Bio- and lithostratigraphical investigations of eemian fluviolacustrine sediments and tills from the lower Peene valley (Ne Germany)

• Autorzy: Meng S. , Börner A. , Strahl J. , Thieke H. U.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Corresponding biostratigraphical and lithological evidences permit to conclude that the drilled Eemian sediment was formed predominantly in fluviolacustrine facies in stagnant river lakes. The mollusc faunas investigated, therefore, is also of supra-regional significance and contains many mollusc species of the interglacial fluviolacustrine type. The stratigraphical classification of the sands as of the Eemian Interglacial age can be confirmed, finally, by the presence of Theodoxus fluviatilis. Moreover, the findings of Marstoniopsis scholzi were unknown so far from the Pleistocene in Germany. A constant pollen composition suggests a very short time of sedimentation during the Eemian namely from pollen zone 4 (cf. Erd, 1973) up to the beginning of pollen zone 5. The increasing rates of amphibole show an initial interglacial weathering impact. The surrounding morainic plateaus are covered only by a single Weichselian till (Mecklenburgian phase, qW3), which in the lower Peene valley directly overlays the Eemian fluvial deposits. A till of the younger Saalian (Warthian, qS2) underlays the fluviatile Eemian sands and the lowest till is classified as the lower Saalian glaciation (Drenthian, qS1). The Eemian fluvial sediments in the modern lower Peene valley argue for the existence of a pre-Weichselian river valley.

PL

Badania biostratygraficzne i litologiczne wykazały, że odwiercone osady interglacjału eemskiego powstały w jeziorze przepływowym występującym w dolinie rzecznej. Przeanalizowana fauna mięczaków ma znaczenie ponadregionalne i zawiera wiele gatunków charakterystycznych dla interglacjalnych warunków rzeczno-jeziornych. Na korelację piasków z interglacjałem eemskim wskazuje obecność gatunku Theodoxus fluviatilis. Stwierdzono obecność Marstoniopsis scholzi, który dotychczas nie był znany z osadów plejstoceńskich w Niemczech. Mało zróżnicowane spektrum pyłkowe dowodzi szybkiej sedymentacji w interglacjale eemskim podczas 4. i na początku 5. poziomu pyłkowego (por. Erd, 1973). Zwiększająca się zawartość amfibolu w osadach wskazuje na wietrzenie w pierwszej części interglacjału. Otaczająca wysoczyzna polodowcowa jest pokryta jednym pokładem gliny lodowcowej (faza meklemburska, qW3), która w dolnym odcinku doliny Peene bezpośrednio przykrywa eemskie osady rzeczne. Glina lodowcowa młodszego stadiału zlodowacenia Soławy (Warthian, qS2) podściela eemskie piaski rzeczne, natomiast niżej występująca glina lodowcowa została zakwalifikowana do starszego stadiału zlodowacenia Soławy (Drenthian, qS1). Eemskie osady rzeczne współczesnego dolnego odcinka doliny Peene wskazują na istnienie doliny rzecznej starszej od ostatniego zlodowacenia.

Słowa kluczowe

EN

till; heavy minerals; pollen analysis; fluviolacustrine facies; freshwater molluscs; Marstoniopsis scholzi; Theodoxus fluviatilis; Eemian Interglacial

PL

glina lodowcowa; minerały ciężkie; analiza pyłkowa; facje rzeczno-jeziorne; mięczaki słodkowodne; Marstoniopsis scholzi; Theodoxus fluviatilis; interglacjał eemski

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Polish Geological Institute Special Papers
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 25
• Strony: 37--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Meng S.

autor

Börner A.

autor

Strahl J.

autor

Thieke H. U.

• Ernst-Moritz-Arndt-University, Institute of Geography and Geology, Friedrich-Ludwig-Jahnstr. 17a, 17487, Greifswald, Germany,

Bibliografia

• BIB US E, RAHLE W., 2003 - Strati graphische Untersuchungen an molluskenfiihrenden Terr as sens edimenten und ihren Decks-chichten im mittleren Neckarbecken (Wurttemberg). Eiszeitalter und Gegenwart, 53: 94-13.
• BÖRNER A.,MENG S.,STRAHL I,2008-Bio- and lithostratigraphical investigations of tills and Holocene fluviolimnic sediments and peats from Peene-valley (NE-Germany). XV Konf Stratygrafia plejstocenu Polski: 26-28.
• BÖRNER A., MULLER U., 2002 - Revision zur lithostratigraphischen Einstufung von Grundmoranen aus Bohrungen in der Lithofazieskarte Blatt Anklam. Unpubl. report, LUNG M-V.
• BÖRNER A., MULLER U., 2008 - Bericht zur lithostratigraphischen Einstufung von Grundmoranen aus ingenieurgeologischen Bohrungen in der Peeneniederung bei Stolpe. Unpubl. report, LUNG M-V.
• BRAUER A, ALLEN IR M., MTNGRAM I, DULSKI P., WULF S., HUNTLEY B., 2007-Evidence for last interglacial chronology and environmental change from Southern Europe. PNAS, v. 104:450^55.
• BREMER F., 2000 - Geologische Ubersichtskarte von Mecklenburg-Vorpommern 1:500,000. 2. ed. LUNG M-V.
• BROSE R,LUCKERTI, MULLERH., SCHULZR., STRAHLI, THIEKEH. U., 2006-Das Eem von Vevais-einbedeutendes Geotop in Ostbrandenburg. Brandenburg, geowiss. Beitr, 13, 1/2: 155-164.
• ERD K., 1973 - Pollen analytische Gliederung des Pleistozans der Deutschen Demokratischen Republik. Z. geol. Wiss., 1: 1087-1103.
• FALNIOWSKI A., WILKE T., 2001 - The genus Marstoniopsis (Gastropoda: Rissooidea): intra- and intergenetic phylogenetic relationships. Journal of MoIIuscan Sudies, 67, 4: 483-488.
• FUCHTBAUER H., 1988 - Sedimente und Sedimentgesteine. 4. ed.
• GEHL O., 1961 - Neue Ergebnisse iiber das marine Eem und zur Gliederung des Jungpleistozans in NW-Mecklenburg. Geologie, 10,4/5:396-408.
• GLÖER P., 2002 -Die Süβwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas. Tierwelt Deutschlands, 73. Conch Books.
• HINSCH W., 1985-DieMolluskenfaunadesEem-Interglazialsvon Offenbuttel-Schnittlohe (Nord-Ostseekanal, Westholstein). Geologisches Jahrbuch, A 86: 49-62.
• JAECKELS.G.A.,1963-UberdieMolluskenausEem-Lagernam Grunde des Nord-Ostsee-Kanals. Schriften des Naturwissenschaftlichen Vereinsjur Schleswig-Holstein, 34: 12-18.
• JANKE W., 1978-Schemader spat-und postglazialen Entwicklung der Talungen der spatglazialen Haffstauseeabfliisse. Wiss. Z. d. EMA.-Universität, Math. not. Reike, 1/2: 39-43.
• JANKE W., 2002 -Zur Genese der Flusstaler zwischen Uecker und Warnow (Mecklenburg-Vorpommern). Greifswalder Geographische Arbeiten, 26: 39-44.
• KEILHACKK., 1899-Die Stillstandslagen des letzten Inlandeises und die hydrographische Entwicklung des pommerschen Kustengebietes. Jahrbuch der Königlichen Preufiischen GeologischenLandesanstalt, 19: 90-152.
• KUSTERH. C, 1853 -Die Gattangen Paludina, Hydrocaena und Vafoata. Syst. Conch. Cab., 1.21.
• LITT T., GIBB ARD P., 2008 -A proposal for the Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the Middle/Upper (Late) Pleistocene Subseries Boundary (Quaternary System/Period). EPISODES on the Quaternary, 31,2: 260-263.
• MENG S.-2008-Kurzbericht zu faunistischen Untersuchungenan interglazialenSanden der Bohrunglg Stp Wo 8/007 (Peeneniederung). Unpubl. report.
• MÜLLER H., SCHLAAK N., STRAHL J., THIEKE H.U., MENG S., 2008 -Das Eemvon Strausberg. Tagungsband, Exkursionsjuhrer Tagung Norddt Geologen, 75; 67, abstract.
• MÜLLERU., 2004 -Alt- Und Mittel-Pleistozan; Jung -Pieistozan -Eem-Warmzeit Bis Weichsel-Hochglazial. In: Geologie Von Mecklenburg-Vorpommern (ed. G. Katzung): 226-242.
• RÜHBERG N., 1987 - Die Grundmörane des jüngsten Weichsel-vorstoßes im Gebiet der DDR Z. geol Wiss., 15,6:759-767.
• RÜHBERG N., 1999 - Über den Wert der Kleingeschiebeanalyse (KGA). Geschiebekunde aktuell, 15, 3: 87-100.
• RÜHBERG N., KRIENKE H.-D.,1977-ZurGeschiebefuhrung der Weichsel grundmoräne im westlichen Odermündungsgebiet. 2. geol Wiss., 5, 6:805-813.
• SINDOWSKI K.-H., 1938 - Sedimentpetrographische Methoden zur Untersuchung sandiger Sedimente. Geol. Rundschau, 29, 3-5: 196-200.
• STRAHL J., 2009 - Bericht zur pollenanalytischen Bearbeitung der Bohrungen Ig StpWo 6/007, 8/007 und 9/007, Peenetalquerung OPAL-Trasse, Land Mecklenburg-Vorpommern. Unpubl. report.
• STRAHL J., THIEKE H.U., 2002 - Pollenstratigraphische und schwermineralanalytische Befunde aus einem holsteinzeitlichen Profil des Berliner Elbelaufs. Terra Nostra, 6: 352-357.
• TGL25232,1980-Fachbereichsstandard Geologie 25232/01-05+06, Analyse des Geschiebebestandes quartarer Grundmoranen, Zentrales Geologisches Institut Berlin.
• THIEKE H.U., 2008 -Bericht zuErgebnissen von Schwermineral analysen von fluviatilen Sanden aus dem Eem-Interglazial aus der Bohrung Ig Stp Wo 8/007 bei Stolpe (Peeneniederung). Unpubl. report.
• TRASKP.D., 1932- Origin and environment of source sediments of petroleum. Gulf Pub 1. Co.
• ZETTLER M.L., 1998 - Wassermollusken im Einzugsgebiet der Peene (Norddeutschland). Malakologische Abhandlungen Tierkundemuseum Dresden, 19, 13: 127-138.