were identified. With respect to ecological preferences indifferent forms were the most abundant. The core was divided into six diatom assemblage zones (DAZ: DMS-1-DMS-6) based on CONSLINK cluster analysis. The core from Somaslampi Lake was 249 cm long. The number of taxa identified was significantly higher (250 taxa belonging to 40 genera). In the latter core four diatom assemblage zones (DAZ: DS-1-DS-4) were recognized. Alkaliphilous and indifferent taxa predominated in Somaslampi Lake. Despite the differences in climatic conditions, natural habitats and bedrock, numerous diatom species occur in both lakes; however, they differed in abundance. Generally, the most abundant taxa with respect to biogeography represent forms of the so-called nordic-alpine provenance, typical for oligotrophic lakes.

PL

Analizę diatomologiczną wykonano dla próbek osadów holoceńskich z Małego Stawu w Karkonoszach (Polska) i z jeziora Somaslampi w Laponii (Finlandia). Z rdzenia osadów Małego Stawu o miąższości 882 cm oznaczono 184 taksony należące do 30 rodzajów. Do gatunków dominujących należą okrzemki obojętne względem pH. W diagramie okrzemkowym wydzielono 6 poziomów okrzemkowych (diatom assemblage zones - DAZ: DMS-1 - DMS-6) w oparciu o wyniki analizy klastralnej. W profilu osadów jeziora Somaslampi o miąższości 249 cm zidentyfikowano 250 taksonów należących do 40 rodzajów. W diagramie wyróżniono 4 poziomy okrzemkowe (DAZ: DS-1 - DS.-4). W jeziorze Somaslampi dominują formy alkalifilne i obojętne. Pomimo różnic wynikających z odmiennych warunków klimatycznych, środowiska naturalnego i podłoża, zaobserwowano występowanie tych samych gatunków okrzemek w obydwu jeziorach, ale w różnych zawartościach procentowych. Większość taksonów okrzemek występujących w badanych profilach określanych jest jako formy północnoalpejskie, typowe dla jezior oligotroficznych.

Słowa kluczowe

EN

diatoms; oligotrophic lakes; Karkonosze Mts.; Lapland; Finland

PL

okrzemki; jeziora oligotroficzne; Karkonosze; Laponia; Finlandia

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Polish Geological Institute Special Papers
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 16
• Strony: 109--115
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Sienkiewicz E.

• Department of Quaternary Geology, Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences, 00-818 Warszawa, Twarda 51/55, Poland,

Bibliografia

• 1. ABRAHAM J., BERGER F., CIECHANOWICZ-KUSZTAL R., JODŁOWSKA-OPYD G., KALLWEIT D., KEDER J., KULASZKA W., NOVÁK J., 2001 - Common Report on Air Quality in the Black Triangle Region in 2001. http://wwm.jgora.pios.gov.pl/publikacje/raport_2001/raport_ 2001.htm.
• 2. BATTARBEE R.W., 1986 - Diatom analysis. In: Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology (ed. B. E. Berglund): 527-570. Wiley & Sons. Chichester
• 3. BIRKS H.J.B., 1986 -Numerical zonation, comparison and correlation of Quaternary pollen-stratigraphical data. In: Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology (ed. B. E. Berglund): 743-774. Wiley & Sons. Chichester.
• 4. CATALAN J., VENTURA M., BRANCELJ A., GRANADOS I., THIES H., NICKUS U., KORHOLA A., LOTTER A. F., BARBIERI A., STUCHLÍK E., LIEN L., BITUŠIK P., BUCHACA T., CAMARERO L., GOUDSMIT G.H., KOPÁČEK J., LEMCKE G., LIVINGSTONE D.M., MULLER B., RAUTIO M., ŠIŠKO M., SORVARI S., ŠPORKA F., STRUNECKÝ O., TORO M., 2002 - Seasonal ecosystem variability in remote mountain lakes: implications for detecting climatic signals in sediment records. J. Paleolim., 28: 25-46.
• 5. DAM H. van, MERTENS A., SINKELDAM J., 1994 - A coded checklist and ecological indicator values of freshwater diatoms from the Netherlands. Netherl. J.Aq. Ecol., 28, 1: 117-133
• 6. GĄSIOROWSKI M., NORYŚKIEWICZ A., SIENKIEWICZ E., SZEROCZYŃSKA K., TATUR A., 2003 - A multi-proxy Holocene record of environmental change from the sediments of Somas Lake (Laplnd, Finland). Abstract volume: 9th International Paleolimnology Symposium in Espoo, Finland. August 24-28.
• 7. HĹKANSSON H., 1990 - A comparision of Cyclotella krammeri sp. nov. and C. schumannii Hâkansson stat. nov. with similar species. Diat. Res., 17: 1-139.
• 8. HUSTEDT F., 1937-1939 - Systematische und okologische Untersuchungen uber die Diatomeen-flora von Java, Bali und Sumatra nach der Ergebnissen der Deutschen Limnologischen Sunda-Expedition. Arch. Hydrobiol., Suppl., 15: 131-177, 187-295, 393-506, 638-790; 1-155, 274-394.
• 9. GRONLUND T., KAUPPILA T., 2002 - Holocene history of Lake Soldatskoje (Kola Peninsula, Russia) inferred from sedimentary diatom assemblages. Boreas, 31: 273-284.
• 10. KAWECKA B., GALAS J., 2003 - Diversity of epilithic diatoms in high mountain lakes under the stress of acidification (Tatra Mts., Poland). Ann. Limnol.-Int. J. Lim., 39, 3: 239-253.
• 11. KOINIG K.A., SCHMIDT R., SOMMARUGA-WOGRATH S., TESSADRI R., PSENNER R., 1998 - Climate change as the primary cause for pH shifts in high alpine lake. Water Air Soil Poll., 104: 167-180.
• 12. KORHOLA A., WECKSTROM J., 2004 - Paleolimnological studies in arctic Fennoscandia and the Kola Peninsula (Russia). In: Long-term environmental change in Arctic and Antarctic lakes (eds. R. Pienitz et al.): 381-418. Kluwer Academic Publishers.
• 13. KRAMMER K., LANGE-BERTALOT H., 1986 - Bacillariophyceae. 1. Teil: Naviculaceae. In: SuBwasserflora von Mit- teleuropa. Band 2/1 (eds. H. Gerloff et al.): 876 pp. Gustav Fisher Verlag. Stuttgart. Germany.
• 14. KRAMMER K., LANGE-BERTALOT H., 1988 - Bacillariophyceae. 2. Teil: Bacillariaceae, Epithemiaceae, Surirellaceae. In: SuBwasserflora von Mitteleuropa. Band 2/2 (eds. H. Gerloff et al.): 596 pp. Gustav Fisher Verlag. Stuttgart. Germany.
• 15. KRAMMER K., LANGE-BERTALOT H., 1991 a - Bacillariophyceae. 3. Teil: Centrales, Fragilariaceae, Eunotiaceae. In: SuBwasserflora von Mitteleuropa. Band 2/3 (eds. H. Gerloff et al.): 576 pp. Gustav Fisher Verlag. Stuttgart. Germany.
• 16. KRAMMER K., LANGE-BERTALOT H., 1991 b - Bacillariophyceae. 4. Teil: Achnanthaceae, Kritische Ergäzungen zu Navicula (Lineolatae) und Gomphonema In: SuBwasserflora von Mitteleuropa. Band 2/4 (eds. H. Gerloff et al.): 436 pp. Gustav Fisher Verlag. Stuttgart. Germany.
• 17. KRYZA H., KRYZA J., MARSZAŁEK H., 1997 - Impact of Acidification on the Groundwater Chemistry in Granitic Massif of the Karkonosze Mts. (SW Poland). Acta Univ. Wratisl., 2052: 107-116.
• 18. LAING T.E., PIENITZ R., PAYETTE S., 2002 - Evaluation of Limnological Responses to Recent Environmental Change and Caribou Activity in the Riviere George Region, Northern Québec, Canada. Arctic, Antarctic and Alpine Res., 34: 454-464.
• 19. LANGE-BERTALOT H., METZELTIN D., 1996 - Ecology - Diversity - Taxonomy. Indicators of oligotrophy - 800 taxa representative of three ecologically distinct lake types. In: Iconographia Diatomologica 2. (ed. H. Lange-Bertalot): 390 pp. Koeltz Scientific Books. Koenigstein.
• 20. MARCHETTO A., MOSELLO R., ROGORA M., MANCA M., BOGGERO A., MORABITO G., MUSAZZI S., TARTARI G.A., NOCENTINI A.M., PUGNETTI A., BETTINETTI R., PANZANI P., ARMIRAGLIO M., CAMMARANO P., LAMI A., 2004 - The chemical and biological response of two remote mountain lakes in the Southern Central Alps (Italy) to twenty years of changing physical and chemical climate. J. Limnol., 63: 77-89.
• 21. MARCINIAK B., 1982 - Late Glacial and Holocene new diatoms from a glacial Lake Przedni Staw in the Pięć Stawów Polskich Valley, Polish Tatra Mts. Acta Geol. Acad. Sc. Hung., 25, 1-2: 161-171.
• 22. MARCINIAK B., CIEŚLA A., 1983 - Badania diatomologiczne i geochemiczne późnoglacjalnych i holoceńskich osadów z Przedniego Stawu w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (Tatry). Kwart. Geol, 27, 1: 123-150.
• 23. MERILÄINEN J., 1967 - The diatom flora and the hydrogen-ion concentration of the water. Ann. Bot. Fen., 4: 51-58.
• 24. MIGAŁA K., PEREYMA J., SOBIK M., SZCZEPANKIEWICZ-SZMYRKA A., 1993 - Warunki klimatyczne w Karkonoszach w ciepłym półroczu 1992. In: Karkonoskie badania ekologiczne (ed. Z. Fischer): 47-60. 1. Konferencja, Wojnowice. Oficyna Wyd. Inst. Ekol. PAN. Dziekanów Leśny.
• 25. PIASECKI H., 1958 - Mały Staw w Karkonoszach jako przykład akumulacyjnego jeziora karowego. Czas. Geogr., 29, 3: 75-78.
• 26. RÜHLING Å., 1992 - Atmospheric heavy metal deposition in northern Europe 1990. Nord 1992: 12. Nordic Council of Ministers. Copenhagen.
• 27. SEPPÄ, H., WECKSTROM, J. 1999: Holocene vegetational and limnological changes in the Fennoscandian tree-line area as documented by pollen and diatom records from Lake Tsuolbmajavri, Finland. Écosc., 6, 4: 621-635.
• 28. SHANNON C.E.,WEAVER W., 1949 - The mathematical theory of communication. University of Illinois press. Urbana.
• 29. SORVARI S., 2001 - Climate impacts on remote subarctic lakes in Finnish Lapland: limnological and paleolimnological assessment with a particular focus on diatoms and Lake Saanajärvi. Academic dissertation. University of Helsinki.
• 30. SZEROCZYŃSKA K., 1993 -Analiza Cladoceraw osadach jezior karkonoskich. In: Geoekologiczne problemy Karkonoszy. Mat. Ses. Nauk. Wyd. Uniw. Wroc. Wrocław.
• 31. TOLOTTI M., 2001 - Phytoplankton and littoral epilithic diatoms in high mountain lakes of the Adamello-Brenta Regional Park (Trentino, Italy) and their relation to trophic status and acidification risk. J. Limnol., 60: 171-188.
• 32. WECKSTROM J., 2001 - Assessment of diatoms as markers of environmental change in northern Fennoscandia. Academic dissertation. University of Helsinki.
• 33. WICIK B., 1984 - Osady Małego Stawu w Karkonoszach. Przeg. Geog., 10.
• 34. WICIK B., 1986 - Asynchroniczność procesów wietrzenia i sedymentacji w zbiornikach jeziornych Tatr i Karkonoszy w postglacjale. Przeg. Geol., 58: 809-823.