Geohazards in Poland - REA WP3 activity

• Autorzy: Graniczny M. , Piątkowska A. , Czarnogórska M. , Kowalski Z.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The geohazards – floods, hurricanes, earthquakes, volcanic eruption, tsunamis, mass movements, avalanches etc. are reasons of many catastrophes and tragedies in the scale of our Globe. Thanks to the geographical position of Poland, it is missing at the list of the biggest natural disasters in the XX century. A breakthrough moment for awakening of social consciousness in relation to natural catastrophes happened in summer 1997. At that time the catastrophic regional flood took place in the Odra River and affected substantial areas in Poland, and other countries of Central Europe innundaing many towns and villages. Over 100 people were killed and material losses were counted in millions of dollars. Soon after the flood, the enormous amounts of landslides were activated, mainly in the Carpathians. The list of the main geohazards in Poland includes: mass movements, coastal erosion, soil erosion and floods. Geohazard phenomena are measured and monitored by different means, mainly precise levelling, GPS and other geodetic methods. In the last years the new technology appeared – Persistant Scatterer Interferometry (PSI), based on the remote sensing radar satellites. The technology uses the data collected by European Radar Satellites (ERS-1, ERS-2 and ENVISAT) in a process called Synthetic Aperture Radar Interferometry, or PSI for short. PSI can cover whole cities and regions, and because an archive exist of "repeat" satellite data, measurements can uniquely be provided back in time for the last twelve years. It will be effective operative tool for geohazards monitoring in the nearest future.

PL

Geozagrożenia, takie jak powodzie, huragany, trzęsienia ziemi, wulkanizm, tsunami, powierzchniowe ruchy masowe itp., są przyczyną wielu katastrof i tragedii w skali całej naszej planety. Dzięki usytuowaniu geograficznemu i geologicznemu, Polska szczęśliwie nie znajduje się na liście krajów, w których w XX wieku miały miejsce wielkie naturalne katastrofy przyrodnicze. Przełomowym momentem dla obudzenia świadomości społeczeństwa w odniesieniu do katastrof przyrodniczych były wydarzenia, które wystąpiły latem 1997 r. W tym okresie miała miejsce katastrofalna powódź regionalna na Odrze i jej dopływach, która zalała wiele miast i wiosek w Polsce i przyległych krajach oraz spowodowała śmierć ponad 100 osób i ogromne straty materialne. Wkrótce potem zaktywizowały się na ogromną skalę osuwiska, głównie w Karpatach. Lista głównych zagrożeń w Polsce obejmuje: powierzchniowe ruchy masowe, erozję brzegową, erozję gleb oraz powodzie. Geozagrożenia są identyfikowane i monitorowane przy pomocy różnych metod: niwelacji precyzyjnej, lokalizatorów GPS i innych metod geodezyjnych. W ostatnich latach doszła nowa metoda, PSI – Satelitarna Interferometria Radarowa (wykorzystująca ciągłe punkty pomiarowe). Metoda ta bazuje na danych z europejskich satelitów radarowych (ERS-1, ERS-2 oraz ENVISAT) oraz wykorzystuje analizę interferometryczną – PSI. PSI może objąć analizą znaczne obszary, a istnienie archiwalnych danych radarowych umożliwia przeprowadzenie studiów w ciągu ostatnich 12 lat. W niedługiej przyszłości PSI będzie jedną z głównych operacyjnych metod dla detekcji i monitorowania geozagrożeń.

Słowa kluczowe

EN

geohazards; mass movements; coastal erosion; soil erosion; floods; Permanent Scatterer Interferometry

PL

geozagrożenia; powierzchniowe ruchy masowe; erozja brzegowa; erozja gleb; powodzie; PSI

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Polish Geological Institute Special Papers
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 24
• Strony: 37--44
• Opis fizyczny: bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Graniczny M.

autor

Piątkowska A.

autor

Czarnogórska M.

autor

Kowalski Z.

• Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland,

Bibliografia

• BUSEK B., DOMINIK A., 1990 - Czynniki degradacji środowiska przyrodniczego oraz formy jego ochrony. Zesz. Nauk. Akad. Ek., 112:11-48.
• EMBELTONC, EMBLETONC, 1997 - Geomorphological hazards of Europe. Developments in Earth surface processe 5. El-sevier: 368-389.
• GERLACH T. i in., 1958 - Osuwisko w Lipnicy. Prz. Geogr., 30, 4: 685-700.
• GRANICZNY M., KOWALSKI Z., RĄCZKOWSKI W., ZIMNAL Z., 2001 - Komputerowa analiza danych przestrzennych w aspekcie zagrożeń osuwiskowych. Prz. GeoL, 49, 1: 33-38.
• JÓZEFACIUK CZ., 1990 - Procesy spłukiwania i erozji wąwozowej. W: Geografia Polski (red. L. Starkel): 420^125.
• JÓZEF ACIUK CZ., JÓZEF ACIUK A., 1980 - Zasady rekultywacji i zagospodarowania wąwozów. Pr. IUNG, Puławy, 74.
• MARUSZCZAK H., 1958 - Charakterystyczne formy rzeźby obszarów lessowych. Czas. Geogr., 38, 2: 335-353.
• RĄCZKOWSKI W., 2001-Osuwiska polskich Karpat fliszowych, Przew. 72 Zjazdu Pol. Tow. Geol. i MAEGS-12, 10-15 września 2001, Kraków: 259-262.
• STARKEL L., 1962 - Stań badań nad współczesnymi procesami morfogenetycznymi w Karpatach. Czas. Geogr., 23, 4: 459-471.
• UŚCINOWICZ SZ., ZACHOWICZ J., GRANICZNY M., DO-BRACKIR., 2004 - Geological structure of the Southern Baltic coast and related hazards. Pol. Geol. Inst. Sp. Pap., 15: 61-67.
• ZAWADZKA E., 1999 - Trends of development of the Polish Southern Baltic coastline (in Polish, with English summary). Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk: 1-147.
• ZIĘTARA T., 1968- Rola gwałtownych ulew i powodzi w modelowaniu rzeźby Beskidów. Prz. Geogr., PAN: 116.